Tòa án Tối cao bị chia rẽ ở Colorado hôm thứ Ba đã tuyên bố cựu Tổng thống 45, Donald Trump không đủ tư cách tranh cử ghế Tổng thống dựa theo điều khoản nổi dậy của Hiến pháp Hoa Kỳ và loại tên ông ta khỏi cuộc bỏ phiếu sơ bộ tổng thống của tiểu bang Colorado, tạo ra một cuộc đối đầu có thể xảy ra tại tòa án cao nhất của quốc gia để quyết định liệu người dẫn đầu cho đề cử của GOP có thể tiếp tục tham gia cuộc đua hay không.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Quyết định từ một tòa án có các thẩm phán đều do các thống đốc đảng Dân chủ bổ nhiệm đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử Mục 3 của Tu chính án thứ 14 được sử dụng để loại một ứng cử viên tổng thống.
“Phần lớn các thẩm phán trong Tòa án Tối cao cho rằng Trump không đủ tư cách nắm giữ chức vụ tổng thống theo Mục 3 của Tu chính án thứ 14,” phán quyết được đưa ra theo tỷ lệ 4-3.
Tòa án cao nhất của Colorado đã hủy bỏ phán quyết của một thẩm phán tòa sơ thẩm, bà Sarah Wallace, bà là người phát hiện ra rằng Trump đã kích động một cuộc nổi dậy vì vai trò của ông ta trong vụ tấn công vào Điện Capitol ngày 6 tháng 1 năm 2021, nhưng lại nói rằng ông ta không thể bị cấm bỏ phiếu vì điều 3 không rõ ràng cấm chức vụ tổng thống.
Tòa án giữ nguyên quyết định cho đến ngày 4 tháng 1 hoặc cho đến khi Tòa án Tối cao Hoa Kỳ ra phán quyết về vụ việc. Các quan chức Colorado cho biết vấn đề này phải được giải quyết trước ngày 5 tháng 1, hạn chót để tiểu bang in các lá phiếu sơ bộ tổng thống. Như vậy, thể thức bầu cử của tiểu bang Colorado đã đưa ra một mốc thời gian không thể được phép kéo dài ra hay bị câu giờ, các thẩm phán bảo thủ trong Tòa án tối cao chỉ có đúng hai tuần lễ để hội ý, tranh cãi và đưa ra phán quyết lịch sử.
Nhưng theo tôi, câu nói hay nhất, mang đầy sự hiểu biết của trách nhiệm và cũng là một lời cảnh báo trước đến những thẩm phán bảo thủ trong Tòa án Tối cao, một khi nhúng tay vào vụ việc, họ cần phải đọc lại câu nói này ba lần thì mới thấm thía trước khi đưa ra một phán quyết không bị xem là vì xu hướng đảng phái hay ưu ái người lãnh đạo đảng chính trị của họ.
Đa số tòa án viết rằng: “Chúng tôi không đưa ra những kết luận này một cách dễ dàng. Có những tranh cãi và bất đồng đã xảy ra. Chúng tôi lưu tâm đến tầm quan trọng và sức nặng của những câu hỏi đặt ra trước mắt chúng tôi. Chúng tôi cũng lưu tâm đến nghĩa vụ nghiêm chỉnh của mình là áp dụng luật pháp mà không sợ hãi hay ưu ái và không bị ảnh hưởng bởi phản ứng của công chúng đối với các quyết định mà luật pháp yêu cầu chúng tôi đưa ra.”
Các luật sư của Trump nói sẽ kháng cáo ngay lập tức phán quyết này lên tòa án cao nhất quốc gia, nơi sẽ có phán quyết cuối cùng về các vấn đề hiến pháp.
Người phát ngôn pháp lý của Trump, Alina Habba, cho biết trong một tuyên bố tối thứ Ba rằng: “Quyết định này do Tòa án Tối cao Colorado đưa ra, đã tấn công vào chính trái tim của nền dân chủ của quốc gia này. Nó sẽ không tồn tại và chúng tôi tin tưởng rằng Tòa án Tối cao sẽ đảo ngược lệnh vi hiến này.”
Trump đã không đề cập đến quyết định này trong cuộc vận động tranh cử tối thứ Ba ở Waterloo, Iowa, nhưng chiến dịch tranh cử của ông ta đã gửi một email gây quỹ trích dẫn cái mà họ gọi là “quyết định chuyên chế”. Nói chung Trump và nhóm tranh cử của ông ta rất biết tận dụng thời cơ để móc túi đám ngu dân MAGA mọi lúc mọi nơi, mọi thời điểm, mọi cơ hội và nguy cơ, tất cả đều có thể lượm tiền khá dễ dàng, cách nào họ cũng gây quỹ được.
Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa Ronna McDaniel gọi quyết định này là “Can thiệp bầu cử” và cho biết nhóm pháp lý của RNC có ý định giúp Trump chống lại phán quyết.
Trump đã thua Colorado 13 điểm phần trăm vào năm 2020 và không cần tiểu bang này mới có thể giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm tới. Nhưng mối nguy hiểm đối với Donald Trump là sẽ có thêm nhiều tòa án và quan chức bầu cử ở những tiểu bang khác sẽ theo gương Colorado và loại tên Trump khỏi các tiểu bang quan trọng khác.
Tính đến nay đã có hàng chục vụ kiện đã được đệ trình trên toàn quốc nhằm loại Trump theo Mục 3, Tu chính án thứ 14 được thiết kế để ngăn cản những người thuộc Liên minh miền Nam cũ quay trở lại chính phủ sau Nội chiến. Mục 3 cấm bất cứ ai đã tuyên thệ “ủng hộ” Hiến pháp và sau đó “tham gia nổi dậy hoặc nổi loạn” chống lại nó, và chỉ được sử dụng một số lần kể từ sau Nội chiến.
Derek Muller, giáo sư luật Notre Dame, người đã theo dõi sát sao các vụ án Mục 3, Tu chính án thứ 14 cho biết sau phán quyết của tòa án tối cao Colorado hôm thứ Ba rằng: “Tôi nghĩ nó có thể khuyến khích các tòa án hoặc các Tổng thư ký hành chính của các tiểu bang khác hành động ngay bây giờ khi miếng băng bảo vệ bắt đầu bị xé rách. Đây là mối đe dọa lớn đối với việc tranh cử của Trump.”
Vụ Colorado là vụ đầu tiên nguyên đơn thành công. Sau phiên điều trần kéo dài một tuần vào tháng 11, Thẩm phán liên bang Sarah B. Wallace phát hiện ra rằng Trump thực sự đã “tham gia nổi dậy” bằng cách kích động cuộc tấn công vào Điện Capitol ngày 6 tháng 1 và phán quyết của bà khiến tên ông ta được giữ nguyên trên lá phiếu là một phán quyết khá kỹ thuật.
Nhưng Tòa án cao nhất của tiểu bang đã không đồng ý, họ đứng về phía các luật sư của sáu cử tri Đảng Cộng hòa và không thuộc đảng nào ở Colorado, những người lập luận rằng thật vô nghĩa khi tưởng tượng rằng những người soạn thảo sửa đổi, sợ những người thuộc liên minh cũ quay lại nắm quyền, sẽ cấm họ tham gia các chức vụ cấp thấp nhưng không phải là các chức vụ cao nhất trong đất nước.
Nhưng các luật sư của Trump thì cứ cãi chày cãi cối cho rằng: “Chúng tôi khẳng định rằng, Mục 3 loại bỏ tất cả kẻ nổi dậy vi phạm lời thề ngoại trừ những người quyền lực cao nhất và Mục 3 cấm những người vi phạm lời thề ở hầu hết mọi cơ quan, cả tiểu bang và liên bang, ngoại trừ cơ quan cao nhất trên đất nước,”. Đây là lời khẳng định trẻ con mà tôi nói nôm na là chúng đang biễu diễn và tự sướng với nhau qua lời khẳng định này, rằng người đã từng ngồi vào ghế tổng thống Mỹ là người miễn nhiễm tất cả, từ Coronavirus cho đấn hiến pháp và luật pháp. Vậy đây là thần thánh rồi chứ không còn là người trần gian nữa.
Nhóm Công dân vì Trách nhiệm và Đạo đức ở Washington, đã khởi kiện vụ Colorado, lên tiếng ca ngợi phán quyết đứng đắn này.
Chủ tịch của nhóm, Noah Bookbinder, cho biết trong một tuyên bố rằng: “Hiến pháp của chúng tôi quy định rõ ràng rằng những người vi phạm lời thề bằng cách tấn công nền dân chủ của chúng tôi sẽ bị cấm phục vụ trong chính phủ”.
Các luật sư của Trump cũng đã kêu gọi tòa án tối cao Colorado đảo ngược phán quyết của thẩm phán Sarah Wallace rằng Trump đã kích động vụ tấn công ngày 6 tháng 1. Các luật sư của Trump lập luận rằng tổng thống khi đó chỉ đơn giản là sử dụng quyền tự do ngôn luận của mình và không kêu gọi bạo lực. Luật sư Scott Gessler của Trump cũng lập luận rằng vụ tấn công giống một “cuộc bạo loạn” hơn là một cuộc nổi dậy.
Các Thẩm phán Tòa án Tối cao Colorado Richard L. Gabriel, Melissa Hart, Monica Márquez và William W. Hood đã ra phán quyết thay mặt những người khởi kiện. Chánh án Brian D. Boatright không đồng tình, cho rằng các câu hỏi về hiến pháp quá phức tạp để có thể giải quyết trong một phiên điều trần cấp tiểu bang. Các thẩm phán Maria E. Berkenkotter và Carlos Samour cũng không đồng tình.
Thẩm phán Carlos Samour viết trong bài phản đối của mình rằng: “Chính phủ của chúng tôi không thể tước bỏ quyền giữ chức vụ công của một người nào đó mà không có thủ tục tố tụng hợp pháp. Ngay cả khi chúng tôi tin rằng một ứng cử viên đã có những hành động khủng khiếp trong quá khứ – tôi dám nói là tham gia nổi dậy – thì vẫn phải có thủ tục tố tụng hợp pháp trước khi chúng tôi có thể tuyên bố rằng cá nhân đó không đủ tư cách nắm giữ chức vụ công.”
Quan điểm của thẩm phán Samour có ý nhấn mạnh đến vụ án của thẩm phán Tanya Chutkan, bà tin rằng một khi phán quyết sau thủ tục tố tụng hợp pháp sẽ củng cố cho phán quyết hôm thứ Ba của tòa án tối cao Colorado.
Phán quyết của Colorado trái ngược với Tòa án Tối cao Minnesota , tháng trước đã quyết định bác bỏ vụ kiện Mục 3 nhưng cho biết các nguyên đơn có thể thử lại trong cuộc tổng tuyển cử.
Trong một vụ kiện khác về Tu chính án thứ 14, một thẩm phán Michigan đã ra phán quyết rằng Quốc hội, chứ không phải cơ quan tư pháp, nên quyết định liệu Trump có thể tiếp tục tham gia bỏ phiếu hay không. Phán quyết đó đang bị kháng cáo.
Các đồng minh của Trump đã vội vàng bảo vệ ông, coi quyết định này là “phi Mỹ” và “điên rồ” và là một phần trong nỗ lực có động cơ chính trị nhằm tiêu diệt khả năng ứng cử của ông.
Chủ tịch Hội nghị Đảng Cộng hòa Hạ viện Elise Stefanik cho biết trong một tuyên bố rằng: “Bốn thành viên đảng Dân chủ tại Tòa án Tối cao Colorado nghĩ rằng họ có quyền quyết định cho tất cả người dân Colorado và người Mỹ trong cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo”.
Lời kết:
Dựa theo câu nói của bà Elise Stefanik về câu nói châm chọc 4 thẩm phán đảng Dân chủ trong Tòa án Tối cao Colorado muốn quyết định thay cho tất cả người dân Colorado là phi pháp, vi hiến.
Thế thì các thẩm phán bảo thủ trong tòa án tối cao liên bang thì sao? Nếu họ làm càn, ngang ngược vì bảo vệ đảng và tên giáo chủ, đưa ra một phán quyết bác bỏ phán quyết của tòa án tối cao Colorado và cho tên Trump tiếp tục có trên lá phiếu của tiểu bang, vậy thì chúng ta có thể gọi đó là sự tiếm quyền một cách sai trái để ra một quyết định thay cho 330 triệu dân Mỹ hay không?
Theo tôi, đây vẫn chưa phải là ánh sáng khắp nơi mà chỉ là một ánh sáng le lói cuối đường hầm, nhưng dù chỉ với chút ánh sáng này cũng đủ để Trump và các đảng viên Cộng hòa cùng binh đoàn zombies MAGA không thể hưởng trọn niềm vui Giáng Sinh và đón mừng năm mới, vì cuối năm sẽ có nhiều những kẻ buồn, thất vọng giành nhau nhảy lầu, nhảy cầu và nhảy tàu.
Translated & Summarized
Việt Linh
https://www.washingtonpost.com/politics/2023/12/19/trump-off-colorado-ballot/
https://time.com/6549383/donald-trump-banned-2024-ballot-colorado-supreme-court/