Bà Elise Stefanik, nữ dân biểu Cộng hòa và là đồng minh thân cận của Tổng thống Donald Trump, đã bất ngờ đình chỉ chiến dịch tranh cử Thống đốc bang New York vào thứ Sáu, đồng thời tuyên bố sẽ không tái tranh cử Hạ viện trong nhiệm kỳ tới.
Quyết định này đánh dấu một bước ngoặt gây chấn động đối với một trong những ngôi sao tham vọng nhất của Đảng Cộng hòa, đồng thời làm đảo lộn một cuộc đua Thống đốc vốn được dự báo sẽ rất nóng bỏng.
Trong thông báo đăng trên mạng xã hội, bà Stefanik cho biết động cơ của mình xuất phát từ sự cân nhắc thực tế về chính trị xen lẫn ưu tiên gia đình. Tuy nhiên, các đồng minh thừa nhận riêng rằng nhiều năm đấu đá nội bộ đảng cùng một loạt thất vọng cay đắng liên quan đến ông Trump đã khiến bà kiệt sức.
“Trong khi dành những khoảng thời gian quý giá bên gia đình trong mùa Giáng sinh này, tôi đã quyết định đình chỉ chiến dịch tranh cử Thống đốc và sẽ không tìm kiếm việc tái cử Quốc hội,” bà Stefanik viết. “Đây không phải là quyết định dễ dàng đối với gia đình chúng tôi.”
Bà Stefanik, 41 tuổi, từng là một hiện tượng chính trị được đào tạo tại Harvard khi đắc cử cách đây một thập niên, trở thành người phụ nữ trẻ nhất từng phục vụ tại Hạ viện Mỹ vào thời điểm đó. Nhưng theo thời gian, bà đã đi rất xa — đôi khi đầy phô trương — để tự tái định hình mình từ một đảng viên Cộng hòa ôn hòa theo khuôn mẫu George W. Bush thành một chiến binh MAGA toàn diện.
Việc ôm sát ông Trump giúp bà vươn lên thành gương mặt chính trị tầm quốc gia, được nhiều cử tri bảo thủ yêu mến nhưng bị phe Dân chủ căm ghét. Bà nhanh chóng thăng tiến trong hàng ngũ lãnh đạo Quốc hội, từng có thời điểm là người phụ nữ giữ chức vụ cao nhất tại Hạ viện, và suýt nữa trở thành đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc.
Tuy nhiên, bà cũng phải hứng chịu nhiều cú giáng nặng nề cho thấy giới hạn của con đường này. Mùa xuân năm nay, Tổng thống Trump rút lại đề cử bà làm đại sứ Liên Hiệp Quốc vì lo ngại ghế Hạ viện của bà có thể bị mất trong một cuộc bầu cử đặc biệt. Khi bà bước vào cuộc đua Thống đốc với kỳ vọng được ông Trump ủng hộ, sự hậu thuẫn ấy lại không đến.
Giờ đây, bà Stefanik gia nhập danh sách ngày càng dài các nghị sĩ Cộng hòa rời khỏi Điện Capitol trong bối cảnh bất mãn công khai với sự lãnh đạo của Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson. Bà là nhân vật Cộng hòa nổi bật thứ hai, có quan hệ gần gũi với ông Trump, tuyên bố rút lui chỉ trong khoảng một tháng, sau Marjorie Taylor Greene, người sẽ rời nhiệm sở vào tháng Giêng.
Theo hai nguồn thạo tin, bà Stefanik — người cho biết sẽ hoàn thành nốt nhiệm kỳ hiện tại tại Quốc hội — đã gọi điện trao đổi với ông Trump về quyết định này vào thứ Sáu.
Sau đó, ông Trump viết trên mạng xã hội: “Elise là một tài năng lớn, dù cô ấy làm gì đi nữa. Cô ấy sẽ đạt được THÀNH CÔNG LỚN, và tôi luôn sát cánh cùng cô ấy!”
Khi bước vào cuộc đua hồi tháng 11, bà Stefanik được xem là ứng viên hàng đầu cho đề cử của Đảng Cộng hòa. Là gương mặt quen thuộc trên Fox News với phong cách tấn công quyết liệt và cỗ máy gây quỹ toàn quốc, bà đã nhanh chóng tập hợp sự ủng hộ của nhiều lãnh đạo đảng cấp bang trong khi liên tục công kích phe Dân chủ.
Tuy nhiên, hy vọng giành đề cử mà không phải qua bầu cử sơ bộ của bà đã tan biến khi Bruce Blakeman, Giám đốc điều hành hạt Nassau, tham gia tranh cử và bắt đầu cạnh tranh để giành sự ủng hộ của ông Trump.
Các đồng minh cho biết bà Stefanik — đại diện cho một địa hạt Cộng hòa vững chắc ở vùng North Country của New York — luôn hiểu rằng việc đánh bại Thống đốc đương nhiệm Kathy Hochul, một người Dân chủ, là nhiệm vụ cực kỳ khó khăn trong một bang nơi cử tri Dân chủ đông hơn và đã kiểm soát ghế Thống đốc suốt hai thập niên.
Các cuộc thăm dò cho thấy bà tụt khá xa so với bà Hochul trong các kịch bản đối đầu trực tiếp; một khảo sát gần đây của Đại học Siena ghi nhận bà kém 19 điểm.
Sự xuất hiện của ông Blakeman còn làm dấy lên nguy cơ một cuộc đấu đá nội bộ tốn kém và gây tổn hại. Trong thông điệp gửi người ủng hộ, bà Stefanik nói rằng sẽ không phải là “cách sử dụng hiệu quả thời gian của chúng tôi hay nguồn lực hào phóng của quý vị” nếu dành nửa đầu năm tới cho một cuộc bầu cử sơ bộ Cộng hòa kéo dài và không cần thiết, nhất là tại một bang khó khăn như New York.
Bà cũng nói rằng với tư cách một người mẹ, bà sẽ “vô cùng hối tiếc” nếu không dành thêm thời gian cho con trai bốn tuổi của mình.
Một đồng minh thân cận nói thẳng rằng bà Stefanik không muốn lao vào một “nhiệm vụ tự sát” trước bà Hochul, đồng thời quy trách nhiệm cho ông Blakeman và các nhóm ủng hộ ông ở Nassau đã làm tiêu tan cơ hội hiếm hoi của đảng để đánh bại bà Hochul.
Nguồn tin này cũng cho biết bà Stefanik muốn thoát khỏi các cuộc đấu đá chính trị để khởi động lại sự nghiệp theo điều kiện của riêng mình, có thể trong lĩnh vực kinh doanh.
Những đảng viên Cộng hòa New York từng ủng hộ bà Stefanik, trong đó có Chủ tịch đảng bang Edward F. Cox, nhanh chóng chuyển sang ủng hộ ông Blakeman như ứng viên mặc định của đảng.
Dù ủng hộ ông Trump và các mục tiêu bảo thủ như phản đối quyền của người chuyển giới, ông Blakeman nhìn chung có hồ sơ ôn hòa hơn bà Stefanik. Việc ông hai lần thắng cử tại một hạt ngoại ô dao động ở Long Island mang lại cho đảng Cộng hòa chút hy vọng cạnh tranh với bà Hochul.
Phe Dân chủ coi việc bà Stefanik rút lui như một sự thừa nhận ngầm rằng New York khó nằm trong tầm với của Đảng Cộng hòa trong chu kỳ bầu cử 2026. Người phát ngôn chiến dịch của bà Hochul cho biết họ sẵn sàng đối đầu với ông Blakeman.
Đối với bà Stefanik, quyết định rời bỏ chức vụ công — ít nhất là vào thời điểm này — khép lại một trong những hành trình chính trị được theo dõi sát sao nhất trên toàn quốc.
Theo nhiều cách, con đường của bà phản ánh sự biến đổi của Đảng Cộng hòa. Bà khởi đầu là một phụ tá đầy triển vọng tại Tòa Bạch Ốc thời George W. Bush, sau đó lật ngược thế cờ tại một địa hạt dao động rộng lớn ở New York và trở thành học trò chính trị của Paul D. Ryan.
Sau khi ông Trump đắc cử nhiệm kỳ đầu, bà từng chông chênh và nói với bạn bè rằng mình cân nhắc giải nghệ. Thay vào đó, bà bước vào một cuộc “lột xác” chóng mặt, trở thành người bảo vệ sắc sảo cho ông Trump trong hai cuộc luận tội và khuếch đại những tuyên bố sai lệch của ông về bầu cử năm 2020.
Bà giành được sự chú ý trên toàn quốc — cùng vị trí trong danh sách 100 nhân vật ảnh hưởng nhất của Time — sau các cuộc đối đầu lan truyền mạnh mẽ với lãnh đạo các đại học Ivy League về nạn bài Do Thái trong khuôn viên trường, góp phần khiến một số người phải từ chức.
Mọi thứ dường như đơm hoa kết trái sau khi ông Trump giành lại Tòa Bạch Ốc, khi ông đề cử bà làm đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc — một vị trí cấp nội các — và bà bắt đầu chuẩn bị cho cuộc sống ở New York City.
Nhưng tháng Ba, Tổng thống rút lại lời mời đó giữa lo ngại rằng sự ra đi của bà có thể đe dọa đa số mong manh của đảng tại Hạ viện. Trở lại Quốc hội, bà công khai va chạm với ông Johnson, đặt câu hỏi về năng lực điều hành Hạ viện và bày tỏ rõ sự chán nản của mình.
Ban đầu, ông Trump — người có ảnh hưởng lớn đến cử tri Cộng hòa trong bầu cử sơ bộ — từng khuyến khích bà Stefanik ra tranh cử Thống đốc và phát tín hiệu sẽ ủng hộ. Tuy nhiên, khi ông Blakeman, một người bạn lâu năm, bước vào cuộc đua, ông Trump đã nhiều lần từ chối công khai đứng về phía nào.
“Elise rất tuyệt vời và Bruce cũng vậy,” Tổng thống nói với phóng viên tại Tòa Bạch Ốc. “Họ đều là những người xuất sắc, và tôi luôn ghét khi hai người bạn tốt của tôi cùng tranh cử, vì tôi hy vọng sẽ không có nhiều tổn hại xảy ra.”
Ông Trump còn làm suy yếu chiến lược thông điệp của bà Stefanik khi tháng trước ông gặp Zohran Mamdani, tân thị trưởng đắc cử của New York City.
Trước đó, bà Stefanik đã dành nhiều tuần tìm cách gắn bà Hochul với chính trị gia xã hội chủ nghĩa trẻ tuổi này — người mà bà cáo buộc sai sự thật là ủng hộ Thánh chiến Hồi giáo — nhằm khắc họa Thống đốc như một nhân vật cực đoan.
Thế nhưng, khi ngồi cạnh ông Mamdani tại Phòng Bầu dục, ông Trump lại dành cho ông những lời khen ngợi và tuyên bố sẽ là một đối tác điều hành hợp lý.
Nguồn nytimes
