(AP) — Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson hôm thứ Hai cảnh báo rằng đợt đóng cửa chính phủ liên bang hiện nay có thể trở thành dài nhất trong lịch sử Hoa Kỳ, đồng thời khẳng định ông “sẽ không đàm phán” với phe Dân chủ cho đến khi họ tạm dừng các yêu cầu về chính sách y tế và đồng ý mở cửa trở lại.
Đứng một mình tại Điện Capitol trong ngày thứ 13 của tình trạng shutdown, Johnson nói ông chưa nắm rõ chi tiết việc hàng nghìn công chức liên bang bị chính quyền Trump sa thải — một động thái bất thường, được xem là cách tận dụng cuộc khủng hoảng để thu hẹp quy mô chính phủ. Phó Tổng thống JD Vance trước đó cảnh báo về “những đợt cắt giảm đau đớn” sắp tới, trong khi các công đoàn nhân viên liên bang đang đệ đơn kiện.
“Chúng ta đang lao thẳng vào một trong những đợt đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử nước Mỹ,” Johnson, nghị sĩ bang Louisiana, tuyên bố.
Tê liệt trên diện rộng, kinh tế thêm bất ổn
Với không có lối thoát rõ ràng, tình trạng đóng cửa chính phủ dự kiến sẽ tiếp diễn vô thời hạn.
Hàng loạt hoạt động thường nhật của các cơ quan liên bang đã bị đình trệ: hệ thống bảo tàng Smithsonian đóng cửa, các điểm tham quan văn hóa lớn ngừng hoạt động, và hàng không hỗn loạn vì thiếu nhân viên, làm gia tăng mức độ bất định trong nền kinh tế vốn đã mong manh.
Hạ viện hiện ngừng họp, và Johnson từ chối triệu tập các nghị sĩ trở lại Washington, trong khi Thượng viện, sau kỳ nghỉ lễ liên bang, sẽ làm việc trở lại vào thứ Ba.
Tuy nhiên, Thượng viện đang rơi vào bế tắc, khi các cuộc bỏ phiếu liên tục thất bại do phe Dân chủ không chịu nhượng bộ trong vấn đề trợ cấp bảo hiểm y tế.
Cảm ơn Trump – nhưng đàm phán vẫn đóng băng
Johnson bày tỏ cảm ơn Tổng thống Donald Trump vì đã đảm bảo quân nhân được trả lương trong tuần này, giúp loại bỏ một áp lực chính trị có thể buộc hai đảng phải ngồi lại đàm phán.
Một quan chức cấp cao trong chính quyền xác nhận rằng Lực lượng Tuần duyên cũng sẽ được trả lương, song từ chối nêu chi tiết nguồn ngân sách vì kế hoạch chưa được công bố chính thức.
Cốt lõi khủng hoảng: Tranh chấp về trợ cấp Obamacare
Tâm điểm của cuộc khủng hoảng chính là bất đồng về chính sách y tế, đặc biệt là việc gia hạn trợ cấp của Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA) — nguồn hỗ trợ cho hàng triệu người Mỹ mua bảo hiểm y tế trên các sàn Obamacare.
Phe Dân chủ yêu cầu gia hạn các khoản trợ cấp này, trong khi Cộng hòa cho rằng vấn đề có thể được xem xét sau.
Lãnh đạo phe Dân chủ Hạ viện Hakeem Jeffries cáo buộc phe Cộng hòa “bỏ trống nghị trường” trong suốt bốn tuần và không tiến hành bất kỳ cuộc thương lượng thực chất nào.
“Họ hoàn toàn biến mất,” Jeffries nói trên MSNBC.
Hạn chót mới: Cuối tháng 10
Với tình trạng bế tắc hiện tại, cuối tháng 10 được xem là mốc thời gian tiếp theo có thể mở lại chính phủ.
Mùa ghi danh mới cho chương trình bảo hiểm y tế bắt đầu ngày 1 tháng 11, và nếu không có trợ cấp, chi phí bảo hiểm có thể tăng gấp đôi, theo ước tính của Tổ chức Kaiser Family Foundation.
Nếu shutdown kéo dài, hàng nghìn nhân viên liên bang – trong đó có cả nhân viên Quốc hội – sẽ không nhận được lương vào cuối tháng này.
Vết thương cũ tái phát
Cuộc tranh cãi về Obamacare đã ám ảnh Quốc hội Mỹ suốt hơn một thập kỷ.
Năm 2013, chính phủ cũng từng đóng cửa 16 ngày dưới thời Tổng thống Barack Obama, khi Đảng Cộng hòa tìm cách bãi bỏ ACA.
Trong nhiệm kỳ đầu của mình, Tổng thống Trump từng nỗ lực “hủy và thay thế” Obamacare năm 2017, nhưng kế hoạch thất bại khi Thượng nghị sĩ John McCain bỏ phiếu phản đối vào phút chót — khoảnh khắc mà Johnson nói ông “vẫn còn PTSD” khi nhớ lại.
“Chúng ta có thể hoàn toàn xóa bỏ Obamacare không? Nhiều người trong chúng tôi giờ hoài nghi về điều đó, vì bộ luật này đã cắm rễ quá sâu,” Johnson thừa nhận.
Chính quyền Trump nắm quyền chi tiêu linh hoạt
Trong khi Quốc hội bế tắc, chính quyền Trump tận dụng quyền hạn tài chính để quyết định ai được trả lương và ai không — điều khiến ngay cả một số nghị sĩ Cộng hòa cũng bất bình.
Nhờ các nguồn quỹ khác nhau, bao gồm hàng tỷ USD được phân bổ trong đạo luật “One Big Beautiful Bill”, nhiều hoạt động ưu tiên của chính quyền vẫn được duy trì.
Bộ Quốc phòng cho biết họ đã trích 8 tỷ USD từ quỹ nghiên cứu – phát triển chưa sử dụng để trả lương cho quân nhân, tránh được tình trạng trễ hạn vào thứ Tư.
Tuy nhiên, Bộ Giáo dục lại bị ảnh hưởng nặng nề, khiến các chương trình giáo dục đặc biệt và sau giờ học bị gián đoạn.
Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), chính quyền có thể tiếp tục sử dụng các nguồn quỹ bắt buộc trong đạo luật hòa giải ngân sách năm 2025 để duy trì một số hoạt động trong các cơ quan trọng yếu như Quốc phòng, Tài chính, An ninh Nội địa và OMB.
Một kỷ lục buồn đang đến gần
Đợt shutdown dài nhất trước đây — 35 ngày trong nhiệm kỳ đầu của Trump, khi ông yêu cầu ngân sách xây tường biên giới Mỹ–Mexico — kết thúc vào năm 2019.
Nhưng với tình hình hiện nay, Mike Johnson cảnh báo rằng kỷ lục đó có thể bị phá vỡ, khi hai đảng vẫn xa nhau hơn bao giờ hết và người dân Mỹ lại một lần nữa trả giá cho bế tắc chính trị tại Washington.
