Ngày 3 tháng 9 (Reuters) – Trung Quốc hôm thứ Tư đã khai mạc cuộc duyệt binh quân sự lớn nhất từ trước đến nay, phô diễn sức mạnh ngày càng gia tăng và vị thế địa chính trị, khi Chủ tịch Tập Cận Bình tìm cách khẳng định Bắc Kinh là người bảo hộ của một trật tự quốc tế hậu-Hoa Kỳ.
Được hộ tống bởi Tổng thống Nga Vladimir Putin và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, ông Tập xuất hiện trên truyền hình khi bước trên thảm đỏ để vào khán đài dự lễ duyệt binh hoành tráng tại Quảng trường Thiên An Môn, kỷ niệm 80 năm ngày Nhật Bản thất bại trong Thế chiến II.
Trong bộ trang phục kiểu Mao Trạch Đông, ông Tập chào đón khoảng hơn 20 nguyên thủ đến từ các quốc gia ngoài phương Tây, trong đó có Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia Prabowo Subianto – người bất ngờ có mặt bất chấp các cuộc biểu tình rầm rộ trong nước. Ông được thấy nói bằng tiếng Anh: “Nice to meet you” và “Welcome to China”.
Buổi lễ duyệt binh mang tên “Ngày Chiến thắng” diễn ra trong bối cảnh chính sách “Nước Mỹ trên hết” của Tổng thống Donald Trump cùng các cuộc chiến thương mại đã làm rạn nứt liên minh truyền thống của Washington. Khi được hỏi liệu sự kiện này có mang tính thách thức Hoa Kỳ hay không, ông Trump trả lời “không” và nhắc lại mối quan hệ “rất tốt” với ông Tập. “Trung Quốc cần chúng ta nhiều hơn là chúng ta cần họ,” ông nói thêm.
Hơn 50.000 khán giả chen kín khán đài tại Quảng trường Thiên An Môn, chứng kiến màn trình diễn kéo dài 70 phút với các tiết mục bay biểu diễn, diễu binh, cùng những vũ khí tối tân như tên lửa siêu vượt âm, máy bay không người lái và xe tăng hiện đại.
Các tuyến đường lớn và trường học ở Bắc Kinh bị phong tỏa để phục vụ duyệt binh – kết quả của nhiều tuần chuẩn bị an ninh nghiêm ngặt và các buổi diễn tập lúc nửa đêm. Ông Tập sẽ duyệt đội hình binh sĩ trước khi đọc diễn văn từ trên cổng Thiên An Môn, dưới bức chân dung cố Chủ tịch Mao Trạch Đông.
TẦM NHÌN VỀ TRẬT TỰ TOÀN CẦU MỚI
Ông Tập xem Thế chiến II là bước ngoặt quan trọng trong “sự phục hưng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa”, khi đất nước vượt qua nỗi nhục bị Nhật xâm lược để vươn lên thành cường quốc kinh tế.
Trong bài phát biểu, ông dự kiến nhấn mạnh chiến thắng của Trung Quốc và Liên Xô trong cuộc chiến chống phát xít, cũng như vai trò trong việc duy trì trật tự quốc tế hậu chiến.
Trước đó, tại một hội nghị an ninh khu vực, ông Tập đã đưa ra tầm nhìn về một trật tự toàn cầu mới, kêu gọi đoàn kết chống lại “chủ nghĩa bá quyền và chính trị cường quyền” – thông điệp được coi là nhằm vào Hoa Kỳ và chính sách thuế quan của ông Trump.
Ông Putin nhân dịp này đã ký kết các thỏa thuận năng lượng mới với Trung Quốc, trong khi sự kiện cũng mở ra cơ hội cho ông Kim Jong Un tìm kiếm sự ủng hộ ngầm đối với chương trình hạt nhân bị cấm của mình.
Đây là lần đầu tiên sau 66 năm một lãnh đạo Triều Tiên tham dự duyệt binh tại Trung Quốc. Con gái ông Kim, Ju Ae – người được tình báo Hàn Quốc coi là người kế nhiệm tiềm năng – cũng lần đầu xuất hiện trên trường quốc tế, sau nhiều năm chỉ xuất hiện bên cạnh cha tại các sự kiện trong nước.
Để bảo đảm sự kiện mang tính dấu mốc này diễn ra suôn sẻ, chính quyền địa phương khắp cả nước đã huy động hàng chục nghìn tình nguyện viên và đảng viên Cộng sản tham gia giám sát, nhằm ngăn ngừa mọi nguy cơ bất ổn.
“Chủ tịch Tập sẽ tận dụng cơ hội này để chứng minh rằng quân đội rõ ràng và dứt khoát đứng sau ông,” chuyên gia Wen-Ti Sung thuộc Atlantic Council nhận định.
