Một nhân viên Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã bị chính quyền Bắc Kinh hạn chế xuất cảnh, một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao cho biết hôm thứ Hai. Việc hạn chế đi lại của nhân viên chính phủ giấu tên này đã được xác nhận khi Bắc Kinh tiết lộ thông tin mới về một nhân viên ngân hàng Wells Fargo tại Hoa Kỳ, người cũng bị cấm xuất cảnh.
“Chúng tôi xác nhận rằng một nhân viên của Văn phòng Sáng chế và Nhãn hiệu Hoa Kỳ, khi đang công tác tại Trung Quốc với tư cách cá nhân, đã bị cấm xuất cảnh tại Trung Quốc”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao cho biết hôm thứ Hai. “Chúng tôi đang theo dõi sát sao vụ việc này và đang làm việc với các quan chức Trung Quốc để giải quyết tình hình càng sớm càng tốt.”
Tờ New York Times đưa tin hôm thứ Hai rằng nhân viên này là một công dân Hoa Kỳ, đã bị cấm rời khỏi Trung Quốc kể từ giữa tháng 4. Tờ báo trích dẫn một tài liệu của Bộ Ngoại giao mà họ có được, cho thấy các quan chức Bắc Kinh đã tịch thu hộ chiếu, thẻ tín dụng, điện thoại di động và iPad của người đàn ông này khi anh ta ở thành phố Thành Đô vào ngày 14 tháng 4.
Tờ Times trích dẫn tài liệu cho biết, giấy tờ của người đàn ông này đã được trả lại vào ngày 22 tháng 4, nhưng ông được thông báo rằng mình không được phép rời khỏi đất nước.
Tại cuộc họp báo hôm thứ Hai, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc từ chối bình luận về trường hợp của nhân viên Bộ Thương mại, ngoài việc nói rằng Bắc Kinh “duy trì pháp quyền và xử lý các vấn đề xuất nhập cảnh theo đúng luật pháp”.
Tuy nhiên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Guo Jiaku đã xác nhận rằng nhân viên ngân hàng Wells Fargo Mao Chenyue đã bị hạn chế rời khỏi Trung Quốc và đang phải đối mặt với các cáo buộc hình sự.
“Bà Mao Thần Nguyệt đang liên quan đến một vụ án hình sự hiện đang được cơ quan thực thi pháp luật Trung Quốc xử lý và đang bị hạn chế xuất cảnh theo quy định của pháp luật. Theo luật pháp Trung Quốc, vụ án vẫn đang được điều tra, bà Mao không thể rời khỏi đất nước trong thời gian này và có nghĩa vụ hợp tác với cuộc điều tra”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khố cho biết hôm thứ Hai.
Chenyue là Giám đốc Điều hành của Wells Fargo và hiện đang làm việc tại Atlanta, theo hồ sơ trên Linkedin của bà, cho biết bà thông thạo cả tiếng Anh và tiếng Trung. Một nguồn tin thân cận với Chenyue đã xác nhận rằng bà là công dân Hoa Kỳ. Bà điều hành bộ phận bao thanh toán quốc tế của Wells Fargo và sinh ra tại Thượng Hải, theo thông cáo báo chí tháng 6 trên trang web của tổ chức phi lợi nhuận FCI, một mạng lưới toàn cầu các công ty cung cấp dịch vụ bao thanh toán.
Một đại diện của Wells Fargo đã nói trong một tuyên bố vào thứ Hai rằng công ty đang “theo dõi chặt chẽ tình hình này và làm việc thông qua các kênh thích hợp để nhân viên của chúng tôi có thể trở về Hoa Kỳ càng sớm càng tốt”.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ từ chối bình luận về tình trạng của Chenyue vào thứ Hai, “vì lý do riêng tư và các cân nhắc khác”, nhưng cho biết Bộ Ngoại giao “không có ưu tiên nào cao hơn sự an toàn và an ninh của công dân Hoa Kỳ”.
Trên trang web của mình , Bộ Ngoại giao Mỹ kêu gọi người Mỹ đi du lịch ở Trung Quốc “cần thận trọng hơn”, cảnh báo rằng Trung Quốc “tự ý thực thi luật pháp địa phương, bao gồm lệnh cấm xuất cảnh đối với công dân Hoa Kỳ và công dân các nước khác, mà không có quy trình công bằng và minh bạch theo luật pháp”.
Theo khuyến cáo du lịch của Bộ Ngoại giao, công dân Hoa Kỳ chỉ có thể nhận ra họ đã bị cấm xuất cảnh khi họ cố gắng rời khỏi Trung Quốc và có thể không có biện pháp pháp lý nào để kháng cáo lệnh cấm đó thông qua tòa án Trung Quốc.
Chính phủ Trung Quốc cũng không công nhận song tịch, nghĩa là “công dân Hoa Kỳ gốc Hoa có thể phải chịu sự giám sát và theo dõi chặt chẽ hơn”, hướng dẫn trên trang web của Bộ Ngoại giao cho biết.
Những sự cố mới nhất xảy ra vào thời điểm nhạy cảm trong quan hệ giữa Bắc Kinh và Washington. Cuối tháng 6, Tòa bạch Ốc và các quan chức ở Bắc Kinh cho biết hai bên đã thống nhất về khuôn khổ của một thỏa thuận mới nhằm chấm dứt chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Hiện tại, Trung Quốc đang phải đối mặt với thời hạn chót là ngày 12 tháng 8 – do Tổng thống Trump áp đặt – để đạt được một thỏa thuận thương mại mới với Hoa Kỳ nhằm chấm dứt cuộc chiến thuế quan thương mại ăn miếng trả miếng đang leo thang mà hai nước đã tham gia kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1.
Ông Trump đã áp thuế lên tới 145% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, và Bắc Kinh đã đáp trả bằng mức thuế nhập khẩu cao tương tự, nhưng hai bên đã đồng ý tạm ngừng chiến tranh để tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán. Trong khi đó, chính quyền Trump đã áp thuế 30% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, chờ đến hạn chót ngày 12 tháng 8, thời điểm mà cả Washington và Bắc Kinh sẽ áp dụng mức thuế cao hơn nhiều nếu không đạt được thỏa thuận.
Sự bế tắc này đã làm gia tăng rủi ro cho các công ty Mỹ kinh doanh tại Trung Quốc vốn đã gia tăng trong nhiều năm.
Vào tháng 6 năm 2023, sau khi chính quyền Trung Quốc đột kích vào văn phòng của một số công ty có trụ sở tại Hoa Kỳ, luật sư kinh doanh James Zimmerman tại Bắc Kinh nói rằng dường như mọi thứ đều bị Đảng Cộng sản coi là mối đe dọa tiềm tàng.
“Thật không may, trong môi trường như vậy, hoạt động rất khó khăn – khi mọi thứ đều được xem là vấn đề an ninh quốc gia và… có vẻ như… bất cứ điều gì bạn làm đều có thể bị coi là hoạt động gián điệp”, ông nói.
