Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen sẽ dùng giọng điệu hòa giải khi nói về quan hệ Mỹ-Trung vào thứ Năm, kêu gọi “hợp tác trước những thách thức toàn cầu cấp bách của thời đại chúng ta” đồng thời ủng hộ các hạn chế kinh tế đối với Trung Quốc để thúc đẩy lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ.
“Chúng tôi tìm kiếm một mối quan hệ kinh tế lành mạnh với Trung Quốc: một mối quan hệ thúc đẩy tăng trưởng và đổi mới ở cả hai quốc gia,” Yellen nói trong bài phát biểu đã được chuẩn bị trước để phát biểu tại Trường Nghiên cứu Quốc tế Cao cấp của Đại học Johns Hopkins ở Washington.
Yellen dự kiến sẽ có một bài phát biểu kêu gọi cải thiện quan hệ giữa hai nước, vốn đã chứng kiến mối quan hệ ngày càng căng thẳng sau khi phát hiện ra một khinh khí cầu giám sát của Trung Quốc trong không phận Hoa Kỳ và kể từ khi quốc gia Cộng sản này phát triển quan hệ với Nga bất chấp việc nước này tiếp tục xâm chiếm lãnh thổ.
Yellen nói: “Một Trung Quốc đang phát triển tuân theo các quy tắc quốc tế là tốt cho Hoa Kỳ và thế giới. Cả hai nước đều có thể hưởng lợi từ sự cạnh tranh lành mạnh trong lĩnh vực kinh tế. Nhưng cạnh tranh kinh tế lành mạnh — nơi mà cả hai bên đều có lợi — chỉ bền vững nếu sự cạnh tranh đó công bằng.”
Bài phát biểu được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đang lên đến đỉnh điểm. Việc phát hiện ra một khinh khí cầu giám sát được trang bị thiết bị công nghệ cao được thiết kế để thu thập thông tin nhạy cảm, đi ngang qua một địa điểm quân sự nhạy cảm của Hoa Kỳ, đã thu hút sự giám sát của các nhà lập pháp.
Và việc Trung Quốc ủng hộ Nga khi nước này tiếp tục tiến hành cuộc chiến ở Ukraine đang khiến các nhà lãnh đạo phương Tây lo ngại. Mặc dù Trung Quốc luôn khẳng định rằng họ trung lập trong cuộc xung đột, tuyên bố rằng họ sẽ không bán vũ khí cho bất kỳ bên nào trong cuộc chiến, nhưng gần đây họ đã tổ chức các cuộc tập trận quân sự chung với Nga.
Yellen, trong bài phát biểu của mình, nói rằng an ninh quốc gia của Hoa Kỳ “có tầm quan trọng tối cao” trong mối quan hệ với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. “Ví dụ, chúng tôi đã nói rõ rằng việc bảo vệ một số công nghệ nhất định khỏi bộ máy quân sự và an ninh của CHND Trung Hoa là lợi ích quốc gia sống còn,” bà nói.
Các quan chức của Bộ Thương mại cho biết vào tháng 10 năm ngoái, Hoa Kỳ đã chuyển sang chặn xuất khẩu chip máy tính tiên tiến sang Trung Quốc, một hành động nhằm dập tắt khả năng tạo ra các hệ thống quân sự tiên tiến của Trung Quốc, bao gồm cả vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Các cuộc tập trận quân sự ở Đài Loan cũng làm dấy lên lo ngại rằng Trung Quốc có thể xâm chiếm hòn đảo này. Đầu tháng này, Trung Quốc đã tiến hành các cuộc tập trận quy mô lớn xung quanh Đài Loan, mô phỏng phong tỏa hòn đảo này để đáp trả chuyến đi của tổng thống Đài Loan tới Mỹ trong tháng này.
“Chúng tôi sẽ đảm bảo lợi ích an ninh quốc gia của chúng tôi và của các đồng minh và đối tác của chúng tôi, và chúng tôi sẽ bảo vệ nhân quyền,” Yellen nói trong bài phát biểu của mình. “Chúng tôi sẽ thông báo rõ ràng với CHND Trung Hoa những lo ngại của chúng tôi về hành vi của họ.”
Yellen đã gặp người đồng cấp Trung Quốc, Phó Thủ tướng Lưu Hạc, tại Zurich vào tháng 1, đây là cuộc tiếp xúc cấp cao nhất giữa hai nước kể từ khi các tổng thống tương ứng của họ đồng ý vào tháng 11 năm ngoái trong cuộc gặp trực tiếp đầu tiên của họ để tìm kiếm các lĩnh vực hợp tác tiềm năng.
Yellen nói: “Điều quan trọng là chúng ta phải đạt được tiến bộ trong các vấn đề toàn cầu bất kể những bất đồng khác của chúng ta. Đó là những gì thế giới cần từ hai nền kinh tế lớn nhất của mình.”
Việt Linh (Theo TheGuardian)