Lời kêu gọi xây dựng một liên minh “bao trùm” của phó tổng thống tại một hội nghị bảo thủ thường niên đã phơi bày những vết nứt trong nội bộ đảng về chủ nghĩa bài Do Thái, phân biệt chủng tộc và các thuyết âm mưu.
Cuộc đấu đá gay gắt xoay quanh vấn đề bài Do Thái, tự do ngôn luận và kỳ thị tại hội nghị toàn quốc thường niên của Turning Point USA không chỉ làm lộ rõ những rạn nứt trong phong trào của Tổng thống Donald Trump, mà còn đặt ra thách thức cho người được xem là người kế nhiệm tiềm năng của ông.
Câu hỏi đặt ra là: nhân vật kế thừa đó sẽ xử lý thế nào một cuộc tranh luận bùng nổ trong hàng ngũ Cộng hòa về việc nên dung nạp hay loại trừ các phần tử cực đoan và những người cổ xúy thuyết âm mưu khỏi liên minh bảo thủ?
Hôm Chủ nhật, Phó Tổng thống JD Vance đã đưa ra câu trả lời — cho thấy ông sẵn sàng tránh áp đặt các “lằn ranh đạo đức”.
“Khi tôi nói sẽ chiến đấu cùng các bạn, là tôi nói đến tất cả các bạn — từng người một,” ông Vance phát biểu tại AmericaFest, hội nghị thường niên của Turning Point USA, nơi nhiều lãnh đạo bảo thủ kêu gọi chấm dứt việc lan truyền thuyết âm mưu và hận thù. “Tổng thống Trump không xây dựng được liên minh chính trị hùng mạnh nhất bằng cách bắt những người ủng hộ phải vượt qua vô số phép thử ‘thuần khiết’ tự chuốc lấy thất bại.”
Tuy nhiên, lời kêu gọi một liên minh “đại gia đình” ấy lại trái ngược với những rạn nứt lộ rõ trong nội bộ đảng suốt tuần qua. Mới một năm trước, hội nghị này còn là diễn đàn đoàn kết dưới trướng ông Trump và được nâng đỡ bởi đồng sáng lập Charlie Kirk. Việc ông Kirk bị ám sát hồi tháng 9 đã làm chấn động đảng Cộng hòa, đồng thời thổi bùng các thuyết âm mưu, khiến ông Vance kêu gọi người Mỹ đoàn kết bằng cách chỉ trích cái mà ông gọi là cánh tả cực đoan.
Năm nay, sự kiện phơi bày cuộc giằng co quyết liệt về hướng đi của phong trào Trump và những ai sẽ được trao diễn đàn.
Tuần trước, nhà bình luận bảo thủ Ben Shapiro cảnh báo phong trào bảo thủ đang “đối mặt nguy cơ nghiêm trọng” khi một số nhân vật sẵn sàng khuếch đại thuyết âm mưu — trong đó có Candace Owens, người thường xuyên bị cáo buộc bài Do Thái và từng lan truyền những giả thuyết vô căn cứ về cái chết của ông Kirk. Cảnh báo của ông Shapiro cũng nhắm tới Tucker Carlson, người gần đây có cuộc phỏng vấn “nhẹ tay” với Nick Fuentes, một kẻ phủ nhận Holocaust và công khai bài Do Thái. Sau đó, ông Carlson cáo buộc ông Shapiro tìm cách kiểm duyệt mình.
Hôm thứ Sáu, Vivek Ramaswamy — ứng viên Cộng hòa tranh cử thống đốc Ohio — cũng chỉ trích một bộ phận trong đảng, đặc biệt những người cổ xúy khái niệm “người Mỹ di sản”, hàm ý nhóm chủ yếu là người da trắng có gia đình sinh sống nhiều thế hệ tại Mỹ có quyền lợi lớn hơn những người nhập cư gần đây.
Những phát biểu này dường như đặt ông Ramaswamy vào thế đối nghịch với ông Vance, người từng phản đối việc “nhập khẩu hàng triệu lao động giá rẻ” và cho rằng di cư ồ ạt là “đánh cắp giấc mơ Mỹ”.
Ông Ramaswamy cũng lên tiếng phản đối các công kích miệt thị nhắm vào vợ của ông Vance, Usha Vance, đồng thời khẳng định ông Fuentes và những người cổ xúy quan điểm thù hằn “không có chỗ đứng trong tương lai của phong trào bảo thủ”.
Dù vậy, ông Vance vẫn để ngỏ khả năng dung nạp họ. “Tôi không mang theo danh sách những người bảo thủ để lên án hay tước diễn đàn,” ông nói, cho rằng ông Kirk luôn khuyến khích tranh luận. “Chúng ta còn nhiều việc quan trọng hơn là hủy hoại lẫn nhau.”
Nhóm của ông Vance không phản hồi các yêu cầu bình luận trong ngày Chủ nhật.
Trước đây, ông Vance từng công khai phủ nhận ông Fuentes, gọi nhân vật này trong một cuộc phỏng vấn với CBS News là “kẻ thất bại toàn diện” và không có chỗ trong liên minh của ông Trump trong chiến dịch 2024. Ông cũng làm nhẹ tầm ảnh hưởng của Fuentes trong một cuộc phỏng vấn blog đăng Chủ nhật, đồng thời chỉ trích thẳng thừng chủ nghĩa bài Do Thái, “thù hằn sắc tộc” và các cuộc tấn công nhắm vào vợ mình.
Tuy nhiên, trên cương vị phó tổng thống, ông Vance nhiều lần từ chối đứng về một phía trong các cuộc tranh cãi nội bộ về kỳ thị. Khi lộ ra một nhóm chat trên Telegram cho thấy các lãnh đạo Cộng hòa đắc cử và các nhà hoạt động trẻ thường xuyên dùng ngôn từ phân biệt chủng tộc, kỳ thị đồng tính và thậm chí viện dẫn Hitler, ông Vance so sánh điều đó với “những gì vẫn được nói trong một nhóm chat đại học”. Ông cũng từng tiếp nhận những cáo buộc sai sự thật nhắm vào cộng đồng người Mỹ gốc Haiti trong cuộc đua năm 2024, và không lên án những người lan truyền thuyết âm mưu mang màu sắc phân biệt chủng tộc.
Tại hội nghị Chủ nhật, thay vì cảnh báo về các nhân vật cực đoan như một số diễn giả khác, ông Vance lập luận rằng liên minh này mở cửa cho tất cả, miễn là họ “yêu nước Mỹ”.
Sau khi nhận được sự ủng hộ cho chức tổng thống từ Erika Kirk, ông Vance kêu gọi những người ủng hộ đoàn kết quanh các chính sách nhập cư của ông Trump và việc nhắm vào các sáng kiến đa dạng. Tòa Bạch Ốc cho rằng những sáng kiến này đã dẫn tới sự “gạt ra bên lề” không công bằng đối với đàn ông da trắng.
“Chúng tôi không đối xử khác biệt với bất kỳ ai vì chủng tộc hay giới tính, nên D.E.I. đã bị đẩy vào sọt rác của lịch sử — đúng nơi nó thuộc về,” ông Vance nói, nhắc tới chương trình đa dạng, công bằng và hòa nhập. “Ở Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, bạn không còn phải xin lỗi vì là người da trắng nữa.”
Ông nhận được tràng pháo tay lớn khi khẳng định: “Nhờ ơn Chúa, chúng ta sẽ luôn là một quốc gia Kitô giáo.”
Ông Vance cũng tiếp tục nhắm vào cộng đồng người Mỹ gốc Somalia, sau nhiều tuần ông Trump có những phát ngôn xúc phạm cộng đồng nhập cư này từ Tòa Bạch Ốc. Ông Vance nói rằng Thượng nghị sĩ bang Minnesota Omar Fateh, một người nhập cư Somalia, từng tranh cử thị trưởng “Mogadishu”.
“Ý tôi là Minneapolis,” ông Vance nói. “Lỡ lời kiểu Freud một chút.”
Ông Fateh đáp lại trên mạng xã hội rằng mình sinh ra tại Washington, D.C., và cha ông “đến Mỹ bằng học bổng” từ đầu thập niên 1960; ông nói thêm rằng mình “tự hào đại diện cho MPLS”.
Dù chưa tuyên bố tranh cử tổng thống, ông Vance cho thấy tầm nhìn hướng tới tương lai. Ông nói đảng Dân chủ “đã nói về năm 2028” và chỉ trích các gương mặt tiềm năng, trong đó có Thống đốc California Gavin Newsom. Ông cũng công kích Dân biểu Texas Jasmine Crockett, người đang tranh cử Thượng viện, cho rằng bà mang “phong thái cô gái đường phố” “giả tạo chẳng khác gì bộ móng tay”.
Bà Crockett phản hồi qua tin nhắn rằng phó tổng thống đang đánh lạc hướng: “Đảng Cộng hòa như JD Vance công kích móng tay và mi giả của tôi vì họ không theo kịp tôi khi tranh luận về chính sách. Trong khi ông Vance nói về ngoại hình tôi, tôi nói về lập pháp — về hạ giá thực phẩm, điện nước và chăm sóc y tế.”
Việc ông Vance không lên án tương tự các nhân vật rìa của đảng đã vấp phải phản ứng từ một số đồng đảng. “Tôi sẽ không bao giờ bỏ phiếu cho một người mập mờ trong lập trường chống chủ nghĩa bài Do Thái hoặc không nhìn thấy cuộc xâm lược Ukraine của Nga là mối đe dọa đối với lợi ích chiến lược dài hạn của chúng ta,” Dân biểu Don Bacon nói.
Trong khi đó, cố vấn lâu năm của ông Trump là Jason Miller ca ngợi bài phát biểu của ông Vance là “thông điệp đoàn kết tuyệt vời trước thềm bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026”, và nhận định: “Khi đến thời điểm, tôi tin phó tổng thống sẽ sẵn sàng tiếp nhận ngọn cờ từ Tổng thống Trump.”
Nguồn nytimes
