Chính quyền Trump hôm thứ Ba nói với một thẩm phán liên bang rằng họ sẽ nộp các kế hoạch xây dựng một phòng khiêu vũ mới tại Tòa Bạch Ốc — dự kiến được xây trên vị trí của Cánh Đông — để hai cơ quan giám sát liên bang xem xét trước khi tháng này kết thúc.
Với cam kết đó, Thẩm phán Richard J. Leon cho biết ông sẽ không ra lệnh dừng ngay việc xây dựng phòng khiêu vũ, như yêu cầu của National Trust for Historic Preservation — tổ chức đã đệ đơn kiện nhằm ngăn chặn dự án.
Tuy nhiên, Thẩm phán Leon nhấn mạnh rằng sau khi các bản thiết kế được nộp, ông sẽ tổ chức một phiên điều trần tiếp theo vào giữa tháng Giêng để xem xét lại liệu chính phủ có tuân thủ đầy đủ các quy trình pháp lý trong quá trình xây dựng hay không.
“Hãy để tôi nói rõ một điều: Tòa án sẽ buộc họ phải thực hiện đúng cam kết,” ông nói. “Họ có thời hạn đến lúc đó để hoàn tất.”
Luật sư đại diện cho chính quyền cho biết họ sẽ trình các bản thiết kế của phòng khiêu vũ rộng khoảng 90.000 bộ vuông lên Ủy ban Quy hoạch Thủ đô Quốc gia và Ủy ban Mỹ thuật, đồng thời trong thời gian chờ đợi sẽ chỉ tiến hành các công việc chuẩn bị dưới lòng đất.
Hai cơ quan này — đều do Quốc hội thành lập — đảm nhiệm những vai trò riêng biệt trong việc xem xét các dự án liên bang trên đất công. Ủy ban Quy hoạch Thủ đô Quốc gia, được thành lập năm 1924, có thẩm quyền pháp lý để xem xét và phê chuẩn các dự án phát triển của chính phủ liên bang. Cơ quan này do một người do tổng thống bổ nhiệm làm chủ tịch, nhưng thành phần còn lại bao gồm cả những người không phải do ông Trump bổ nhiệm, trong đó có đại diện cư dân do thị trưởng Washington lựa chọn.
Ngay sau khi ông Trump thúc đẩy việc phá dỡ Cánh Đông, ông cũng đã sa thải toàn bộ sáu thành viên của Ủy ban Mỹ thuật. Tại phiên điều trần hôm thứ Ba, luật sư của chính phủ cho biết ông Trump sẽ phải bổ nhiệm các thành viên mới cho cơ quan này.
Phiên điều trần diễn ra sau khi National Trust nộp đơn kiện hồi tuần trước, lập luận rằng luật liên bang yêu cầu tổng thống phải xin “sự cho phép rõ ràng” từ Quốc hội trước khi tiến hành những thay đổi lớn đối với Tòa Bạch Ốc, đồng thời phải công khai các kế hoạch để lấy ý kiến công chúng.
Trong phiên điều trần, Adam Gustafson — luật sư Bộ Tư pháp — cho biết các kế hoạch của phòng khiêu vũ vẫn đang trong quá trình điều chỉnh và chính bản thân ông Trump là người “trực tiếp chỉ đạo quá trình này.” Ông nói với Thẩm phán Leon rằng, do Cánh Đông đã bị phá dỡ hoàn toàn, tòa án hầu như không còn khả năng can thiệp vào các bước tiếp theo.
Trong một hồ sơ nộp hôm thứ Hai, chính quyền Trump cho biết những thay đổi này nhằm đáp ứng “nhu cầu ngày càng thay đổi của chức vụ tổng thống.” Theo lập luận của Tòa Bạch Ốc, nơi đây thường xuyên tổ chức các sự kiện lớn, và việc thiếu một không gian phòng khiêu vũ rộng khiến nhiều sự kiện phải tổ chức ngoài trời hoặc giới hạn số lượng khách mời. Chính quyền cũng cho rằng dự án này tương tự các đợt cải tạo và mở rộng quy mô nhỏ hơn mà các tổng thống tiền nhiệm từng thực hiện trong lịch sử Mỹ.
Tuy nhiên, Thẩm phán Leon nhiều lần tỏ ra hoài nghi trước tốc độ triển khai nhanh chóng của dự án, yêu cầu làm rõ quy mô cuối cùng của công trình.
Trong các hồ sơ gửi tòa, các luật sư đại diện cho National Trust cho rằng công trình dự kiến có sức chứa lên đến 1.000 người đã phình to về quy mô đến mức có thể lấn át phần lớn quần thể Tòa Bạch Ốc.
Họ mô tả mục tiêu của tổng thống là “có lẽ là sự thay đổi lớn nhất đối với diện mạo bên ngoài của tòa nhà mang tính biểu tượng và lịch sử bậc nhất nước Mỹ kể từ khi được tái thiết sau vụ bị đốt phá trong Chiến tranh năm 1812.”
Trước phiên điều trần, các luật sư đã yêu cầu tòa án “đạp phanh” đối với “mọi hành động nhằm thúc đẩy việc phát triển vật chất của dự án phòng khiêu vũ,” bao gồm việc phá dỡ thêm, đặt móng và thay đổi cảnh quan xung quanh.
National Trust — một tổ chức phi lợi nhuận được Quốc hội cấp điều lệ để quản lý và bảo tồn các khu vực lịch sử — cho rằng chính quyền đã vi phạm nhiều yêu cầu pháp lý rõ ràng trong quá trình gấp gáp và thiếu minh bạch nhằm hiện thực hóa tầm nhìn của ông Trump. Tổ chức này lập luận rằng Tòa Bạch Ốc đã tiến hành dự án mà không xin ý kiến công chúng cũng như không thực hiện đánh giá tác động môi trường theo quy định của Đạo luật Chính sách Môi trường Quốc gia.
Luật sư Tad Heuer, đại diện cho National Trust, nói với Thẩm phán Leon rằng ở mọi giai đoạn của dự án — bắt đầu từ việc phá dỡ Cánh Đông hồi tháng Mười — các nhóm quan tâm đến số phận của Tòa Bạch Ốc đều bị đặt trong tình trạng “mù thông tin.” Ông cho biết Tòa Bạch Ốc nhiều lần phớt lờ những cam kết trước đó về việc công bố thêm chi tiết, và vì vậy không thể tin tưởng vào lời hứa mới rằng các bản thiết kế sẽ được nộp trước cuối tháng.
“Lần nào cũng là ‘trong hai tuần tới,’” ông Heuer nói, ám chỉ những cam kết liên tục bị trì hoãn.
Kể từ tháng Mười, các nghị sĩ Dân chủ tại Quốc hội và giới truyền thông đã tập trung chú ý vào các tập đoàn và mạnh thường quân giàu có tài trợ cho dự án, trong bối cảnh chi phí liên tục đội lên — và theo ước tính mới nhất của ông Trump đưa ra tối thứ Ba, tổng chi phí có thể lên tới 400 triệu USD. Đơn kiện cũng ghi lại những phát biểu công khai thay đổi theo thời gian của tổng thống về dự án, vốn từng được cam kết là sẽ không phá dỡ các công trình hiện hữu, nhưng sau đó ngày càng mở rộng quy mô so với những đề xuất khiêm tốn được đưa ra hồi tháng Mười.
Nguồn Nytimes
