(AP) — Thượng viện Hoa Kỳ hôm thứ Hai đã thông qua dự luật nhằm tái mở cửa chính phủ liên bang, đưa đợt đóng cửa dài nhất trong lịch sử nước Mỹ tiến gần đến hồi kết, sau khi một nhóm nhỏ thượng nghị sĩ Dân chủ ôn hòa đạt thỏa thuận với phe Cộng hòa — bất chấp làn sóng phản đối dữ dội từ nội bộ đảng.
Cuộc khủng hoảng đã kéo dài 41 ngày, nhưng có thể còn thêm vài ngày nữa khi các thành viên Hạ viện — đang trong kỳ nghỉ từ giữa tháng 9 — trở lại Washington để bỏ phiếu. Tổng thống Donald Trump tuyên bố ủng hộ dự luật, nói hôm thứ Hai rằng “chúng ta sẽ sớm mở cửa đất nước trở lại.”
Kết quả cuối cùng tại Thượng viện là 60–40, chấm dứt thế bế tắc kéo dài sáu tuần khi phe Dân chủ kiên quyết yêu cầu gia hạn tín thuế y tế (health care tax credits) hết hạn vào ngày 1 tháng 1. Khi các khoản hỗ trợ thực phẩm bị đình trệ, các chuyến bay bị hủy hàng loạt và hàng trăm nghìn công chức không lương, năm thượng nghị sĩ Dân chủ ôn hòa đã bỏ phiếu theo phe Cộng hòa, giúp dự luật được thông qua.
Cách thế bế tắc được tháo gỡ
Sau nhiều tuần thương lượng, ba cựu thống đốc — Jeanne Shaheen và Maggie Hassan (cùng bang New Hampshire) và Angus King (độc lập, bang Maine) — đã đồng ý bỏ phiếu thông qua ba dự luật chi tiêu lưỡng đảng và gia hạn ngân sách chính phủ đến cuối tháng 1 năm 2026. Phe Cộng hòa hứa sẽ cho bỏ phiếu về việc kéo dài tín thuế y tế vào giữa tháng 12, dù không có gì đảm bảo kết quả.
Bà Shaheen cho biết:
“Đây là lựa chọn duy nhất còn lại sau khi phe Cộng hòa kiên quyết không nhượng bộ.”
Dự luật cũng hủy bỏ lệnh sa thải hàng loạt công chức liên bang do chính quyền Trump ban hành kể từ ngày 1 tháng 10 và bảo đảm trả lương bù cùng quyền lợi việc làm đến hết tháng 1.
Các thượng nghị sĩ Dân chủ bỏ phiếu thuận gồm Shaheen, King, Hassan, Tim Kaine (Virginia), Dick Durbin (Illinois), John Fetterman (Pennsylvania), Catherine Cortez Masto và Jacky Rosen (Nevada). Toàn bộ các Dân chủ khác — trong đó có Lãnh tụ Thiểu số Chuck Schumer (New York) — bỏ phiếu phản đối.
Nội bộ Dân chủ chia rẽ sâu sắc
Nhiều nghị sĩ Dân chủ gọi quyết định này là “một sai lầm nghiêm trọng.”
Schumer phát biểu sau cuộc họp kéo dài hơn hai giờ với khối Dân chủ:
“Chúng tôi sẽ không từ bỏ cuộc chiến. Phe Dân chủ đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về khủng hoảng y tế.”
Thượng nghị sĩ độc lập Bernie Sanders cho rằng việc dừng đấu tranh lúc này là “một sai lầm khủng khiếp,” còn Chris Murphy (Dân chủ – Connecticut) nói cử tri vừa mang lại chiến thắng lớn cho Dân chủ trong tuần qua “đang mong chúng ta kiên định hơn.”
Tại Hạ viện, Chủ tịch Khối Cấp tiến Greg Casar (Dân chủ – Texas) chỉ trích gay gắt:
“Một thỏa thuận không giảm chi phí y tế là sự phản bội hàng triệu người Mỹ.”
Ngược lại, Lãnh tụ Dân chủ Hạ viện Hakeem Jeffries — người từng chỉ trích Schumer hồi tháng 3 — lần này lên tiếng ủng hộ ông, ca ngợi “vai trò lãnh đạo nhất quán” của Schumer trong suốt thời gian đóng cửa.
“Người dân Mỹ biết chúng ta đang đứng về phía đúng trong cuộc chiến này,” Jeffries nói, dẫn kết quả bầu cử hôm thứ Ba làm minh chứng.
Tranh cãi về tín thuế y tế vẫn tiếp diễn
Chưa rõ hai đảng có đạt được đồng thuận nào trước thời hạn bỏ phiếu tháng 12 hay không. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (Cộng hòa – Louisiana) tuyên bố ông không cam kết sẽ đưa vấn đề này ra bỏ phiếu tại Hạ viện.
Johnson nói phe Cộng hòa “luôn sẵn sàng cải tổ Đạo luật Chăm sóc Giá cả Phải chăng” (Affordable Care Act), nhưng không nêu rõ lập trường về việc kéo dài tín thuế.
Một số thượng nghị sĩ Cộng hòa tỏ ý sẵn sàng gia hạn tạm thời tín thuế thời COVID-19 để ngăn phí bảo hiểm tăng vọt, song họ muốn thắt chặt điều kiện cấp, chẳng hạn đặt giới hạn thu nhập. Thượng nghị sĩ Susan Collins (Cộng hòa – Maine) cho biết bà ủng hộ gia hạn với “các điều chỉnh hợp lý,” và một số Dân chủ cũng không phản đối đề xuất này.
“Chúng ta phải hành động trước cuối năm — đó là điều mà lãnh tụ Thượng viện đã hứa,” Collins nói.
Tuy nhiên, các lãnh đạo Cộng hòa, trong đó có Trump, vẫn tái khẳng định mong muốn xóa bỏ hoặc cải tổ toàn bộ Đạo luật ObamaCare.
Trong một bước đi biểu tượng, Thượng viện cũng bỏ phiếu 47–53 theo ranh giới đảng phái để bác đề xuất kéo dài tín thuế y tế thêm một năm, mở đường cho việc chuyển dự luật mở cửa chính phủ sang Hạ viện xem xét trong những ngày tới.
