Tổng thống Donald Trump hôm thứ Ba cảnh báo sẽ rút lại các khoản hỗ trợ dành cho Argentina nếu chính trường nước này chuyển hướng về cánh tả trong kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới — một tuyên bố hiếm hoi vì các tổng thống Mỹ thường tránh can thiệp vào bầu cử dân chủ của quốc gia khác.
Phát biểu được đưa ra trong cuộc gặp với Tổng thống Argentina Javier Milei tại Tòa Bạch Ốc, giữa lúc Buenos Aires chuẩn bị bầu lại quốc hội vào cuối tháng này.
Trump nói về một đối thủ “cực tả”, mang “tư tưởng đã khiến Argentina rơi vào tình cảnh hiện nay,” và cảnh báo rằng Hoa Kỳ sẽ không ‘phí thời gian’ giúp đỡ Buenos Aires nếu Milei thất bại.
“Chúng ta sẽ không để ai đó lên nắm quyền rồi phung phí tiền thuế của người dân Mỹ. Tôi sẽ không để điều đó xảy ra,”
Trump tuyên bố trong phòng Nội các khi chuẩn bị dùng bữa trưa với Milei.
“Nếu ông ấy thua, chúng ta sẽ không hào phóng với Argentina nữa.”
Viện trợ 20 tỷ USD và thông điệp chính trị
Trump nhấn mạnh khoản hỗ trợ 20 tỷ USD cho Argentina – mà chính quyền ông phủ nhận là gói cứu trợ – nhằm “giúp đỡ những người láng giềng” hơn là can thiệp bầu cử.
“Chúng tôi chỉ muốn giúp một triết lý tốt đẹp lan tỏa ở một quốc gia tuyệt vời,” Trump nói. “Argentina là một trong những đất nước đẹp nhất mà tôi từng thấy, và chúng tôi muốn thấy họ thành công. Đơn giản vậy thôi.”
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết chính quyền tin rằng liên minh của Milei trong cuộc bầu cử giữa kỳ “sẽ giành kết quả tốt và tiếp tục chương trình cải cách.”
Khi bắt đầu bữa trưa, Trump đùa rằng Milei – vốn là một nhà kinh tế – là người “MAGA đến cùng,” ám chỉ khẩu hiệu của Trump “Make America Great Again,” nhưng lần này được Milei biến tấu thành “Make Argentina Great Again.”
Phản ứng dữ dội tại Buenos Aires
Tuyên bố của Trump gây chấn động chính trường Argentina. Cristina Fernández de Kirchner – cựu tổng thống hai nhiệm kỳ và lãnh đạo phe đối lập theo đường lối Peronist – viết trên mạng xã hội:
“Trump nói với Milei: ‘Các thỏa thuận của chúng ta phụ thuộc vào ai thắng cử.’ Người dân Argentina… các bạn biết mình phải làm gì!”
Bà Kirchner, hiện đang thụ án quản thúc sáu năm vì tội tham nhũng, vẫn là nhân vật có ảnh hưởng nhất trong phong trào Peronism – xu hướng dân túy gắn liền với quyền lợi lao động và từng thống trị chính trị Argentina nhiều thập kỷ qua.
Từ khủng hoảng kinh tế đến “bromance chính trị”
Trước cuộc gặp ở Washington, Milei đã hết lời ca ngợi Trump, gọi ông là “một nhà lãnh đạo vĩ đại,” và cho rằng Argentina có thể “đi theo con đường hòa bình để trở thành hình mẫu của tự do và thịnh vượng.”
Mối quan hệ thân thiết giữa hai nhà lãnh đạo đã giúp Argentina nhận được gói hỗ trợ trị giá 20 tỷ USD – khoản cứu cánh sau khủng hoảng tài chính mới nhất.
Sau thất bại nặng nề của đảng Milei trong một cuộc bầu cử địa phương hồi tháng trước, đồng peso lao dốc, nhà đầu tư bán tháo trái phiếu, và Ngân khố Argentina phải bơm hàng tỷ đôla để cứu tỷ giá. Milei đã tìm đến Trump tại Liên Hiệp Quốc ở New York vào ngày 23/9, và ngay sau đó Washington tuyên bố viện trợ 20 tỷ USD.
Các thị trường lập tức hồi phục, và tâm lý nhà đầu tư tạm lắng xuống.
Tranh cãi trong nước Mỹ
Quyết định của chính quyền Trump can thiệp vào thị trường tiền tệ Argentina được xem là bất thường, nhất là trong bối cảnh chính phủ liên bang Mỹ đang đóng cửa và hàng nghìn nhân viên bị sa thải.
Giới Dân chủ chỉ trích đây là hành động “thưởng công cho đồng minh chính trị” bằng tiền thuế của người dân Mỹ.
Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren đã tìm cách chặn gói viện trợ qua dự luật tại Thượng viện, nhưng thất bại vì phe Cộng hòa chiếm đa số.
“Trump giúp Argentina chỉ để giúp Milei – đó là ‘Argentina First’, không phải ‘America First,’” Warren nói.
Trọng tâm: ổn định tiền tệ và AI
Milei hy vọng giữ ổn định đồng peso ít nhất đến sau bầu cử giữa nhiệm kỳ 26/10, nhằm tránh một đợt phá giá có thể làm bùng phát lạm phát trở lại.
Hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về dự án Stargate – mạng lưới trung tâm dữ liệu AI quy mô lớn của OpenAI, Oracle và SoftBank, mà Argentina có thể là điểm đặt đầu tiên ở Mỹ Latinh.
Milei sau đó cùng Trump dự lễ truy tặng Huân chương Tự do cho Charlie Kirk, nhà hoạt động bảo thủ bị ám sát tháng trước — người mà Milei từng nhiều lần cùng diễn thuyết trong các diễn đàn cánh hữu toàn cầu.
Gánh nặng nợ chồng chất
Chưa rõ Argentina sẽ hoàn trả khoản 20 tỷ USD này như thế nào, khi nước này đã vay thêm 20 tỷ USD từ IMF hồi tháng 4, trên nền khoản nợ 40 tỷ USD cũ.
Theo Brad Setser, cựu quan chức Bộ Tài chính Mỹ,
“Hoa Kỳ cần quan ngại khi Argentina phải quay lại xin thêm 20 tỷ USD chỉ vài tháng sau khi nhận 14 tỷ USD ứng trước từ IMF.”
Dù gây tranh cãi, giới quan sát nhận định Trump đang dùng “ngoại giao tiền tệ” để củng cố ảnh hưởng của Mỹ tại Nam Mỹ – và Argentina của Milei là mảnh ghép trung tâm trong chiến lược đó.
Nguồn NBC News
