Dubai (Reuters) — Sau một thời gian phủ nhận, Ả Rập Saudi vào hôm thứ Bảy (giờ địa phương) chính thức xác nhận việc ký giả Jamal Khashoggi đã chết.
Ả Rập Saudi cũng cho biết, hai viên chức cao cấp gồm Cố vấn Hoàng gia Saud al-Qahtani và Phó giám đốc tình báo Ahmed Asiri bị sa thải do liên quan đến cái chết gây bất bình trên khắp thế giới và căng thẳng giữa Riyadh và phương Tây. “Cuộc điều tra vẫn đang diễn ra và 18 người Ả Rập Saudi bị bắt giữ,” công tố viên quốc gia gởi ra thông báo. Thông báo cũng cho hay, một cuộc ẩu đả diễn ra giữa Khashoggi và những người gặp ông ta tại Toà lãnh sự đã dẫn đến cái chết của ký giả. Vua Salman cũng hạ lệnh thành lập uỷ ban tái cấu trúc cơ quan tình báo do thái tử lãnh đạo.
Khashoggi biến mất sau khi bước chân vào toà lãnh sự Ả rập Saudi tại Istanbul vào ngày 2 tháng 10 để lấy giấy tờ chuẩn bị kết hôn.
Các viên chức Thổ Nhĩ Kỳ trong hơn hai tuần qua đã điều tra, thẩm vấn nhân viên toà lãnh sự, truy tìm thi thể của ông Khashoggi. Họ tin ký giả Khashoggi đã bị sát hại trong toà lãnh sự. Trong khi đó, Ả Rập Saudi phủ nhận tất cả những cáo buộc, bảo rằng, Khashoggi đã rời khỏi toà nhà không lâu sau đó.
Sự biến mất đột ngột của ký giả Khashoggi – cộng tác viên của Washington Post – khiến mối quan hệ giữa Ả Rập Saudi và các đồng minh phương Tây trở nên căng thẳng. Đồng minh của Ả Rập tập hợp ủng hộ Riyadh nhưng phương Tây gia tăng áp lực đòi Ả Rập đưa ra câu trả lời thuyết phục.
Sau tuyên bố của Ả Rập, Tổng thống Donald Trump cho biết, quá sớm để nói về hậu quả, nhưng Quốc hội sẽ liên quan đến việc xác định phản ứng của Mỹ. Khi được hỏi liệu có xem xét chế tài Ả Rậu Saudi hay không, ông Trump đáp mơ hồ, “có thể, có thể” và “Chúng ta sẽ tìm ra ai biết gì, khi nào, và ở đâu, chúng ta sẽ tìm ra.”
Tổng thống Mỹ vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ giữa Washington và Riyadh. “Ả Rập Saudi là một đồng minh tuyệt vời, là nhà đầu tư lớn ở Mỹ,” ông Trump nói. “Vì vậy tại sao chuyện xảy ra rất đáng buồn.”
“Họ đồng ý chi $450 tỉ Mỹ kim vào việc mua hàng hoá và đầu tư vào Hoa Kỳ, vì vậy tôi hy vọng chúng tôi vẫn mở cánh cửa này … Chúng tôi cũng có thể làm nhiều việc khác,” ông Trump nói.
Tờ báo yểm trợ chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ Yeni Safak trước đó loan tin, những đoạn băng cho thấy ông Khashoggi bị chặt đứt các ngón tay trong một cuộc thẩm vấn, và sau đó, những kẻ tra tấn đã chặt đầu và chặt rời thi thể ông.
Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, họ không chia sẻ những đoạn băng ghi lại việc giết hại ông Khashoggi diễn ra trong toà lãnh sự cho bất cứ ai, bác bỏ tường trình đã chuyển những đoạn băng này cho Mỹ. “Chúng tôi sẽ chia sẻ kết quả điều tra cho cả thế giới,” Ngoại trưởng Mevlut Cavusoglu cho biết.
Việc ký giả Khashoggi biến mất làm hoen ố danh tiếng của thái tử và làm dấy lên những quan ngại về sự lãnh đạo của ông, buộc Vua Salman phải nhảy vào can thiệp. Thái tử Ả Rập Saudi xem mình là gương mặt của vương quốc đầy sức sống, đa dạng nền kinh tế không chỉ dựa vào dầu lửa cùng một số thay đổi xã hội khác. Tuy nhiên, một số chính sách của ông bị chỉ trích, gồm việc tham gia vào chiến tranh Yemen, bắt giữ các nhà hoạt động nữ giới và tranh chấp ngoại giao với Canada.
Bộ trưởng Ngân khố Steve Mnuchin và một số bộ trưởng từ Pháp, Anh và Netherlands đã tẩy chay kế hoạch tham dự hội nghị các nhà đầu tư được tổ chức tại Riyadh vào ngày 23 -25 tháng 10. Vào hôm thứ Sáu, danh sách này còn có thêm các vị Tổng giám đốc Deutsche Bank, và ABB, chuyên viên năng lượng và lịch sử kinh tế Daniel Yergin tham gia.
Thủ tướng Pakistan và phái đoàn do giám đốc Quỹ đầu tư trực tiếp Nga, lãnh đạo quốc gia từ thế giới Ả Rập, Phi châu và Á châu dự tính sẽ tham gia.
Hương Giang (Theo Reuters)