Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký một dự luật hôm thứ tư chính thức đình chỉ Hiệp ước các Lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF) với Mỹ
của Nga đến sau khi chính quyền của Tổng thống Trump đã rút khỏi INF do cho rằng Nga đã đang “vi phạm hiệp ước này trong nhiều năm”. Mỹ đã thông báo ý định rút khỏi INF vào tháng Hai và đặt ra thời hạn hiệp ước này sẽ chấm dứt trong vòng 6 tháng nếu Nga không trở lại tuân thủ. Moscow khi đó phản ứng bằng việc tuyên bố đình chỉ trách nhiệm của họ theo INF.
Hiệp ước Lực lượng Hạt nhân Tầm trung do Tổng thống Mỹ Ronald Reagan và lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev ký kết năm 1987 cấm cả Mỹ và Nga tàng trữ, sản xuất và thử bất kỳ hỏa tiễn hành trình phóng từ mặt đất nào có tầm bắn 300 dặm đến 3.400 dặm.
Chính quyền Trump đã từng nói rằng Nga vi phạm hiệp ước INF khi triển khai hỏa tiễn hành trình mặt đất Novator 9M729 có phạm vi bắn nằm trong lệnh cấm của INF. Vào năm 2012, Mỹ được cho là đã phát hiện Nga đang vi phạm hiệp ước. Khi đó Washington đã thông báo hành vi của Nga cho một số đồng minh Châu Âu, không phải tất cả thành viên NATO. Quan chức Nga đã nhiều lần lên tiếng phủ nhận bất kỳ vi phạm nào và tố ngược rằng chính Mỹ đã không tuân thủ hiệp ước INF khi cho lắp đặt hỏa tiễn tầm trung tại các căn cứ quân sự ở Châu Âu.
Tòa Bạch Ốc không có bình luận ngay lập tức về hành động của Nga hôm thứ Tư. Vào tháng 10, ông Trump đã tuyên bố rằng hiệp ước này không mấy hiệu quả ngoài việc can thiệp vào phát triển quân đội Mỹ.
“Tôi không biết tại sao Tổng thống Barack Obama đã không đàm phán hoặc rút lui,” ông Trump nói tại một cuộc tập trung ở bang Nevada. Tiếp đó, ông Trump thề rằng: “Chúng tôi sẽ không để họ vi phạm thỏa thuận hạt nhân, rút ra và sản xuất vũ khí, và chúng ta lại không được phép làm.”
Vào thời điểm đó, các viên chức hàng đầu của Nga gọi nhận xét của Trump là một sự khiêu khích “rất nguy hiểm” sẽ dẫn đến “sự hỗn loạn hoàn toàn”.
Vào tháng 2 năm 2018, Ngũ Giác Đài kết luận rằng Nga đang tích cực vi phạm các thỏa thuận hiệp ước vũ khí. Vào tháng 10, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đã đồng tình với đánh giá của Trump.
“Sau nhiều năm phủ nhận, Nga gần đây đã xác nhận sự tồn tại của hệ thống hỏa tiễn mới, được gọi là 9M729,” ông Stoltenberg nói hồi tháng 10/2018. “Nga đã không cung cấp bất cứ câu trả lời đáng tin cậy nào về loại hỏa tiễn mới này. Tất cả đồng minh đồng ý rằng đánh giá hợp lý nhất là Nga đang vi phạm hiệp ước [INF]”.
Stoltenberg đã tweet vào tuần trước: “Tôi sẽ chủ trì một cuộc họp của Hội đồng # NATO-Nga tại Brussels vào thứ Sáu ngày 5 tháng Bảy. Đây là một phần của cuộc đối thoại chính trị tiếp tục của chúng tôi, để giải quyết vấn đề Ukraine, #INFTreaty, và minh bạch & giảm thiểu rủi ro.
Hỏa tiễn tầm trung có thể tiếp cận mục tiêu nhanh hơn hỏa tiễn đạn đạo liên lục địa, điều này làm tăng khả năng xảy ra xung đột hạt nhân toàn cầu do các bên cảnh báo sai.
TH
