Tòa án đã chọn Norma Pina trong một cuộc bỏ phiếu 6-5 vào thứ Hai, nâng cao một nhân vật đã và đang có xung khắc với tổng thống Mexico đương nhiệm.
Tòa án tối cao Mexico lần đầu tiên bầu một nữ Chánh án lãnh đạo cơ quan tư pháp cao nhất của quốc gia.
Sau cuộc bỏ phiếu 6-5 hôm thứ Hai, Thẩm phán Norma Lucia Pina đã tuyên thệ nhậm chức chủ tịch tòa án tối cao với nhiệm kỳ 4 năm, nhiệm kỳ mà bà đã hứa sẽ giữ độc lập.
Bà Norma Pina phát biểu: “Sự độc lập tư pháp là không thể thiếu trong việc giải quyết xung đột giữa các nhánh của chính phủ. Đề xuất chính của tôi là làm việc để xây dựng đa số, bỏ qua tầm nhìn cá nhân của tôi.”
Việc nhậm chức Chánh án tòa án tối cao của bà Norma Pina có thể đưa tòa án vào cuộc đối đầu lớn hơn với chính quyền của Tổng thống cánh tả Mexico, ông Andres Manuel Lopez Obrador , người mà bà Pina đã tranh cãi về các vấn đề như chính sách năng lượng.
Hiện tại, mối quan hệ của Lopez Obrador với tòa án cao nhất của quốc gia đang căng thẳng. Tổng thống đã thẳng thắn thách thức Tòa án Tối cao, đặc biệt là sau khi tòa án ngăn chặn một số chính sách của ông.
Ví dụ, vào tháng 11, Lopez Obrador đã cáo buộc tòa án đứng về phía tội phạm cổ cồn trắng khi hủy bỏ một phần chính sách “bỏ tù, không bảo lãnh” của ông, vốn yêu cầu bắt buộc giam giữ trước khi xét xử đối với các bị cáo bị buộc tội về các tội như gian lận thuế.
Tòa án tối cao Mexico tổ chức bầu cử tổng thống mới bốn năm một lần. Với việc Chánh án sắp mãn nhiệm Arturo Zaldivar kết thúc nhiệm kỳ vào ngày 31 tháng 12, Lopez Obrador đã ủng hộ một thẩm phán khác, Yasmin Esquivel, với hy vọng thấy một nhà lãnh đạo có thiện cảm hơn được bầu làm lãnh đạo Tòa án Tối cao.
Nhưng việc ứng cử của Esquivel đã bị lu mờ bởi vụ bê bối khi một bản tin tháng 12 cáo buộc rằng bà ấy đã đạo văn luận án đại học của mình. Bài báo của Esquivel, được trình bày vào năm 1987, được cho là giống hệt với bài báo được gửi một năm trước đó, mặc dù bà ấy khẳng định rằng luận án trước đó đã sao chép công việc của mình.
Trường đại học công lập nơi Esquivel lấy bằng cử nhân vẫn đang điều tra vụ việc.
Lopez Obrador công kích các cáo buộc chống lại Esquivel là có động cơ chính trị. Ông nói hôm thứ Hai rằng hệ thống tư pháp của đất nước đã bị “lu mờ bởi tiền bạc, bởi sức mạnh kinh tế”.
Trong khi đó, cuộc bầu cử của Pina được các thành viên của phe đối lập hoan nghênh, với các chính trị gia bảo thủ như Kenia López Rabadán hoan nghênh việc bổ nhiệm bà.
López Rabadán viết trên Twitter rằng: “Đối mặt với một tổng thống vi phạm Hiến pháp, hơn bao giờ hết, Tòa án phải thể hiện sự độc lập, vô tư, khách quan và chuyên nghiệp,”
Một số quan chức thân cận với Lopez Obrador cũng đã hoan nghênh cuộc bầu cử của Pina.
Thượng nghị sĩ Olga Cordero, cựu thư ký nội vụ của Lopez Obrador, cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội viết rằng: “Bây giờ là thời của nhân quyền, thời của phụ nữ,”
Pina, người sẽ giám sát toàn bộ ngành tư pháp của đất nước, đã bảo vệ những nỗ lực của Mexico trong việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo. Điều đó đã khiến bà mâu thuẫn với Tổng thống Lopez Obrador, người đã thúc đẩy kế hoạch đưa ngành năng lượng dưới sự kiểm soát của công ty điện lực quốc gia Comision Nacional de Electricidad (CFE) và công ty dầu mỏ nhà nước Petroleos Mexicanos (Pemex).
Cáo buộc những người tiền nhiệm của mình thực hiện các chính sách có lợi cho các công ty tư nhân, Lopez Obrador đã tìm cách tăng cường kiểm soát của nhà nước đối với ngành năng lượng của Mexico, trở thành nền tảng trong chương trình nghị sự kinh tế của ông.
Nhưng tham vọng của ông đã vấp phải rào cản tại Tòa án Tối cao Mexico. Tòa án đã vô hiệu hóa các phần quan trọng trong kế hoạch năng lượng của ông, bao gồm cả phần dành ưu tiên cho CFE trong việc kết nối các nhà máy điện với lưới điện.
Trong phán quyết của mình, tòa án đã viện dẫn nghĩa vụ hiến định để cắt giảm lượng khí thải carbon của tiểu bang.
Các chính sách năng lượng của Lopez Obrador cũng khiến ông có tranh chấp với Hoa Kỳ, quốc gia phàn nàn rằng các chính sách của Mexico khiến các công ty có trụ sở tại Hoa Kỳ gặp bất lợi và vi phạm các hiệp định thương mại của khu vực. Canada đã đưa ra tuyên bố tương tự.
Tranh chấp quốc tế đã dẫn đến việc bộ trưởng kinh tế Mexico từ chức vào tháng 10, trong bối cảnh lo ngại rằng khiếu nại có thể khiến Mexico phải đối mặt với thuế quan trừng phạt.
Việt Linh (Theo Huffpost)