Một chuyên gia cho biết: “Khả năng cung cấp đạn pháo cho Ukraine và Nga được cho là biến số quan trọng nhất có thể ảnh hưởng đến tiến trình của cuộc chiến.”
Theo ba quan chức Mỹ quen thuộc với vấn đề này, tình báo mới cho thấy Trung Quốc đang xem xét gửi pháo và đạn dược tới Nga.
Các quan chức không cho biết họ có bằng chứng cụ thể nào để hỗ trợ cho thông tin tình báo cũng đã được xác nhận bởi một cựu quan chức Hoa Kỳ và một quan chức phương Tây đã thông báo về vấn đề này.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã không trả lời yêu cầu bình luận về tiết lộ, được đưa ra sau khi Bắc Kinh đưa ra kế hoạch hòa bình 12 điểm vào thứ Sáu – kỷ niệm một năm ngày Nga xâm lược Ukraine .
Trung Quốc kêu gọi cả hai nước đồng ý giảm leo thang dần dần, giữ an toàn cho các cơ sở hạt nhân, thiết lập các hành lang nhân đạo và ngăn chặn các cuộc tấn công vào dân thường.
Đầu tháng này, Bắc Kinh đã đáp trả mạnh mẽ các cáo buộc của Hoa Kỳ rằng họ có thể cung cấp hỗ trợ quân sự phi sát thương cho Moscow, yêu cầu Washington tránh xa mối quan hệ với Điện Kremlin.
Rob Lee, một thành viên cao cấp tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Philadelphia, cho biết trên Twitter: “Đó có thể là một bước phát triển quan trọng” nếu Trung Quốc quyết định cung cấp vũ khí cho Nga .
Ông nói thêm rằng “sự sẵn có của đạn pháo cho Ukraine và Nga được cho là yếu tố quan trọng nhất có thể ảnh hưởng đến tiến trình của cuộc chiến.”
Nhưng Keir Giles, một chuyên gia về Nga và là thành viên tư vấn cấp cao tại tổ chức tư vấn Chatham House có trụ sở tại London, nói với NBC News qua điện thoại hôm Chủ nhật rằng “những đánh giá và dự đoán trước đây về việc Nga sắp cạn kiệt một loại vũ khí nhất định hóa ra không đúng.
Ông nói thêm rằng nếu Moscow đang chuyển sang các nhà cung cấp thay thế “ngoài các máy bay không người lái mà họ đã nhận được từ Iran ,” thì đó là “một dấu hiệu cho thấy họ đang cạn kiệt kho vũ khí và đạn dược thời hậu chiến tranh lạnh với tốc độ mà họ cảm thấy là không vững chắc.”
Từ quan điểm của Trung Quốc, điều quan trọng là Nga không bị đánh bại, theo Michael A. Horowitz, nhà phân tích địa chính trị và an ninh, đồng thời là người đứng đầu bộ phận tình báo tại công ty tư vấn Le Beck.
Ông nói rằng Bắc Kinh “đã và đang cung cấp cho Nga sự hỗ trợ đáng kể, có thể là dưới hình thức tăng nhập khẩu dầu, linh kiện lưỡng dụng, vi mạch nhập khẩu từ các nước phương Tây và hình ảnh vệ tinh”.
Ông nói thêm rằng nếu Trung Quốc chỉ cung cấp vũ khí nhỏ cho Nga thì điều đó có thể không được đăng ký ở châu Âu, nơi cùng với Mỹ là một trong những đối tác thương mại chính của nước này. “Nhưng nếu họ cung cấp bất cứ thứ gì vượt quá mức đó, kể cả đạn pháo được sử dụng nhiều ở Ukraine, hoặc máy bay không người lái, thì châu Âu sẽ cảm thấy áp lực phải đáp trả,” ông nói.
“Trung Quốc không nhất thiết phải không hài lòng với một nước Nga đang suy yếu và sẽ ngày càng phải liên kết với Bắc Kinh. Nhưng tránh một thất bại của Nga là lợi ích của Bắc Kinh,” ông nói.
Ông nói, mục tiêu là “để bảo đảm Nga không thể thua và buộc phải thương lượng để giải quyết”, đồng thời cho biết thêm rằng đây là lý do tại sao Trung Quốc đưa ra kế hoạch hòa bình.
Sau khi Trung Quốc tiết lộ những đề xuất đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết hôm thứ Sáu rằng ông muốn gặp người đồng cấp Trung Quốc, Tập Cận Bình, để thảo luận về các đề xuất của Bắc Kinh nhằm chấm dứt xung đột.
“Trung Quốc trong lịch sử tôn trọng sự toàn vẹn lãnh thổ của chúng tôi, và do đó, họ nên làm mọi cách để Nga rời khỏi lãnh thổ Ukraine,” ông nói trong một cuộc họp báo, đồng thời cho biết thêm rằng ông tin rằng một cuộc gặp với ông Tập sẽ “có lợi cho các quốc gia của chúng ta và an ninh trên thế giới”.
Ông không nói liệu một cuộc gặp đã được sắp xếp với nhà lãnh đạo Trung Quốc hay đưa ra bất kỳ dấu hiệu nào về thời điểm cuộc gặp có thể diễn ra, nhưng ông khẳng định mục tiêu chính của mình là bảo đảm rằng Trung Quốc không cung cấp vũ khí cho Nga.
Tổng thống Joe Biden và các nhà lãnh đạo châu Âu tỏ ra hoài nghi về các đề xuất hòa bình của Bắc Kinh.
Mô tả ý tưởng này là “không hợp lý”, Tổng thống Biden nói rằng ông “không thấy gì trong kế hoạch cho thấy có điều gì đó có lợi cho bất kỳ ai khác ngoài Nga”.
Phát biểu tại một cuộc họp báo ở Estonia hôm thứ Sáu, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cũng nói rằng Trung Quốc “không có nhiều uy tín vì họ không thể lên án cuộc xâm lược bất hợp pháp vào Ukraine”.
Cũng tại cuộc họp báo đó, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen nói rằng các nhà lãnh đạo Châu Âu sẽ xem xét các nguyên tắc hòa bình của Trung Quốc “trong bối cảnh Trung Quốc đã đứng về phía nào”.
Việt Linh (Theo Reuters)
