Sự xâm lược của Nga đã gây ra sự phân bổ lại các vai trò trong gia đình, làm tăng thêm gánh nặng vốn đã nặng nề cho những người phụ nữ, ngoài trách nhiệm gia đình truyền thống, giờ đây còn phải tìm kiếm thêm các nguồn thu nhập.
Cuộc chiến ở Ukraine đang có những tác động tiêu cực ngày càng tăng đối với sức khỏe và hạnh phúc của phụ nữ và trẻ em gái. Chúng không chỉ bao gồm bạo lực trên cơ sở giới mà còn bao gồm tất cả các khía cạnh trong cuộc sống của phụ nữ và trẻ em gái. Việc tiếp cận các dịch vụ cơ bản và chăm sóc sức khỏe sinh sản và tình dục đã bị gián đoạn nghiêm trọng.
Kể từ cuộc cách mạng Maidan năm 2013, còn được gọi là “cuộc cách mạng nhân phẩm“, phụ nữ Ukraine ngày càng tham gia nhiều hơn vào các vấn đề chính trị, xã hội và kinh tế của đất nước. Sự tham gia này đã dẫn đến sự gia tăng sự tham gia chính trị của phụ nữ, thể hiện qua việc giành được các ghế trong quốc hội và trong các hội đồng làng và khu vực. Kết quả là Ukraine đã phê chuẩn hoặc tham gia hầu hết các hiệp định quốc tế về bình đẳng giới.
Tuy nhiên, bất chấp những tiến bộ này, tình trạng bất bình đẳng giới vẫn tồn tại, được củng cố bởi các chuẩn mực truyền thống thúc đẩy sự phân biệt đối xử và định kiến có hệ thống đối với phụ nữ và trẻ em gái. Những bất bình đẳng này đã trở nên trầm trọng hơn sau cuộc chiến do Nga tiến hành ở miền đông Ukraine kể từ năm 2014. Những năm xung đột kể từ đó đã làm gia tăng và làm sâu sắc thêm những bất bình đẳng giới đã tồn tại từ trước, đồng thời tạo ra những bất bình đẳng mới như giết người tùy tiện, hãm hiếp và buôn bán người.
Chiến tranh đã đặc biệt ảnh hưởng đến các nhóm bị thiệt thòi và thiệt thòi như các hộ gia đình do phụ nữ làm chủ hộ, những người di cư trong nước, người Di-gan, người khuyết tật và người LGBTQ. Do đó, phụ nữ phải đối mặt với nhiều hình thức phân biệt đối xử cần được hỗ trợ đặc biệt.
Ngày nay, hàng triệu người đã chạy trốn khỏi Ukraine và hàng triệu người khác—gần hai phần ba trong số họ là phụ nữ và trẻ em—đã phải tản cư trong nước và hậu quả là không được tiếp cận các dịch vụ thiết yếu như chăm sóc sức khỏe, việc làm và nhà ở. Tình trạng nghèo đói và phụ thuộc vào trợ cấp xã hội ngày càng gia tăng và đẩy nhiều phụ nữ vào các khu vực kinh tế phi chính thức không được bảo vệ.
Đại dịch Covid-19, bắt đầu ở Ukraine vào ngày 3 tháng 3 năm 2020, đã đe dọa những thành tựu đã đạt được về quyền của phụ nữ, trao quyền kinh tế và tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Những hạn chế kéo dài đối với khả năng di chuyển, đặc biệt là đối với phụ nữ và thanh niên, đã làm gia tăng sự tuyệt vọng và cô lập, đồng thời làm tăng tác động tiêu cực của nó đối với những người gặp khó khăn về sức khỏe tâm thần. Thanh niên và trẻ em buộc phải hy sinh tương lai của mình để có thể tồn tại trong hiện tại.
Ngay cả trong thời bình, phụ nữ có xu hướng mất an ninh lương thực nhiều hơn nam giới, nhưng cuộc chiến ở Ukraine đã làm trầm trọng thêm số phụ nữ bị đói, mất an ninh năng lượng và bất ổn kinh tế. Sự xâm lược của Nga đối với Ukraine đã gây ra sự phân bổ lại các vai trò trong gia đình, làm tăng thêm gánh nặng vốn đã nặng nề đối với phụ nữ, những người ngoài trách nhiệm gia đình truyền thống giờ đây còn phải tìm kiếm các nguồn thu nhập bổ sung.
Những phụ nữ đang chăm sóc con cái phải đối mặt với tình trạng thiếu thuốc thiết yếu, chăm sóc sức khỏe và kinh phí để mua những vật dụng cơ bản, bao gồm thức ăn trẻ em và sữa công thức. Nhiều phụ nữ phải đối mặt với thách thức trong việc cung cấp chỗ ở và nuôi sống những người tản cư trong nước. Điều này làm tăng trách nhiệm chăm sóc và công việc gia đình không được trả lương của họ, thường phải trả giá bằng sức khỏe thể chất và tinh thần cũng như hạnh phúc của họ.
Lệnh thiết quân luật do Cơ quan Biên phòng Nhà nước Ukraine ban hành khi bắt đầu cuộc xâm lược của Nga dẫn đến hàng chục nghìn thường dân chạy trốn sang các nước khác đã ra lệnh rằng những người từ 18 đến 40 tuổi phải ở lại nước này. Người ta ước tính rằng 95% hộ gia đình đơn thân do các bà mẹ đơn thân đứng đầu, những người hiện đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng trong việc chu cấp cho gia đình trong khi các thành viên nam trong gia đình tham gia trực tiếp hơn vào các hoạt động quốc phòng.
Bất chấp những gánh nặng do chiến tranh gây ra, phụ nữ Ukraine đã thể hiện sự kiên cường đáng kể và đóng góp to lớn cho các nỗ lực quốc phòng. Người ta ước tính rằng phụ nữ chiếm 25% lực lượng vũ trang Ukraine. Đây là mức tăng gần 10% so với khi bắt đầu cuộc xâm lược của Nga. Phụ nữ đã hòa nhập hoàn toàn vào các lực lượng vũ trang, thực hiện các nhiệm vụ như những người lính và giữ các vị trí chỉ huy.
Các nhà lãnh đạo quân sự Nga không mong đợi sự kháng cự mạnh mẽ như vậy từ những người lính Ukraine, và thậm chí còn ít hơn từ một đội quân Ukraine được củng cố bởi sự tham gia của phụ nữ, điều cần được thừa nhận và tôn vinh như một nhân tố quan trọng trong việc bảo vệ đất nước của họ.
Việt Linh (Theo Common Dreams)