Nga và Belarus đã ký một thỏa thuận hôm thứ Năm chính thức hóa việc khai triển vũ khí hạt nhân chiến thuật của Moscow trên lãnh thổ của đồng minh, mặc dù quyền kiểm soát vũ khí vẫn thuộc về Điện Kremlin.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố khai triển vũ khí tầm ngắn ở Belarus vào đầu năm nay trong một hành động được coi là lời cảnh báo đối với phương Tây khi nước này tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine.
Thời điểm vũ khí sẽ được khai triển chưa được công bố, nhưng ông Putin cho biết việc xây dựng các cơ sở lưu trữ ở Belarus sẽ hoàn thành trước ngày 1/7.
Cũng không rõ có bao nhiêu vũ khí hạt nhân sẽ được lưu giữ ở Belarus. Chính phủ Mỹ tin rằng Nga có khoảng 2.000 vũ khí hạt nhân chiến thuật, bao gồm bom có thể mang theo máy bay, đầu đạn cho tên lửa tầm ngắn và đạn pháo.
Vũ khí hạt nhân chiến thuật nhằm tiêu diệt quân địch và vũ khí trên chiến trường. Chúng có tầm bắn tương đối ngắn và năng suất thấp hơn nhiều so với đầu đạn hạt nhân được trang bị cho các tên lửa chiến lược tầm xa có khả năng xóa sổ toàn bộ thành phố.
Phát biểu tại Moscow, Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko cho biết “việc vận chuyển vũ khí hạt nhân đã bắt đầu“, nhưng không rõ liệu có vũ khí nào thực sự đến nước ông hay không. Ông Lukashenko, người làm dấy lên tin đồn bị ốm nặng khi cắt ngắn thời gian xuất hiện trong Ngày Chiến thắng tại Quảng trường Đỏ vào ngày 9/15 trước khi xuất hiện trở lại trước công chúng khi đang tham dự một cuộc họp của Hội đồng Kinh tế Á-Âu Tối cao với ông Putin và các nhà lãnh đạo Armenia, Kazakhstan và Kyrgyzstan.
Việc ký kết thỏa thuận diễn ra trong bối cảnh Nga chuẩn bị cho một cuộc phản công của Ukraine. Cả các quan chức Nga và Belarus cũng cho rằng bước đi này được thúc đẩy bởi sự thù địch từ phương Tây.
“Việc khai triển vũ khí hạt nhân phi chiến lược là một phản ứng hiệu quả đối với chính sách gây hấn của các quốc gia không thân thiện với chúng tôi“, Bộ trưởng Quốc phòng Belarus Viktor Khrenin cho biết tại Minsk trong cuộc họp với người đồng cấp Nga Sergei Shoigu.
“Trong bối cảnh các mối đe dọa leo thang cực kỳ mạnh mẽ ở biên giới phía tây của Nga và Belarus, một quyết định đã được đưa ra để thực hiện các biện pháp đối phó trong lĩnh vực quân sự-hạt nhân“, ông Shoigu nói thêm.
Tổng thống Putin lập luận rằng bằng cách khai triển vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus, Nga đang đi theo sự dẫn dắt của Mỹ, lưu ý rằng Mỹ có vũ khí hạt nhân đặt tại Bỉ, Đức, Ý, Hà Lan và Thổ Nhĩ Kỳ.
Lãnh đạo phe đối lập Belarus lưu vong Sviatlana Tsikhanouskaya đã lên án hành động này.
“Chúng ta phải làm mọi thứ để ngăn chặn kế hoạch khai triển vũ khí hạt nhân của ông Putin ở Belarus, vì điều này sẽ đảm bảo sự kiểm soát của Nga đối với Belarus trong nhiều năm tới“, ông Tsikhanouskaya nói tiếp: “Điều này sẽ gây nguy hiểm hơn nữa cho an ninh của Ukraine và toàn bộ châu Âu“.
Nhà phân tích quân sự độc lập người Belarus Aliaksandr Alesin cho biết khoảng 2/3 kho tên lửa mang đầu đạn hạt nhân tầm trung của Nga đã được giữ ở Belarus trong Chiến tranh Lạnh, đồng thời nói thêm rằng có hàng chục cơ sở lưu trữ từ thời Liên Xô vẫn có thể được sử dụng.
Vũ khí hạt nhân của Liên Xô đóng tại Belarus, Ukraine và Kazakhstan đã được chuyển đến Nga trong một thỏa thuận do Mỹ làm trung gian sau khi Liên Xô tan rã vào năm 1991.
“Các tài liệu ở Minsk về việc trả lại vũ khí hạt nhân đã được ký một cách thách thức ngay tại thời điểm Ukraine tuyên bố phản công và các nước phương Tây đang bàn giao vũ khí cho Kiev“, ông Alesin nói.
“Ban công hạt nhân Belarus này sẽ làm hỏng tâm trạng của các chính trị gia ở phương Tây, vì tên lửa hạt nhân có khả năng bao phủ Ukraine, toàn bộ Ba Lan, các nước Baltic và một phần của Đức”.
Ông Khrenin cũng công bố kế hoạch “xây dựng tiềm năng chiến đấu của nhóm quân đội Nga và Belarus trong khu vực“, bao gồm việc chuyển giao cho Minsk hệ thống tên lửa Iskander-M, có khả năng mang điện tích hạt nhân và hệ thống tên lửa phòng không S-400.
Nga và Belarus có một thỏa thuận liên minh, theo đó Điện Kremlin trợ cấp cho nền kinh tế Belarus, thông qua các khoản vay và chiết khấu dầu và khí đốt của Nga. Nga đã sử dụng lãnh thổ Belarus làm bàn đạp để xâm lược nước láng giềng Ukraine và duy trì một đội ngũ binh sĩ và vũ khí ở đó.
Việt Linh (Theo TheGuardian)