Trung Quốc đã tận dụng cơ hội này để đưa ra tầm nhìn 12 phần về hòa bình giữa Kiev và Moscow, vốn đã bị các quan chức phương Tây bác bỏ do mối quan hệ chặt chẽ của Bắc Kinh với Điện Kremlin.
Cuộc xâm lược Ukraine của Nga đã tròn một năm vào thứ Sáu khi Hoa Kỳ tuyên bố hỗ trợ quân sự mới cho Kiev và các biện pháp trừng phạt chống lại Điện Kremlin, trong khi Tổng thống Volodymyr Zelenskyy ca ngợi đất nước “bất khả chiến bại” của mình và tuyên bố sẽ thúc đẩy chiến thắng.
Thế giới đã đánh dấu một năm kể từ khi xe tăng Nga tiến vào Ukraine — bắt đầu một giai đoạn mới đầy chết chóc của cuộc chiến đã hoành hành từ năm 2014 — với các nghi lễ ảm đạm và cam kết ủng hộ không khuất phục từ liên minh phương Tây đã hỗ trợ lực lượng phòng thủ đầy thách thức của Kiev.
Trung Quốc đã sử dụng lễ kỷ niệm này để công bố một kế hoạch hòa bình có vẻ trái ngược với cường độ mới trên chiến trường — một hành động có thể sẽ làm giảm bớt những lo ngại rằng hành động cân bằng của Bắc Kinh trong cuộc xung đột đã chuyển hướng sang Tổng thống Nga Vladimir Putin, người đã thể hiện cam kết của mình với một cuộc đấu tranh lâu dài với một tuần sự kiện yêu nước.
Hỗ trợ và trừng phạt của phương Tây
Chính quyền Biden cho biết vào đầu ngày thứ Sáu rằng họ sẽ gửi cho Ukraine một loạt thiết bị quân sự công nghệ cao, đạn dược và viện trợ tài chính, trong gói hỗ trợ mới trị giá 2 tỷ đô la nhân kỷ niệm một năm cuộc xâm lược “tàn bạo và vô cớ” của Nga.
Tòa Bạch Ốc cho biết trong một tuyên bố rằng họ cũng đang tham gia với các đối tác trong Nhóm Bảy quốc gia để áp đặt các hình phạt tài chính mới nhằm ngăn chặn việc tài trợ cho cỗ máy chiến tranh của Moscow.
Những biện pháp đó sẽ bao gồm các biện pháp trừng phạt đối với 200 người và công ty, hạn chế xuất khẩu sang Nga và tăng thuế đối với các sản phẩm từ nước này.
“Từ Kherson đến Kharkiv – Các chiến binh Ukraine đã giành lại đất đai của họ,” Biden nói trong một tweet hôm thứ Sáu. “Và trên hơn một nửa lãnh thổ mà Nga nắm giữ năm ngoái, lá cờ Ukraine một lần nữa tung bay một cách kiêu hãnh.”
Chuyến thăm bất ngờ của tổng thống tới Kiev và bài phát biểu tại Warsaw trong tuần này đã tìm cách xoa dịu những lo ngại rằng sự hỗ trợ của phương Tây có thể phai nhạt khi chiến tranh kéo dài.
Zelenskyy, người đã giành được sự hoan nghênh trên toàn thế giới vì đã lãnh đạo đất nước của mình ở Kiev, cho biết Ukraine “vẫn là bất khả chiến bại” và cam kết thúc đẩy chiến thắng trong năm thứ hai của cuộc chiến.
Ông nói trong một bài phát biểu qua video: “Ngày 24 tháng 2 năm 2022 là “ngày dài nhất trong cuộc đời chúng ta”. “Ngày khó khăn nhất trong lịch sử hiện đại của chúng ta. Chúng tôi thức dậy sớm và đã không ngủ kể từ đó.”
Đợt thiết bị mới cho Kiev bao gồm máy bay không người lái, hệ thống hỏa tiễn pháo binh cơ động cao được gọi là HIMARS, một “số lượng lớn” đạn dược cho hệ thống pháo binh, thiết bị rà phá bom mìn và thiết bị liên lạc.
Ba Lan cho biết chiếc xe tăng Leopard-2 đầu tiên do Đức sản xuất sẽ đến Ukraine vào thứ Sáu, chiếc đầu tiên trong số hàng chục chiếc được các quốc gia phương Tây hứa hẹn.
Những lời ca tụng đối với quyết tâm của Ukraine đã đổ dồn vào thứ Sáu từ Berlin đến Brussels và Cung điện Buckingham, với việc Vua Charles III của Anh tham gia vào dàn đồng ca ca ngợi “lòng dũng cảm và khả năng phục hồi thực sự phi thường của Ukraine khi đối mặt với thảm kịch nhân loại như vậy.” Quốc kỳ Ukraine cũng được trưng bày trên khắp các quốc gia phương Tây vào thứ Sáu, với Tháp Eiffel, Cổng Brandenburg, Tòa nhà Empire State và Nhà hát Opera Sydney đều tràn ngập màu vàng và xanh lam.
Trong một dấu hiệu cho thấy Nga ngày càng bị cô lập trên trường thế giới, 141 thành viên của Đại hội đồng Liên hợp quốc hôm thứ Năm đã bỏ phiếu thông qua một nghị quyết kêu gọi Moscow chấm dứt chiến tranh và rút quân khỏi Ukraine. Syria và Belarus nằm trong số bảy quốc gia bỏ phiếu chống lại đề nghị này; có 32 phiếu trắng.
Phát biểu trước Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hôm thứ Sáu, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken cho biết “tinh thần của người Ukraine vẫn không bị phá vỡ” và rằng “nếu có bất cứ điều gì, người Ukraine sẽ mạnh mẽ hơn bao giờ hết.”
Blinken nói: “Không có quốc gia nào phải chịu đựng khó khăn từ cuộc chiến của Nga nhiều hơn Ukraine. Nhưng hầu hết mọi quốc gia đều cảm nhận được nỗi đau, tuy nhiên các quốc gia trên thế giới vẫn tiếp tục sát cánh với Ukraine bởi vì tất cả chúng ta đều nhận ra rằng nếu chúng ta bỏ rơi Ukraine, chúng ta sẽ bỏ rơi bản thân Hiến chương Liên Hợp Quốc cũng như các nguyên tắc và quy tắc giúp tất cả các quốc gia an toàn và đảm bảo hơn”.
Blinken nói rằng các thành viên Hội đồng Bảo an “không nên bị lừa bởi những lời kêu gọi ngừng bắn tạm thời hoặc vô điều kiện” bởi vì ông nói rằng Nga sẽ “sử dụng bất kỳ sự tạm ngừng chiến đấu nào để củng cố quyền kiểm soát các vùng lãnh thổ bị chiếm giữ trái phép” và bổ sung lực lượng cho các cuộc tấn công tiếp theo.
Phó đại diện thường trực của Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc, Dai Bing, nói rằng các cuộc đàm phán ngoại giao dài hạn là “cách đúng đắn duy nhất để giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine.”
Ông nói: “Xung đột không có người chiến thắng. Cộng đồng quốc tế nên thúc đẩy hòa bình và đàm phán với tinh thần cấp bách cao nhất, đồng thời nỗ lực tạo ra các yếu tố và nền tảng thuận lợi cho việc nối lại đàm phán“.
Ông cũng nói rằng “một số bên liên quan đã sử dụng các biện pháp trừng phạt đơn phương và áp lực tối đa“, mà ông cho rằng không thể giải quyết bất kỳ vấn đề nào và chỉ làm suy yếu sự ổn định của chuỗi cung ứng toàn cầu. “Chúng tôi hy vọng rằng các bên liên quan có hành động có trách nhiệm và ngừng lạm dụng các biện pháp trừng phạt đơn phương“, ông nói.
Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba cho biết bên ngoài phòng họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc ở New York hôm thứ Sáu rằng Ngoại trưởng Trung Quốc, Vương Nghị, đã thông báo cho ông về các yếu tố chính của kế hoạch hòa bình vài tuần trước, và ông đã xem phiên bản cuối cùng của kế hoạch trên.
Kuleba gọi nó là “một tài liệu thú vị” mà họ sẽ “phải kiểm tra từ A đến Z.”
“Có một số yếu tố mà chúng tôi đồng ý. Có ít nhất một yếu tố mà chúng tôi không đồng ý, về việc nới lỏng các biện pháp trừng phạt. Chúng tôi tin rằng các biện pháp trừng phạt là quan trọng,” ông nói gần cuối phiên họp buổi sáng, trong đó hầu hết các thành viên Hội đồng Bảo an đưa ra những tuyên bố nhức nhối về cuộc xâm lược Ukraine của Nga.
Các mối đe dọa của Nga và kế hoạch hòa bình của Trung Quốc
Sự cô lập của Nga khiến nước này ngày càng phụ thuộc vào Trung Quốc, quốc gia đã đánh dấu lễ kỷ niệm bằng cách đưa ra tầm nhìn về hòa bình ở Ukraine, nhắc lại lời kêu gọi ngừng bắn và chấm dứt các biện pháp trừng phạt đơn phương – vài ngày sau khi Mỹ cho biết Bắc Kinh có thể sẽ cung cấp cho Moscow sự hỗ trợ quân sự nguy hiểm.
“Xung đột và chiến tranh không mang lại lợi ích cho ai. Tất cả các bên phải giữ lý trí và kiềm chế, tránh thổi bùng ngọn lửa và làm trầm trọng thêm căng thẳng, đồng thời ngăn chặn cuộc khủng hoảng trở nên tồi tệ hơn hoặc thậm chí vượt khỏi tầm kiểm soát”, Bộ Ngoại giao Bắc Kinh cho biết trong một tuyên bố đưa ra kế hoạch gồm 12 phần.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đã cáo buộc Trung Quốc không có “nhiều sự tin cậy” về chủ đề này tại một cuộc họp báo hôm thứ Sáu.
Mặc dù Trung Quốc nói rằng họ trung lập trong cuộc xung đột, nhưng họ cũng có cái mà họ gọi là mối quan hệ “không giới hạn” với Moscow. Bắc Kinh tuần này đã đáp trả những cáo buộc của Washington về việc hỗ trợ Nga, yêu cầu Hoa Kỳ tránh xa mối quan hệ với Điện Kremlin.
Xung đột vẫn tiếp diễn với cường độ không hề giảm bớt, với giao tranh ác liệt ở khu vực phía đông Donbas sau khi Nga bắt đầu mở đợt tấn công mới trong tháng này.
Các quan chức Ukraine cảnh báo ngày kỷ niệm có thể chứng kiến sự gia tăng đột biến các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn, với việc các trường học bị thúc giục đóng cửa và hàng ngàn người trên khắp đất nước tham dự các buổi cầu nguyện và tưởng niệm những người thiệt mạng trong chiến tranh bất chấp những cảnh báo liên tục về sự an toàn của họ.
Tuy nhiên, cột mốc này đã không mang lại bất kỳ bước tiến đáng kể nào của Nga trên chiến trường.
Bộ Quốc phòng Anh cho biết mục tiêu của quân đội Nga hiện nay là làm suy yếu quân đội Ukraine hơn là giành được những vùng lãnh thổ mới.
Bộ này cho biết: “Giới lãnh đạo Nga có thể đang theo đuổi một chiến dịch dài hạn, trong đó họ cho rằng lợi thế về dân số và tài nguyên của Nga cuối cùng sẽ khiến Ukraine kiệt quệ”.
Điện Kremlin đã vinh danh lễ kỷ niệm này bằng một loạt sự xuất hiện của Putin trong tuần này, trong đó ông tuyên bố sẽ củng cố lực lượng hạt nhân của đất nước sau khi đình chỉ vai trò của lực lượng này trong hiệp ước vũ khí hạt nhân START mới với Mỹ, và phát biểu tại một sự kiện yêu nước ở Moscow để tôn vinh Lực lượng vũ trang của Nga.
Cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev, người đã gia hạn hiệp ước START vào năm 2009 nhưng hiện đại diện cho phe diều hâu ủng hộ chiến tranh, cho biết hôm thứ Sáu rằng cách duy nhất để đảm bảo hòa bình lâu dài là đẩy lùi biên giới của các quốc gia thù địch càng xa càng tốt, ngay cả khi điều đó bao gồm Thành viên NATO Ba Lan.
Những lo ngại về sự leo thang rộng lớn hơn đã tăng và giảm trong suốt cả năm xung đột, mặc dù tuần vừa qua đã mang lại những lo ngại mới về việc các nước láng giềng sẽ tham gia.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh cho biết trong một cuộc họp báo phân tích hôm thứ Năm, trích dẫn tình báo Ukraine, rằng các lực lượng Nga đang chuẩn bị một chiến dịch “cờ giả” – một cuộc tấn công được ngụy trang để trông giống như nó được thực hiện bởi phe đối lập – ở khu vực phía bắc Chernihiv, giáp với Belarus và Nga, và trong vùng Transnistria bị chiếm đóng ở Moldova.
Các quan chức Ukraine tin rằng, theo báo cáo của ISW, rằng các phương tiện và binh lính không có biển hiệu của Nga mặc đồng phục tương tự như quân phục của lực lượng Ukraine đã được phát hiện gần biên giới với Belarus.
ISW cho biết: “Mục đích của các hoạt động cờ giả này là để cáo buộc các lực lượng Ukraine vi phạm sự toàn vẹn lãnh thổ của một quốc gia không xác định, rất có thể ám chỉ Belarus”. trong cuộc chiến tồn tại lâu hơn ý chí của phương Tây để hỗ trợ Ukraine.
Việt Linh (Theo TheGuardian)