Lula tiếp quản ở Brazil, dập tắt các mối đe dọa chống dân chủ của Bolsonaro

Luiz Inacio Lula da Silva đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống Brazil vào Chủ nhật, đưa ra bản cáo trạng gay gắt đối với cựu lãnh đạo cực hữu Jair Bolsonaro và thề sẽ thay đổi mạnh mẽ đường lối để giải cứu một quốc gia đang bị đói, nghèo và phân biệt chủng tộc.

Trong một bài phát biểu trước Quốc hội sau khi chính thức nắm quyền điều hành quốc gia lớn nhất Mỹ Latinh, Tổng thống Lula cho biết nền dân chủ là người chiến thắng thực sự trong cuộc bỏ phiếu tổng thống vào tháng 10, khi ông lật đổ Bolsonaro trong cuộc bầu cử căng thẳng nhất trong một thế hệ.

Bolsonaro, người đã rời Brazil đến Hoa Kỳ vào thứ Sáu sau khi từ chối thừa nhận thất bại, đã làm rung chuyển nền dân chủ non trẻ của Brazil với những tuyên bố vô căn cứ về những điểm yếu trong bầu cử, điều này đã tạo ra một phong trào bạo lực của những người từ chối bầu cử.

Tổng thống Lula nói với các nhà lập pháp rằng: “Dân chủ là người chiến thắng vĩ đại trong cuộc bầu cử này, vượt qua … những mối đe dọa bạo lực nhất đối với quyền tự do bầu cử, và chiến dịch hèn hạ nhất của sự dối trá và thù hận nhằm thao túng và làm bẽ mặt cử tri,”.

Tổng thống Lula, người đứng sau song sắt trong lễ nhậm chức năm 2019 của Bolsonaro về các cáo buộc tham nhũng sau đó đã bị lật tẩy, đã đưa ra một mối đe dọa ngầm đối với người tiền nhiệm của ông ta.

Tổng thống Lula phát biểu: “Chúng tôi không mang bất kỳ tinh thần trả thù nào chống lại những người đã cố gắng khuất phục quốc gia theo ý đồ cá nhân và ý thức hệ của họ, nhưng chúng tôi sẽ bảo đảm luật pháp,” Lula nói, mà không nhắc đến tên Bolsonaro. “Những người sai lầm sẽ phải trả lời cho lỗi lầm của họ.”

Ông cũng cáo buộc chính quyền của Bolsonaro phạm tội “diệt chủng” do không phản ứng đúng cách với virus COVID-19 đã giết chết hơn 680.000 người Brazil.

“Trách nhiệm cho tội diệt chủng này phải được điều tra và không thể không bị trừng phạt,” ông nói.

Các chuyên gia pháp lý cho biết, mặc dù chuyến đi Florida của Bolsonaro bảo vệ anh ta khỏi mọi nguy cơ pháp lý tức thời ở Brazil, nhưng giờ đây Bolsonaro phải đối mặt với rủi ro tư pháp ngày càng gia tăng – liên quan đến luận điệu phản dân chủ và cách xử lý đại dịch của ông ta – sau khi mất quyền miễn trừ tổng thống, các chuyên gia pháp lý cho biết.

Các kế hoạch của Tổng thống Lula đối với chính phủ hoàn toàn trái ngược với bốn năm tại vị của Bolsonaro, vốn được đặc trưng bởi việc sa thải các biện pháp bảo vệ môi trường ở rừng nhiệt đới Amazon, luật súng lỏng lẻo hơn và các biện pháp bảo vệ yếu hơn đối với người dân bản địa và dân tộc thiểu số.

Tổng thống Lula cho biết ông muốn biến Brazil, một trong những nhà sản xuất lương thực hàng đầu thế giới, thành một siêu cường xanh.

Trong các quyết định đầu tiên của mình với tư cách là tổng thống, ông Lula đã khôi phục thẩm quyền của cơ quan bảo vệ môi trường Ibama của chính phủ trong việc chống lại nạn phá rừng bất hợp pháp, vốn đã bị Bolsonaro làm suy yếu và thu hồi một biện pháp khuyến khích khai thác trái phép trên các vùng đất bản địa được bảo vệ.

Ông cũng giải phóng quỹ Amazon trị giá hàng tỷ đô la do Na Uy và Đức tài trợ để hỗ trợ các dự án bền vững, củng cố cam kết chấm dứt nạn phá rừng ở Amazon, vốn đã tăng lên mức cao nhất trong 15 năm dưới thời Bolsonaro.

Chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, người có rất ít điểm chung với Bolsonaro và bực bội với các chính sách môi trường mờ nhạt của ông ta, đã chúc ông Lula và Phó Tổng thống Geraldo Alckmin thành công.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken viết trên Twitter rằng: “Chúng tôi mong muốn tiếp tục mối quan hệ đối tác mạnh mẽ giữa Hoa Kỳ và Brazil trong thương mại, an ninh, bền vững, đổi mới và hòa nhập. Đây là một tương lai tươi sáng cho các quốc gia của chúng ta – và thế giới.”

Vua Charles của Anh đã chúc mừng ông Lula trở lại văn phòng trong một lá thư, trong đó ông đề nghị tăng cường hợp tác với Brazil, đặc biệt là về môi trường.

Sau khi tuyên thệ nhậm chức, Tân tổng thống Lula lái chiếc Rolls-Royce mui trần đến cung điện Planalto, nơi ông đi bộ lên dốc cùng vợ và một nhóm đa dạng bao gồm tù trưởng Raoni Metuktire của bộ tộc Kayapó, một cậu bé Da đen, một đầu bếp và một người đàn ông khuyết tật.

Lula sau đó đã được Aline Sousa, một người thu gom rác Da đen, trao cho Lula chiếc khăn thắt lưng của tổng thống – một hành động cực kỳ mang tính biểu tượng ở Brazil mà Bolsonaro đã nhiều lần nói rằng ông sẽ không bao giờ làm.

Hàng chục nghìn người đã tụ tập để ăn mừng trên đường dạo bộ ở Brasilia đã cổ vũ khi Lula lau nước mắt.

Trong một bài phát biểu sau đó, ông cam kết sẽ thống nhất đất nước bị phân cực và đem lại hạnh phúc cho tất cả người dân Brazil.

Tổng thống Lula nói rằng: “Không có hai người Brazil. Chúng ta là một quốc gia, một quốc gia vĩ đại.”

Tổng thống Lula cho biết ông sẽ thận trọng về mặt tài chính, nhưng nói rõ rằng trọng tâm chính của ông sẽ là chấm dứt nạn đói và thu hẹp tình trạng bất bình đẳng tràn lan. Ông cũng cho biết ông muốn cải thiện quyền của phụ nữ, tấn công nạn phân biệt chủng tộc và di sản nô lệ của Brazil.

Việt Linh (Theo TheGuardian)