Bạo động nổ ra sau khi người sắc tộc Serbia cố gắng ngăn chặn người Albania mới được bầu vào các tòa nhà thành phố hôm thứ Sáu và cảnh sát đã sử dụng hơi cay.
Quân đội Serbia ở biên giới với Kosovo đã được đặt trong tình trạng báo động cao hôm thứ Sáu sau các cuộc đụng độ bên trong Kosovo giữa cảnh sát và người sắc tộc Serbia làm bị thương hơn một chục người.
Người sắc tộc Serb ở miền bắc Kosovo, chiếm đa số ở khu vực đó của đất nước, đã cố gắng ngăn chặn các quan chức sắc tộc Albania mới được bầu vào các tòa nhà thành phố trước đó vào thứ Sáu. Cuộc bầu cử chớp nhoáng vào tháng trước phần lớn bị tẩy chay bởi người Serbia và chỉ có người Albania hoặc các đại diện thiểu số nhỏ hơn khác được bầu vào các chức vụ và hội đồng thị trưởng.
Cảnh sát Kosovo đã bắn hơi cay để giải tán đám đông và cho các quan chức mới vào văn phòng. Một số ô tô bị đốt cháy. Các quan chức bệnh viện người Serbia ở Kosovo cho biết khoảng 10 người biểu tình đã bị thương. Cảnh sát cho biết năm sĩ quan đã bị thương khi người biểu tình ném lựu đạn gây choáng và các vật thể khác. Một chiếc xe cảnh sát đã bị đốt cháy.
Đáp lại các cuộc đụng độ, Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic cho biết ông đã đặt quân đội vào “tình trạng báo động cao nhất” và ra lệnh di chuyển quân đội “khẩn cấp” đến gần biên giới. Ông cũng yêu cầu quân đội do NATO lãnh đạo đóng tại Kosovo phải bảo vệ người Serbia khỏi cảnh sát.
Hoa Kỳ lên án chính phủ Kosovo vì đã sử dụng cảnh sát để cưỡng bức vào các tòa nhà thành phố.
“Những hành động này đã làm leo thang căng thẳng mạnh mẽ và không cần thiết, làm suy yếu nỗ lực của chúng tôi trong việc giúp bình thường hóa quan hệ giữa Kosovo và Serbia và sẽ gây hậu quả cho quan hệ song phương của chúng tôi với Kosovo“, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết hôm thứ Sáu.
Ông Vucic đã phát biểu tại một cuộc biểu tình tối thứ Sáu ở Belgrade khi hàng chục ngàn người đổ ra đường ủng hộ chính phủ sau hai vụ xả súng hàng loạt hồi đầu tháng này giết chết 18 người và làm bị thương 20 người khác, làm choáng váng cả nước.
“Chúng tôi sẽ gìn giữ hòa bình – nhưng tôi đang nói với các bạn rằng Serbia sẽ không ngồi yên ngay khi người Serbia ở miền bắc Kosovo bị tấn công“, ông nói với đám đông.
Ông Vucic trước đó đã cảnh báo rằng Belgrade sẽ đáp trả bạo lực chống lại người Serbia và đã tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu nhiều lần trong những thời điểm căng thẳng với Kosovo.
Tuy nhiên, bất kỳ nỗ lực nào của Serbia nhằm đưa quân qua biên giới sẽ đồng nghĩa với một cuộc đụng độ với quân đội NATO đóng quân ở đó.
Zdravko Ponos, cựu chỉ huy quân đội Serbia trở thành chính trị gia đối lập, chỉ trích phản ứng của ông Vucic là “không phù hợp“.
“Đây chỉ là hành động giương cung cấp cho ông Vucic“, ông Ponos nói với đài truyền hình khu vực N1.
Cảnh sát Kosovo thừa nhận sự hiện diện ngày càng tăng của họ “để hỗ trợ thị trưởng các xã phía bắc Zvecan, Leposavic và Zubin Potok thực hiện quyền làm việc của họ”.
Các thị trưởng mới ở ba cộng đồng phía bắc đã bị ngăn không cho vào các tòa nhà thành phố, với các nhóm nhỏ người Serbia giơ tay ở lối vào, dường như để cho thấy họ không ở đó để tham gia bạo lực, theo hãng tin Albania indexonline.net, cũng công bố hình ảnh.
Tại Zvecan, trang web tin tức Kosovo-online.com cho thấy các cuộc đụng độ với cảnh sát trước tòa nhà thành phố, trong khi ở Leposavic, quảng trường chính bị chặn bởi ô tô và xe tải.
Các cuộc bầu cử địa phương đã được tổ chức tại bốn xã do người Serbia thống trị ở miền bắc Kosovo sau khi các đại diện của người Serbia rời khỏi vị trí của họ vào năm ngoái. Họ đã từ chức để phản đối vì chính quyền Kosovo từ chối cho phép một hiệp hội sắc tộc Serbia phối hợp công việc về giáo dục, chăm sóc sức khỏe, quy hoạch đất đai và phát triển kinh tế ở cấp địa phương.
Một thỏa thuận Pristina-Belgrade năm 2013 về việc thành lập hiệp hội người Serbia sau đó đã bị Tòa án Hiến pháp Kosovo tuyên bố là vi hiến, cho biết kế hoạch này không bao gồm các sắc tộc khác và có thể đòi hỏi phải sử dụng quyền hành pháp để áp đặt luật.
Hai bên đã tạm thời đồng ý ủng hộ một kế hoạch của EU về cách thức tiến hành, nhưng căng thẳng vẫn âm ỉ.
Hoa Kỳ và EU đã tăng cường nỗ lực giúp giải quyết tranh chấp Kosovo-Serbia, do lo ngại bất ổn hơn nữa ở châu Âu khi chiến tranh diễn ra ác liệt ở Ukraine. EU đã nói rõ với cả Serbia và Kosovo rằng họ phải bình thường hóa quan hệ để thúc đẩy ý định gia nhập khối.
Cuộc xung đột ở Kosovo nổ ra vào năm 1998 khi những người Albania ly khai nổi dậy chống lại sự cai trị của Serbia, và Serbia đã đáp trả bằng một cuộc đàn áp tàn bạo. Khoảng 13.000 người, chủ yếu là người Albania, đã chết. Sự can thiệp quân sự của NATO vào năm 1999 cuối cùng đã buộc Serbia phải rút khỏi lãnh thổ. Washington và hầu hết các nước EU đã công nhận Kosovo là một quốc gia độc lập, nhưng Serbia, Nga và Trung Quốc thì không.
Việt Linh (Theo Newsweek)