Các nhà lãnh đạo EU đã đồng ý tăng cường kiểm soát biên giới để ngăn chặn những người cố gắng xâm nhập, với nhiều khoản tiền được cam kết cho máy ảnh, máy bay không người lái và tháp canh ở biên giới bên ngoài của khối.
Quyết định được công bố vào đầu giờ thứ Sáu sau khi 27 nhà lãnh đạo gặp nhau để thảo luận về việc kiểm soát chặt chẽ hơn biên giới bên ngoài của EU, nhằm đáp ứng số lượng người nộp đơn xin tị nạn cao nhất kể từ năm 2016.
Ủy ban châu Âu từ lâu đã nói rằng ngân sách của EU không thể tài trợ cho hàng rào hoặc bức tường, bất chấp những lời khẩn cầu ngày càng tăng từ các quốc gia thành viên, chẳng hạn như Áo và Hungary. Nhưng các quỹ của EU có sẵn cho các dự án “cơ sở hạ tầng biên giới” khác.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu, Ursula von der Leyen, đã hứa vào thứ Sáu rằng sẽ có “các chương trình thí điểm để cung cấp gói tích hợp cơ sở hạ tầng di động và cố định từ xe tuần tre đến camera, từ tháp canh đến giám sát điện tử”.
Cơ sở hạ tầng này có thể được tài trợ bởi các quỹ quốc gia hoặc châu Âu hoặc đóng góp song phương từ các quốc gia thành viên muốn hỗ trợ một quốc gia láng giềng. Von der Leyen nói với các phóng viên: “Trọng tâm là có một biên giới hoạt động để chúng tôi biết nếu ai đó đến biên giới, thì có một thủ tục giống nhau trên khắp biên giới bên ngoài châu Âu.”
Trong một thông cáo chung của hội nghị thượng đỉnh, các nhà lãnh đạo EU kêu gọi ủy ban “ngay lập tức huy động các quỹ và phương tiện đáng kể của EU” để hỗ trợ các quốc gia thành viên tăng cường bảo vệ biên giới, bao gồm giám sát trên không và các thiết bị khác.
Thủ tướng Áo, Karl Nehammer, cho biết EU cần phải “ngăn chặn tình trạng di cư bất hợp pháp” và kêu gọi tài trợ nhiều hơn. Ông nói rằng Bulgaria, quốc gia có chung đường biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ, cần sự giúp đỡ về nhân viên và thiết bị giám sát biên giới, đồng thời nói thêm: “Mọi hàng rào chỉ tốt khi có sự giám sát hiệu quả”.
Áo, nơi ngày càng có nhiều người xin tị nạn và người di cư đến qua Nam Âu, ủng hộ việc xây dựng hàng rào trị giá 2 tỷ euro ở biên giới Bungaria-Thổ Nhĩ Kỳ.
Thủ tướng Luxembourg, Xavier Bettel, cho biết tài trợ cho những rào cản như vậy là “sai trái“, cho rằng lịch sử của châu Âu là về việc dỡ bỏ những bức tường.
Ông đề nghị số tiền có thể được đầu tư vào nơi khác: “Chúng tôi thấy rằng các bức tường không đưa ra giải pháp cho các vấn đề nhu giữa Hoa Kỳ và Mexico.”
Kể từ khi 1,3 triệu người từ các quốc gia bị chiến tranh tàn phá và/hoặc bị đàn áp ở Trung Đông và Châu Phi đến EU để xin tị nạn vào năm 2015, các nhà lãnh đạo châu Âu đã tranh cãi về cách giải quyết tình trạng di cư lớn bất thường.
Vấn đề này lại nổi lên khi ngày càng có nhiều người chạy trốn chiến tranh và nghèo đói xin tị nạn hoặc một cuộc sống tốt hơn ở EU. Dữ liệu gần đây nhất từ tháng 11 cho thấy 107.300 người đã xin tị nạn ở EU và các quốc gia liên quan như Na Uy vào tháng 11 năm 2022, cao nhất kể từ năm 2016. Người Syria và Afghanistan nộp đơn xin tị nạn nhiều nhất trong tháng đó, tiếp theo là công dân từ Thổ Nhĩ Kỳ, Colombia và Venezuela. Người Ukraine có quyền được bảo vệ tạm thời ở EU, vì vậy tương đối ít đưa ra yêu cầu xin tị nạn.
Dữ liệu từ Cơ quan Tị nạn của EU cũng cho thấy các đơn đăng ký ở mức cao nhất mọi thời đại đối với công dân từ Thổ Nhĩ Kỳ, Bangladesh, Maroc và Georgia. Trung bình, chỉ có 39% đơn xin tị nạn được công nhận, có nghĩa là các nước EU tìm cách đưa nhiều người trở về nước xuất xứ của họ.
Các nhà lãnh đạo EU đã đồng ý sử dụng các chính sách “làm đòn bẩy”, bao gồm ngoại giao, viện trợ phát triển, thương mại, tự do hóa thị thực, cũng như các lộ trình di cư hợp pháp, đối với các chính phủ ở Trung Đông, Châu Phi, Châu Á và những nơi khác coi là không hợp tác trong việc nhận lại công dân của họ bị từ chối tị nạn.
Emmanuel Macron đã bảo vệ cách tiếp cận này khi coi thị thực là “đối thoại chính trị bình thường”. Ông nói: “Điều đang bị đe dọa ở Liên minh Châu Âu là làm thế nào để bảo vệ biên giới của chúng ta tốt hơn và làm thế nào để hòa nhập tốt hơn với mọi người khi họ đến và muốn ở lại đây.”
Tổng thống Pháp cũng cho biết EU cần hỗ trợ tốt hơn để giúp các nước châu Phi chống khủng bố, quản lý biến đổi khí hậu và thúc đẩy giáo dục, dựa trên các cam kết đã được thống nhất tại hội nghị thượng đỉnh năm 2015.
Tuy nhiên, các cơ quan viện trợ đã chỉ trích các đề xuất sử dụng ngân sách phát triển lớn của EU để thúc đẩy tỷ lệ hồi hương cao hơn của những người bị từ chối tị nạn. Stephanie Pope tại Oxfam cho biết: “Viện trợ phát triển là để xóa đói giảm nghèo chứ không phải để ngăn chặn di cư. Cách tiếp cận một chiều của EU làm suy yếu uy tín của tổ chức này với tư cách là người bảo vệ nhân quyền và tuyên bố là đối tác bình đẳng với các nước châu Phi.”Việt Linh (Theo Newsweek)