Nếu phải đưa ra nhận định trung thực, không vì quan điểm ủng hộ hay chống đối một người hay một đảng chính trị mà tôi thích hay không thích dù tôi không phải là công dân Mỹ, không có quyền bỏ phiếu thì tôi phải thành thực mà nói rằng, khi Tổng thống Biden chính thức khởi động cuộc tái tranh cử vào tháng trước với cách mô tả “công việc trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông” là “cuộc đấu tranh cho nền dân chủ của nước Mỹ” thì tôi hoàn toàn đồng ý với ông là những công việc đó vẫn chưa hoàn thành.
Ông đã mô tả quyền tối cao của người da trắng là “mối đe dọa khủng bố nguy hiểm nhất đối với quê hương của chúng ta” trong khi cố gắng tập hợp một số chủ đề tái tranh cử, bao gồm nhu cầu “đối đầu với cuộc tấn công đang diễn ra để lật đổ các cuộc bầu cử của chúng ta và ngăn chặn quyền bầu cử của chúng ta,” để bảo vệ “các quyền và tự do cơ bản,” và, nói chung, để “đặt nền dân chủ vào lá phiếu một cách đúng đắn.”
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Tổng thống Biden rõ ràng đã đưa ra một lựa chọn chiến lược để chọn nhiệm kỳ tổng thống của mình — và chiến dịch tái tranh cử của ông — theo những điều mà ông vừa mô tả. Nhưng công bằng mà đánh giá thì những hành động mà ông đã thực hiện khá chậm chạp và chưa đem lại kết quả như nhiều người mong muốn.
Tôi không muốn gọi đây là những thất bại của chính quyền Biden mà tôi sẽ ưu ái hơn trong cách chọn từ ngữ để gọi đây là những điều chưa làm được, chưa thành công của chính quyền Biden.
Điều thứ nhất: Bất chấp những lời hùng biện trong hai năm vừa qua giữa các nhà lãnh đạo Đảng Dân chủ về “cuộc đấu tranh cho nền dân chủ của chúng ta” thì chính quyền Biden và các đảng viên Đảng Dân chủ tại Quốc hội đã đạt được tương đối ít trên mặt trận này, hay nói một cách cay đắng hơn, là rất ít thành công đến nỗi người đàn ông tệ hại được cho là hiện thân của nỗi sợ hãi tồi tệ nhất của những người theo chủ nghĩa tự do về quy tắc phản dân chủ lại có thể có được một con đường tái tranh cử và tái đắc cử khá trơn tru, bằng phẳng. Điển hình nhất là màn trở lại công khai trên sóng truyền hình quốc gia tại Hội trường CNN, Trump đã chứng tỏ trước đa số người dân Mỹ và đặc biệt những người ủng hộ ông ta rằng, ông ta đã chẳng làm gì sai, hay không ai có thể làm được gì ông ta, rằng sau hai năm ông ta vẫn không bị hề hấn gì, vẫn có thể đường hoàng ra tái tranh cử, vẫn đi khắp nơi bằng những cuộc biểu tình chính trị và quyên góp. Đây là điểm rất khác của nước Mỹ so với các quốc gia dân chủ tự do khác trên thế giới. Vì ở các quốc gia khác, một người có những hành động xấu xí tương tự Trump đã không thể tồn tại trong một xã hội tự do. Hoa Kỳ có thể là nền dân chủ lâu đời nhất thế giới, nhưng có một điều nó chưa bao giờ làm: Hệ thống này chưa bao giờ buộc một cựu lãnh đạo phải chịu trách nhiệm về những hành vi sai trái mang tầm vóc lớn như vụ đảo chính ngày 6 tháng 1 năm 2021.
Điều thứ hai: Nỗ lực thúc đẩy luật liên bang về quyền bỏ phiếu đã thất bại vào năm ngoái, phần lớn là do sự phản đối của Đảng Cộng hòa ở Thượng viện, trong khi các cơ quan lập pháp tại các tiểu bang của Đảng Cộng hòa tiếp tục thông qua luật hạn chế quyền tiếp cận lá phiếu. Các nỗ lực lập pháp của liên bang nhằm cải cách và nâng cao trách nhiệm giải trình của các sở cảnh sát địa phương về cơ bản chẳng đi đến đâu. Sự ủng hộ của chính quyền Biden đối với việc trở thành tiểu bang của Washington, DC, vốn sẽ mở rộng các quyền chính trị của hàng trăm ngàn cư dân trong quận, lại không đủ để thúc đẩy Quốc hội vượt qua. Lại thêm một vấn đề nữa tối quan trọng đã ảnh hưởng đến hầu hết các dự định, cố gắng bất thành của đảng Dân chủ vì đã không thể thay đổi được quy tắc Filibuster của Thượng viện, là điều mà ông Biden vẫn không ủng hộ.
Điều thứ ba: Phe bảo thủ chiếm đa số trong Tòa án Tối cao đã tiếp tục thực hiện việc sắp xếp lại luật hiến pháp một cách cực đoan và mang tính đảng phái nhất trong nhiều thập niên, từ quyền phá thai đến quyền bầu cử đến kiểm soát súng.
Những gì những thẩm phán Taliban đã làm là hoàn toàn có thể dự đoán được sau khi Trump định hình lại Tòa án trong nhiệm kỳ tổng thống của ông ta, nhưng chính quyền Biden đã liên tục chống lại bất kỳ nỗ lực nghiêm túc nào nhằm cải cách thể chế lâu dài tại Tòa án hay ấn định tỷ lệ thẩm phán ngang bằng với nhau giữa hai đảng chính trị lớn của quốc gia.
Việc chính quyền Biden từ chối đối đầu trực tiếp với các vấn đề nghiêm trọng của Tòa án Tối cao, là một trong những lý do chính khiến người Mỹ sa lầy trong cuộc tranh luận quốc gia kéo dài về những tham nhũng công khai và thất bại đạo đức rõ ràng của các thẩm phán bảo thủ trong Tòa án Tối cao như Clarence Thomas, Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh, Amy Coney Barrett, John Roberts.
Nói tóm lại, chính quyền Biden đã thành công hạn chế trong việc nói ra những lập luận rằng, “Khắp đất nước, những kẻ cực đoan MAGA đang giành lấy các quyền tự do cơ bản, cắt giảm An sinh xã hội và lợi ích của những người nghèo, cắt giảm thuế cho những người giàu có, tước đoạt quyền tự quyết định cơ thể của người phụ nữ, cấm sách, cấm người Mỹ được tự do nói yêu thương ai và đàn áp quyền bỏ phiếu, thúc đẩy phân biệt chủng tộc”.
Chính quyền Biden vạch ra những thủ đoạn và hành động để hèn của đối thủ nhưng lại không có những kế hoạch ngăn chặn và chiến lược để đáp trả. Người Mỹ đang trong một cuộc chiến lớn nhưng chính quyền Biden thực sự không thể làm gì về bất kỳ vấn đề nào ngoại trừ việc công khai chỉ trích các đảng viên Đảng Cộng hòa của các tiểu bang liên tục đưa ra các chính sách và dự luật cực đoan.
Tuy nhiên, đã có một số bước tiến bộ nhỏ của chính quyền Biden như Đạo luật cải cách số phiếu bầu cử sẽ giúp ngăn chặn bất kỳ nỗ lực nào trong tương lai nhằm đảo ngược kết quả bầu cử tổng thống tương đương với kết quả mà Trump và các đồng minh của ông ta đã cố gắng thực hiện sau cuộc bầu cử năm 2020. Việc Bộ Tư pháp truy tố thành công tội nổi loạn liên quan đến vụ bao vây Điện Capitol Hoa Kỳ vào ngày 6 tháng 1 năm 2021 dù những kẻ đã lãnh án chỉ là những con thiêu thân không hơn không kém..
Nỗ lực điều tra những hành vi sai trái của Trump trong thời gian sắp tới đang diễn ra hết sức sôi nổi, nhưng điều đó cũng bị trì hoãn một cách không cần thiết đến mức giờ đây người ta đặt ra câu hỏi rất lớn là liệu một bản cáo trạng liên bang có thể ngăn Trump tái đắc cử sẽ xảy ra hay không. Nhưng xin đừng quên rằng, ngay cả khi Trump bị buộc tội liên bang và sau đó giành được chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử thì sẽ không khó để ông ta chấm dứt vụ kiện ngay sau khi nhậm chức.
Lời kết:
Tổng thống Biden đã có sẵn câu trả lời cho bất kỳ ai đặt câu hỏi về hiệu quả lãnh đạo của ông ấy, rằng: “Đừng so sánh tôi với Thượng đế, mà hãy so sánh tôi như một sự thay thế tốt hơn,”. Đây là một lập luận đơn giản nhưng nghiêm túc, một lập luận mà cuối cùng có thể có đủ lực kéo để đưa ông tái đắc cử trong một cuộc tổng tuyển cử đối đầu với Donald Trump.
Còn một chặng đường rất dài phía trước cho đến tháng 11 năm tới, điều đó có nghĩa là nếu có một tầm nhìn tích cực cho tương lai của nền dân chủ của người Mỹ, thì chính quyền Biden cần mạnh mẽ hơn, cương quyết hơn, cứng rắn hơn để đạt được những kết quả, thành công mà nhiều người Mỹ đang mong đợi. Cần phải tấn công và đáp trả tương xứng. Chỉ với chiến lược hòa hoãn, thân thiện, tôn trọng đối thủ và những lá phiếu sẽ không đủ để ông có thể chạm đến một nhiệm kỳ thứ hai.
Việt Linh, 30.05.2023