(AP) — Sau 2 năm im hơi lặng tiếng, cựu Chủ tịch Hạ viện Cộng hoà Paul Ryan tham gia vào cuộc chiến chống ông Donald Trump, kêu gọi giới bảo thủ phản đối chính trị chia rẽ của cựu Tổng thống và những lãnh đạo Cộng hoà đang bắt chước ông ta.
Phát biểu vào tối thứ 5 tại Thư viện Tổng thống Ronald Reagan ở miền Nam California, Ryan chỉ trích cả Cộng hoà và Dân chủ, nhưng ông dành những lời sắc bén nhất cho cựu Tổng thống. Trong khi công nhận công lao của ông Trump trong việc lôi kéo cử tri mới tham gia Cộng hoà và củng cố nền kinh tế trước đại dịch COVID 19, cựu Chủ tịch Hạ viện lập luận rằng, theo con đường chủ nghĩa Trump sẽ là một sai lầm.
“Thật đáng kinh hãi khi nhìn thấy một nhiệm kỳ tổng thống lại kết thúc đáng hổ thẹn và nhục nhã như vậy,” Ryan nói, ám chỉ đến vụ tấn công vào Điện Capitol ngày 6 tháng 1 được Trump truyền cảm hứng.
“Một lần nữa, chúng ta những người bảo thủ thấy mình đang đứng giữa một ngã tư đường,” cựu lãnh đạo Cộng hoà nói tiếp. “Và đây là sự thật mà chúng ta phải đối diện: Nếu nguyên nhân bảo thủ phụ thuộc sự lôi cuốn chủ nghĩa dân túy đối với một cá nhân, hay những bắt chước hạng hai, thì chúng ta sẽ không đi đến đâu. Cử tri tìm kiếm lãnh đạo Cộng hoà muốn nhìn thấy sự độc lập và dũng khí. Họ sẽ không ấn tượng bởi những hình ảnh những người chỉ biết vâng dạ, và những kẻ nịnh bợ đổ xô đến Mar-a-Lago.”
Hiện chưa rõ phát biểu của Ryan sẽ có tác động như thế nào trong cuộc chiến tương lai Cộng hoà rộng lớn hơn. Từng là ứng cử viên Phó Tổng thống Cộng hoà năm 2012, cựu Chủ tịch Hạ viện là một trong những nhân vật Cộng hoà được kính trọng nhất ở Điện Capitol trước khi Trump nổi lên, nhưng hai năm vắng bóng, nỗ lực công khai của ông đối với Trump không phù hợp với đại đa số cử tri và giới chức đắc cử Cộng hoà.
Một nhóm nhỏ Cộng hoà chống Trump mặc dù có xu hướng phát triển nhưng chật vật lèo lái đảng theo hướng mới, thậm chí ngay cả khi Trump tiếp tục thúc đẩy những tuyên bố sai trái rằng ông ta đắc cử 2020 nếu không có gian lận đại trà, dẫn đến bạo động ngày 6 tháng 1. Cùng lúc đó, Trump cũng công khai tỏ dấu hiệu sẽ ra tái tranh cử vào năm 2024.
Một trong những đồng minh mạnh mẽ nhất của Trump tại Capitol, Dân biểu Lauren Boebert (Cộng hoà – Colorado) lên Twitter chỉ trích Ryan. “Thật đáng ngạc nhiên khi Paul Ryan – lý do mà Cộng hoà mất kiểm soát Hạ viện vào năm 2018 – lại xuất hiện vào hôm nay và đổ lỗi cho Trump là những vấn đề trong Cộng hoà,” Boebert ghi. “Paul, vấn đề là ông và bạn thân của ông Liz.”
Ryan vào thứ 5 là diễn giả mở đầu chương trình “Thời gian chọn lựa – Time for Choosing” của thư viện Reagan. Chương trình sau này sẽ lần lượt giới thiệu những ứng cử viên Cộng hoà tiềm năng cho năm 2024 như cựu Phó Tổng thống Mike Pence, cựu Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Nikki Haley và cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo.
Những người thân cận với Ryan không nghĩ cựu Dân biểu sẽ ra tranh cử lần nữa, nhưng ông đang rất chú tâm và lo lắng về tương lai của Cộng hoà. Ryan hiện đang tham gia vào hội đồng quản trị Fox Corp, công ty mẹ của Fox News.
Trong bài phát biểu của mình, Ryan miêu tả chương trình nghị sự của Joe Biden “nghiêng về cánh tả hơn bất cứ tổng thống nào trong đời tôi,” và cảnh báo chi tiêu liên bang bùng nổ dưới thời Dân chủ kiểm soát Washington. Ông than thở mối quan tâm của Cộng hoà vào các cuộc chiến văn hoá và “chính trị căn tính – identity politics” đang gây thiệt hại cho các nguyên tắc bảo thủ.
Hương Giang (Theo AP)
