(Hình: Các nhà điều tra của Hội đồng An toàn Giao thông Quốc gia xem xét một chiếc Uber SUV không người lái đụng chết một phụ nữ tại Tempe, Arizona – ảnh chụp ngày 20/3/2018.)
-Hai dịch vụ tiên phong cho thuê xe có tài xế đang hướng tới lãnh thổ chưa được khám phá khi họ tìm kiếm sự chấp thuận của cơ quan quản lý để vận chuyển hành khách suốt ngày đêm khắp một trong những thành phố đông dân cư nhất của Hoa Kỳ trên những chiếc xe không có người ngồi ở ghế lái.
Nếu Cruise, chi nhánh của General Motors và Waymo, công ty con của Google, đạt được mục tiêu trước cuối năm nay, San Francisco sẽ trở thành thành phố đầu tiên của Hoa Kỳ có hai dịch vụ hoàn toàn không người lái! cạnh tranh với Uber, Lyft và taxi truyền thống – là những công ty vẫn còn phụ thuộc vào con người để điều khiển xe hơi.
Nhưng Cruise và Waymo vẫn phải điều hướng xung quanh các chướng ngại vật có thể xảy ra, bao gồm cả những lời phàn nàn về việc xe của họ dừng bất ngờ, tắc nghẽn giao thông có nguy cơ gây bất tiện cho hành khách khác và gây nguy hiểm cho an toàn công cộng.
Cruise đã tính phí hành khách cho các chuyến đi không người lái ở những khu vực ít tắc nghẽn hơn của San Francisco vào ban đêm kể từ tháng 6 năm 2022. Waymo đã cung cấp các chuyến đi không người lái miễn phí trong một khu vực rộng lớn hơn của thành phố trong khi chờ được chấp thuận để bắt đầu thu lệ phí hành khách trên các xe rô-bốt mà Google đã bí mật bắt đầu nghiên cứu từ 14 năm trước.
Nỗ lực mở ra các dịch vụ không người lái cạnh tranh trên khắp San Francisco chỉ là bước đầu tiên trong một kế hoạch mở rộng đầy tham vọng hơn nhiều tập trung ở California – tiểu bang hiện có hơn 35 triệu xe do con người điều khiển được đăng ký.
Cruise mới đây đã nộp đơn xin phép bắt đầu thử nghiệm các xe rô-bốt của mình trên khắp California với tốc độ lên tới 88 cây số/giờ – cao hơn 40 cây số/giờ so với tốc độ tối đa cho xe tắc-xi rô-bốt của hãng ở San Francisco. Waymo đã thử nghiệm những chiếc xe không người lái của mình ở Los Angeles – thành phố lớn thứ hai ở Hoa Kỳ.
Sự thúc đẩy tại California ưu tiên đối với Cruise bắt đầu bằng thử nghiệm xe tắc-xi robot của mình ở Austin, Texas, cũng như ở Phoenix, nơi kể từ năm 2020, dịch vụ cho thuê xe không người lái của Waymo đã chở hành khách trên những con đường ở Arizona ít tắc nghẽn và ít thách thức hơn so với những con đường của San Francisco.
Giám đốc điều hành Cruise Kyle Vogt nói với thông tấn Associated Press (AP): “Chúng tôi vẫn còn nhiều việc phải làm, nhưng nó đang được cải thiện với tốc độ khá nhanh”.
Ông Saswat Panigrahi, Giám đốc sản phẩm của Waymo, hy vọng kinh nghiệm trước đây của công ty sẽ được đền đáp khi công ty áp dụng những gì đã học được từ việc vận hành dịch vụ tắc-xi không người lái ở Phoenix đến các thành phố có mật độ giao thông cao hơn như San Francisco và Los Angeles.
Cả hai công ty Cruise và Waymo gần đây đều loan báo đội xe không người lái của họ đã đi được hơn 1.600.000 cây số mà không xảy ra tai nạn nghiêm trọng nào. Nhưng xe tắc-xi rô-bốt của họ cũng gặp phải các vấn đề dai dẳng ở San Francisco khiến giao thông đau đầu và những phiền toái khác có nguy cơ gây bất tiện cho mọi người hoặc tệ hơn là chặn các xe khẩn cấp đang lao tới đám cháy hoặc các cuộc gọi khẩn cấp khác để được giúp đỡ.
Chuyên gia giao thông-vận tải Nico Larco, Giám đốc Urbanism Next Center tại Đại học Oregon, nói: “Những điều được mong đợi thì dễ dàng, nhưng chính những điều bất ngờ mà con người phản ứng trong thời gian thực mới là điều đáng lo ngại”. “Trường hợp tốt nhất, nó sẽ chỉ gây lộn xộn, hỗn loạn, tắc nghẽn nếu xe dừng giữa đường. Nhưng trường hợp xấu nhất có thể thực sự gây hại cho ai đó”.
Hai phóng viên của Associated Press đã tận mắt chứng kiến các vấn đề tiềm ẩn vào giữa tháng 2 năm nay sau khi một chiếc xe Waymo vận chuyển họ an toàn trong chuyến đi qua San Francisco, nơi yêu cầu xe chạy qua địa hình đồi núi, chạy vào giờ cao điểm và nhường đường cho người đi bộ lao vào lối băng qua đường dành cho người đi bộ.
Trong một chuyến đi, tắc-xi rô-bốt dừng lại giữa đường sau khi các phóng viên của thông tấn AP ra ngoài, và ở đó trong vài phút trong khi một hàng dài xe hơi do con người điều khiển xếp nối đuôi nhau ở phía sau. Hóa ra là cửa sau phía tài xế vẫn chưa đóng hoàn toàn.
Trong một trục trặc khác liên quan đến Cruise vào tháng 9 năm 2022, một phóng viên của AP đã thực hiện chuyến đi dài khoảng 8 cây số trên một chiếc taxi rô-bốt có biệt danh là “Những quả đào”, liên tục bỏ qua điểm đến được chỉ định. Cuối cùng, phóng viên đã phải sử dụng ứng dụng Cruise để liên hệ với người điều phối ở một trung tâm từ xa để có thể dừng chiếc xe – ở giữa đường.
Ông Vogt lưu ý rằng một số cải tiến đã được thực hiện kể từ đó, và thực sự là hai tắc-xi rô-bốt Cruise khác nhau – một tên là “Cherry” và xe kia tên là “Hollandaise” – đã đưa cùng một phóng viên và đồng nghiệp của anh ta đến địa điểm chỉ định của họ trên chuyến đi tiếp theo, mặc dù Cherry đã dừng lại ở một trạm xe buýt đã ngăn cản một chiếc xe buýt đang tới trong thời gian ngắn.
Những lo ngại rộng hơn về tắc-xi rô-bốt hoạt động theo cách gây đau đầu cho những người bên ngoài xe đã được nêu ra trong một lá thư cảnh báo được gửi tới các cơ quan quản lý California vào tháng 1 năm nay bởi Cơ quan Giao thông-Vận tải Hạt San Francisco.
Bức thư trích dẫn ít nhất 92 sự kiện được báo cáo về việc tắc-xi rô-bốt của Cruise dừng đột ngột trên đường phố cho đến ngày 31/12 năm 2022. Ít nhất ba trong số các vụ này đã chặn đường dành cho phương tiện giao thông công cộng trong khoảng thời gian từ 9 đến 18 phút.
Trong vòng một năm qua, các xe không người lái của Cruise cũng đã cản trở lính cứu hỏa lao tới đám cháy ở mức báo động ba và xâm nhập bất hợp pháp vào các khu vực đang có những nỗ lực dập lửa, theo nhà cầm quyền, vốn đang yêu cầu các cơ quan quản lý tạm dừng việc cho phép tắc-xi rô-bốt chạy khắp San Francisco vào tất cả các giờ cho đến khi có thêm thông tin về lý do và mức độ thường xuyên của những chiếc xe hơi gây tắc nghẽn giao thông. Việc phanh đột ngột và dừng lại bởi tắc-xi rô-bốt của Cruise cũng đã bị các cơ quan quản lý liên bang điều tra từ cuối năm 2022.
Bà Tilly Chang, Giám đốc điều hành của Cơ quan Giao thông-Vận tải San Francisco nói: “Chúng tôi rất cảnh giác”. “Chúng tôi muốn trở thành những người ủng hộ và giúp tạo điều kiện thuận lợi cho (những chuyến đi không người lái), nhưng chúng tôi phải bảo đảm rằng nó an toàn”.
Trong khi đó, hàng chục công ty kỹ thuật và nhà sản xuất xe hơi khác đã gia nhập cuộc đua phát triển kỹ thuật xe tự lái với tổng chi phí lên tới hơn 100 tỉ Mỹ kim. Mục tiêu cuối cùng của họ là kiếm tiền từ các tắc-xi rô-bốt an toàn hơn và ít tốn kém hơn so với xe có người lái. Tắc-xi rô-bốt cũng có thể giảm giá cho hành khách, mặc dù ông Vogt tin rằng người tiêu dùng có thể sẵn sàng trả nhiều tiền hơn cho các chuyến đi mà không có người lạ ngồi sau tay lái.
Các khoản đầu tư cho đến nay đã tạo ra vô số thành công, thất bại và cường điệu từ những người như Giám đốc điều hành Tesla, Elon Musk, người đã dự đoán gần 4 năm trước rằng nhà sản xuất xe hơi điện sẽ vận hành một dịch vụ tắc-xi rô-bốt khổng lồ vào cuối năm 2020 nhưng vẫn chưa tiến gần đến việc thực hiện tham vọng đó.
Chủ sở hữu của Cruise, hãng General Motors gần 125 tuổi, vẫn rất tự tin rằng tắc-xi rô-bốt sẽ lái xe có trách nhiệm hơn con người và có thể mở rộng dịch vụ không người lái sang nhiều thị trường Hoa Kỳ hơn, đến mức họ đã đưa ra dự đoán táo bạo vào mùa Thu năm 2022 rằng Cruise sẽ tạo ra 1 tỉ Mỹ kim về doanh thu vào năm 2025 – một bước nhảy vọt so với doanh thu 106 triệu Mỹ kim của Cruise vào năm 2022 khi hãng này cũng lỗ gần 2 tỉ Mỹ kim.
Sự lạc quan đó trái ngược hoàn toàn với trải nghiệm đáng thất vọng của một nhà sản xuất xe hơi lâu đời khác, Ford Motor, đã trả 1 tỉ Mỹ kim vào năm 2017 để mua lại công ty khởi nghiệp không người lái Argo AI, chỉ để đóng cửa bộ phận này vào tháng 10 năm 2022 và chịu khoản lỗ 2,7 tỉ Mỹ kim sau khi không tìm được người mua kỹ thuật.
Tòa Soạn Calitoday