Thursday, March 28, 2024

Vấn Đề Xăng Dầu Tăng Giá  

Nguyễn Minh Tâm dịch

Cali Today News – Tính đến giữa tháng Sáu, giá xăng trung bình ở Hoa Kỳ tăng đến mức kỷ lục trong lịch sử $5 đô la một ga lông. Nhiều lời chỉ trích, ta thán, được đưa ra từ mọi phía của lập trường chính trị. Phía Đảng Dân Chủ thì trách rằng các công ty dầu hỏa tăng giá, lừa gạt  người tiêu thụ để kiếm lời. Phía Đảng Cộng Hòa thì phản công nói rằng giá dầu tăng là vì chính sách về năng lượng của Tổng thống Biden quá dở, không khuyến khích việc sản xuất dầu ở nội địa nước Mỹ. Nhưng cả hai phe đều không hiểu rõ cuộc khủng hoảng về xăng dầu do đâu mà ra.  

Sự thực giá dầu xăng tăng lên cao là một vấn đề hết sức phức tạp. Nó gồm nhiều yếu tố khác nhau từ kinh tế, chính trị, địa dư chính trị, gộp lại thành nguyên nhân gây ra tình trạng khó khăn về năng lượng trên toàn quốc. Có lẽ tình hình đó sẽ tiếp tục không sáng sủa hơn trong tương lai gần.  

Vào mùa hè năm 2021, giá xăng trung bình trên toàn quốc vào khoảng hơn $3 đô la một ga lông. Chỉ một năm sau, giá xăng tăng vọt lên thành $5 đô la. Chuyện gì đã xảy ra khiến cho giá xăng tăng nhiều đến như vậy? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần phải quanh trở lại thời điểm năm 2019, trước khi xảy ra đại dịch COVID-19.  

Nhờ kỹ thuật khai thác dầu từ phiến đá thạch ở dưới lòng đất Hoa Kỳ, nên cả thế giới có rất nhiều dầu, dầu hỏa tràn ngập khắp nơi. Lúc đó sản lượng dầu hỏa nội địa ở Mỹ hầu như tăng gấp đôi, đang từ 5 triệu thùng mỗi ngày vào năm 2008 tăng vọt lên thành 12.3 triệu thùng mỗi ngày vào năm 2019.  

Thế rồi xảy ra trận đại dịch COVID-19. Vào đầu năm 2020, số cầu về dầu hỏa sụp đổ, và nền kinh tế của thế giới rơi vào tình trạng “lock-down”, đóng cửa, không giao dịch thương mại gì cả. Giá dầu hỏa xuống thấp đến mức kỷ lục trong lịch sử, chỉ còn $30 đô la một thùng vào tháng Tư. Trong khi đó các nước sản xuất dầu trong nhóm OPEC tự động cắt giảm mức sản xuất, nhiều công ty dầu tư nhân phải cắt giảm chi phí, và thu hẹp tích sản.  

Khi nền kinh tế toàn cầu bắt đầu phục hồi qua hình thức buôn bán trên mạng vào năm 2021, nhóm các nước OPEC và công ty dầu hỏa tư nhân Hoa Kỳ bắt đầu mua dầu trở lại, họ tham gia vào thị trường dầu hỏa rất chậm. Kể ra họ cũng lý do khi trở lại thị trường một cách chậm chạp bởi vì họ đã nếm mùi giá dầu hỏa sụp đổ hai lần trong một thập niên, lần đầu vào năm 2014-2015, và tái diễn một lần nữa vào năm 2020; bệnh dịch COVID-19 vẫn còn tồn tại, chưa hết hẳn, và tương lai số cầu về dầu hỏa chưa có gì là chắc chắn, bởi vì nhiều người còn lo ngại đến vấn đề thay đổi khí hậu. Nhiều công ty lơ là, không muốn đầu tư thêm vào khả năng sản xuất, thay vào đó, họ đề nghị mua lại những cổ phần có từ trước.  

Tháng Hai năm 2022, Nga xâm lăng Ukraine đưa tình trạng cung cấp dầu hỏa mong manh trên toàn thế giới rơi vào hoàn cảnh xáo trộn kinh hoàng. Quốc gia sản xuất dầu vào hàng thứ hai của thế là nước Nga bị cả thế giới trừng phạt về tài chánh. Giá dầu hỏa trên thế giới tăng vọt: $130 đô la một thùng. Cùng lúc đó, một số công ty dầu hỏa tư nhân quyết định đóng cửa một số nhà máy lọc dầu khiến cho Hoa Kỳ bị thiếu hụt khả năng lọc dầu.  

 

Khi giá xăng ở Hoa Kỳ tăng lên đến mức $5 đô la một ga lông, ngưởi ta tìm cách đổ tội lẫn nhau. Phe Dân Chủ thường mạnh miệng chỉ trích các công ty dầu tư nhân, họ nói rằng những công ty này đã làm cho giá tăng vì tham lời. Trong lúc phe Dân Chủ đúng khi họ dẫn chứng tiền lời của những công ty dầu hỏa tăng rất nhanh nhờ giá tăng lên rất cao, nhưng số tiền lợi lạc bất ngờ đó nhờ sự lên xuống bất thường của thị trường, xuất phát từ những nguyên nhân ngoài sự kiểm soát của công ty dầu hỏa. Một số chính khách Dân Chủ đề nghị cấm xuất cảng những sản phẩm do từ dầu hỏa đã được lọc, với hy vọng sẽ làm hạ giá dầu thô. Nhưng làm như thế có thể gây ra hậu quả phản tác dụng, bởi vì giá dầu thô là do thị trường dầu thế giới quyết định, trong lúc cấm xuất cảng sản phẩm dầu hỏa đã được chế biến như xăng để chạy xe, hay một số sản phẩm khác lấy từ dầu hỏa, có thể gây phương hại cho kế hoạch tu bổ hạ tầng cơ sở.  

Phía Đảng Cộng Hòa, ngược lại đổ lỗi cho chính phủ của Tổng thống Biden có chính sách năng lượng quá dở, chẳng hạn như họ hủy bỏ chương trình làm ống dẫn dầu Keystone XL. Việc này làm giảm số lượng dầu sản xuất tại Hoa Kỳ. Nhưng điều chỉ trích, tấn công của phe Cộng Hòa là vô căn cứ. Quả thực Tổng thống Mỹ đã áp dụng một vài biện pháp để làm giảm sự gia tăng mức sản xuất dầu ở một số vùng nằm trong đất của chính phủ liên bang. Nhưng sự hạn chế đó không ảnh hưởng gì đến sản lượng dầu hỏa. Mức sản xuất dầu đã ở độ cao nhất trong lịch sử, sẽ lên đến12.6 triệu thùng mỗi ngày vào  năm 2023. Chủ tịch nhiều công ty dầu hỏa Mỹ cho rằng nguyên do đưa đến giá dầu tăng là do vấn đề nguồn vốn, thiếu lao động, và thiếu vốn đầu tư mới. Người ta hoài nghi về sự tin tưởng cho rằng trong tương lai Hoa Kỳ có thể tự cung ứng dầu hỏa cho riêng mình.  

Phản ứng của Tổng thống Biden đối với tình trạng giá dầu tăng bao gồm nhiều biện pháp khác nhau từ việc tháo khoán một số dầu trong Khối Dầu Hỏa Dự Trữ Chiến Lược đến việc sử dụng quyền hạn của chính phủ liên bang để khuyến khích việc đầu tư mới vào những nguồn năng lượng có thể tái sinh để giảm mức tiêu thụ dầu hỏa. Ngày 22 tháng Sáu vừa qua, chính phủ tuyên bố tạm ngưng áp dụng thuế liên bang đánh vào xăng dầu.  

Theo lý luận của phe Cộng Hòa, Hoa Kỳ chẳng có thể làm được gì để hạ giá dầu hỏa trong ngắn hạn. Muốn tăng mức sản xuất dầu trong nội địa Hoa Kỳ cũng gặp một số hạn chế. Đồng thời việc tạm ngưng áp dụng thuế liên bang đánh vào xăng dầu sẽ không đóng góp được là bao nhiêu, trong lúc đó, lại khuyến khích người tiêu thụ sử dụng nhiều xăng dầu hơn vào lúc nguồn cung cấp xăng dầu eo hẹp.  

Thay vì gia tăng mức sản xuất dầu trong nước, hay tăng nhu cầu về dầu hỏa, ông Biden có thể làm những quyết định tích cực như kiềm chế nhu cầu về dầu xăng, và khuyến khích nên tiết kiệm xăng, việc này có thể đưa đến sự suy thoái về kinh tế. Chúng tôi đề nghị nên làm tốt việc tiết kiệm năng lượng, hay làm những biện pháp rất đơn giản như trợ cấp cho việc sử dụng phương tiện chuyên chở công cộng. Điều này sẽ đem lại kết quả rất tốt cho mọi người.  

Trừ phi nhu cầu sử dụng xăng dầu giảm xuống, giá xăng sẽ còn tiếp tục ở mức cao trong suốt mùa hè năm nay, và còn kéo dài lâu hơn.  

Bài phân tích trên báo TIME ngày 25/7/2022  

Nguyễn Minh Tâm dịch  

BÀI VIẾT LIÊN QUAN
- Advertisment -

MỚI CẬP NHẬT

spot_img