Washington (Reuters) – Tổng thống Mỹ Donald Trump vào hôm nay từ chối chính thức xác nhận Tehran tuân thủ theo Thoả thuận Hạt nhân Iran 2015 bất chấp kết quả thanh tra quốc tế, và cảnh báo có thể sẽ chấm dứt hiệp ước này.
Trong bài phát biểu đầu giờ chiều hôm nay, ông Trump thông báo sự thay đổi lớn trong chính sách của Hoa Kỳ, trong đó, Mỹ sẽ có đường lối cứng rắn hơn với những chương trình hạt nhân và hoả tiễn đạn đạo của Iran, cũng như đối với việc quốc gia này yểm trợ các nhóm khủng bố ở Trung Đông.
Không rút khỏi Thoả thuận nhưng bằng việc không xác nhận Tehran tuân thủ, ông Trump đã đẩy vấn đề sang Quốc hội, cho họ 60 ngày đưa ra quyết định liệu có tái áp đặt những biện pháp chế tài kinh tế lên Tehran mà lâu nay đã được nới lỏng theo thoả thuận. Nếu Quốc hội quyết định quay trở lại chế tài Tehran thì Hoa Kỳ sẽ vi phạm một số điều khoản trong thoả thuận hạt nhân, dẫn đến thoả thuận này có khả năng sẽ bị tan rã. Nếu các nhà lập pháp Hoa Kỳ “án binh bất động” thì thoả thuận vẫn có hiệu lực.
Chủ tịch Uỷ ban Đối ngoại Thượng viện Bob Corker (Cộng hoà-Tennessee) hiện đang xem xét sửa đổi Đạo luật Thẩm định Thoả thuận Hạt nhân Iran, đưa vào một số điều khoản nếu Iran vi phạm thì sẽ bị chế tài.
Tổng thống Mỹ tố cáo Iran “không tuân theo đúng tinh thần” của thoả thuận hạt nhân, và mục tiêu của ông là bảo đảm Tehran không bao giờ đạt được vũ khí hạt nhân. Ngoài ra, ông Trump cũng chỉ trích Iran gây bất ổn ở Syria, Yemen và Iraq. Lãnh đạo Hoa Kỳ cũng chỉ đạo các cơ quan tình báo Mỹ điều tra liệu Iran có bắt tay với Bắc Hàn trong chương trình hạt nhân hay không.
Những lời nhận xét của Tổng thống Mỹ nhận được sự tán dương từ Israel, kẻ thù của Iran, nhưng bị các đồng minh phương Tây chỉ trích. Chiến lược Iran của ông Trump khiến Tehran giận dữ, và đẩy Washington vào tình thế “kỳ cục” với các quốc gia ký hiệp ước, gồm Britain, France, Germany, Russia, China và khối EU. Một số quốc gia trong số này đã bắt đầu hợp tác thương mại với Iran. Các nhà lãnh đạo thế giới vào hôm thứ sáu cảnh báo, với chính sách này Mỹ đang tự cô lập mình.
Đáp trả ông Trump, Tổng thống Iran Hassan Rouhani lên truyền hình chỉ trích Tổng thống Mỹ cáo buộc vô căn cứ, và ông Trump “nên đọc lại sách lịch sử!”
Hương Giang (Theo Reuters)
