Tổng hợp – Trở về Tòa Bạch Ốc hôm thứ Bảy sau chuyến đi xuất ngoại đầu tiên trong 9 ngày qua 5 quốc gia và được đánh giá là thành công, Tổng Thống Trump hiện phải đối phó với một mối đe dọa về chính trị và pháp luật đang gia tăng khi các phụ tá hàng đầu của ông cố gắng ngăn chặn các báo cáo liên quan đến con rễ của ông, Jared Kushner, mà ông này là trọng tâm của các cuộc điều tra sự thông đồng có thể có giữa Nga và Tổng Thống trong chiến dịch bầu cử và qua các toán trung gian.
Tòa Bạch Ốc đã quyết định hủy bỏ chuyến đi Iowa của ông để lập kế hoạch chống lại sự khủng hoảng nói trên như kiểm soát sự thiệt hại, cải thiện lại đội ngũ luật sư và nhân viên truyền thông của mình, chống trả dư luận vì vụ tố cáo “đường dây liên lạc bí mật” giữa các phụ tá của ông Trump và Nga vốn gây nguy hiểm cho chương trình nghị sự của ông và giờ đây đe doạ đánh chìm gia đình ông.
Nhóm luật pháp tư nhân của ông Trump, dẫn đầu bởi luật sư New York, Marc E. Kasowitz, đang chuẩn bị gặp mặt tại Washington để đối mặt với các câu hỏi mới về các mối liên hệ giữa ông Kushner và các đại diện của Tổng thống Vladimir V. Putin của Nga. Ông Trump có thể gặp ông Kasowitz sớm nhất là chủ nhật. Các phụ tá của ông đã tuyển dụng một loạt luật sư nổi tiếng của Washington với kinh nghiệm điều tra chính trị cho ông Trump phỏng vấn với hy vọng họ có thể gia nhập nhóm luật sư.
Ông Kushner & Ivanka Trump. Photo credit: AP
Ông Kushner đã quyết định trở về Washington trước trong chuyến đi để rồi bị sa lầy trong vấn đề điều trần. Nhưng ông Kushner không có kế hoạch từ bỏ vai trò cố vấn cao cấp hoặc giảm bớt nhiệm vụ của mình, theo những người gần gũi với ông.
Tuy nhiên, có những dấu hiệu cho thấy ông ta đang mệt mõi vì cuộc chiến không nghỉ và thiệt hại cho danh tiếng của mình. Ông đã nói với bạn bè rằng ông và vợ, Ivanka Trump, không có cam kết làm việc lâu dài bên ông Trump, nói rằng họ sẽ xem lại mỗi sáu tháng để quay trở lại cuộc sống riêng tư ở New York.
Những rắc rối của ông Kushner chỉ là một khía cạnh của cuộc khủng hoảng. Reince Priebus, chánh văn phòng của Tòa Bạch Ốc, và Stephen K. Bannon, chiến lược gia của Tổng Thống, cũng đã bỏ chuyến đi của ông Trump sớm, một phần để trở lại đối phó với các sự quấy phá về chính trị: các cuộc điều tra về sự thông đồng với Nga, và quyết định sa thải James B. Comey trong chức vụ Giám đốc FBI
Tòa Bạch Ốc đã cố gắng tìm cách phản ứng với các báo cáo ông Kushner đã nói chuyện với đại sứ Nga Sergey I. Kislyak vào tháng 12 năm ngoái về việc thiết lập một đường dây bí mật giữa nhóm trung gian và Moscow để thảo luận về cuộc chiến tranh ở Syria và các vấn đề khác. Báo Washington Post lần đầu tiên tường thuật kế hoạch này hôm thứ Sáu, và ba người khác cho tin cũng xác định với The New York Times.
Cuộc thảo luận đã diễn ra tại khuôn trang của TT Trump trong một cuộc họp bao gồm cả Michael T. Flynn, người từng phục vụ trong một thời gian ngắn với tư cách cố vấn an ninh quốc gia của ông Trump cho đến khi có sự tiết lộ rằng ông đã báo cáo không trung thực với Phó Tổng Thống Mike Pence và những người khác về một cuộc nói chuyện điện thoại riêng tư với ông Kislyak. Không rõ ai là người đầu tiên đề nghị đường dây bí mật như báo Washington Post và New York Times nói, nhưng khái niệm là ông Flynn sẽ nói trực tiếp với một viên chức quân sự Nga. Đường dây bí mật đó chưa bao giờ được thiết lập.
Theo báo cáo về việc các nhà điều tra vụ ông Kushner, ông và bà Ivanka Trump thảo luận có thể cho Donald F. McGahn II, cố vấn của Tòa Bạch Ốc, đưa ra một tuyên bố phủ nhận rằng các viên chức liên bang đã liên lạc với ông về ông Kushner. Ông McGahn nói ông không phải là người viết một bản tuyên bố như vậy. Thay vào đó ông đề nghị luật sư riêng của ông Kushner đưa ra một tuyên bố về việc đó.
Bà Ivanka Trump và ông Kushner phàn nàn trong việc giám sát các hành động của ông là không công bằng. Ông đã bác bỏ sự chú ý vào ông và coi nó như một sự phản ánh cách tiếp cận không đúng cách với cha vợ mình trên phương diện ngoại giao và sự thiếu kinh nghiệm của chính phủ, chứ nó không phải bất cứ điều gì bất chính mà ông đã làm. Hôm thứ Sáu ông Kushner đã ăn trưa với ông Priebus trong một không gian trầm tỉnh, ông kiên quyết rằng đang chuẩn bị cho một cuộc chiến dài và không phải là một lối ra từ Tòa Bạch Ốc.
Ông Kushner đã điều hành một cuộc họp báo ngắn kết thúc chuyến đi của phái đoàn TT Trump với các phóng viên ở Taormina, Ý, nơi Trung Tướng H. R. McMaster, cố vấn an ninh quốc gia và Gary D. Cohn, cố vấn kinh tế hàng đầu của TT Trump. Hai ông này đã từ chối bình luận cụ thể về ông Kushner nhưng đã tìm cách giảm tầm quan trọng của việc tiết lộ.
Tướng McMaster nói: “Chúng tôi đã liên lạc với đường dây hậu trường trở lại với bất kỳ quốc gia nào. Nói chung, đường dây liên lạc hậu trường cho phép chúng tôi giao tiếp một cách kín đáo, trong các vấn đề cần đến nó.”
Phía sau hậu trường, những cố vấn của ông Trump đang làm việc để tạo ra một hoạt động truyền thông kiểm soát sự khủng hoảng trong Tòa Bạch Ốc, để tách các cuộc điều tra về sự liên lạc với Nga với các vụ xì căng đan hàng ngày liên quan đến nội các và công việc của chính quyền. Những sự kiện trên được tiết lộ bởi một số viên chức quen thuộc với kế hoạch Tòa Bạch Ốc với điều kiện ẩn danh vì họ không được phép tiết lộ các chi tiết của một chiến lược vẫn đang phát triển.
Những người này nói: mục đích là mang lại cho ông Trump nhiều lợi điểm hơn và sự truyền đạt thông điệp của ông được rõ ràng tốt đẹp hơn, trong khi giảm thiểu cơ hội các phụ tá của ông phải đối mặt công khai với dư luận các điều tệ hại đang tăng dần hoặc những sự việc không được hoan nghênh.
Các phụ tá của Tòa Bạch Ốc đang cố gắng tạo quyền lực (war room) ngoài nhóm pháp lý thường trực của TT Trump. Họ hy vọng sẽ có các luật sư Washington kinh nghiệm dày dạn có tầm vóc như Paul D. Clement, Theodore Olson hoặc Brendan Sullivan. Họ dự định giới thiệu một số cho ông Trump ngay khi cuối tuần này. Nhiều luật sư cũng có thể được tuyển dụng vào Tòa Bạch Ốc để giúp ông McGahn.
Các phụ tá cũng đang nói về việc đưa Corey Lewandowski, cựu quản lý, và David Bossie cựu phó giám đốc trong cuộc vận động bầu cử của ông Trump, vào Tòa Bạch Ốc để điều hành “phòng chiến tranh” này để chống lại những cuộc tấn công đối với ông Trump và chính quyền của ông.
Phương cách này được mô phỏng theo “phòng chiến tranh” mà Tổng thống Bill Clinton sử dụng trong nhiều cuộc điều tra khác nhau, trong đó có một lời buộc tội cho lời tuyên thệ về mối tình của ông với Monica Lewinsky. Ông Clinton giữ lại một nhóm luật sư tư nhân và thành lập một văn phòng riêng biệt để giải quyết những câu hỏi về cuộc điều tra, để Tòa Bạch Ốc có thể giữ được hình ảnh quản trị và đặt trọng tâm vào thông điệp rộng lớn hơn của tổng thống.
Theo kế hoạch đang tiến hành, Sean Spicer, phát ngôn nhân báo chí của Tòa Bạch Ốc, sẽ mất vai trò công cộng, các giao tế hàng ngày trên máy quay thay vào đó là sự hoạt động hạn chế với báo chí. Ông Trump sẽ có nhiều cơ hội hơn để giao tiếp trực tiếp với những người ủng hộ cốt lõi của ông thông qua các chiến dịch tập hợp mít tinh, các phương tiện truyền thông xã hội như Facebook Live video và các cuộc phỏng vấn của những cơ quan truyền thông thân thiện.
Theo những tiết lộ của 2 trong số 3 người quen thuộc vấn đề này trong Tòa Bạch Ốc, một hành động mà nhiều người ở West Wing (hướng tập trung văn phòng điều hành của các viên chức quyền lực trong trong Tòa Bạch Ốc) coi như là biểu tượng nỗ lực giành quyền kiểm soát truyền thông từ ông Spicer và ông Priebus, ông Kushner đã dời văn phòng một viên chức hoạt động từ văn phòng bên kia hội trường để thay thế cho văn phòng người phát ngôn viên của ông, Josh Raffel.
Các chiến lược gia của đảng Cộng hòa nói rằng điều quan trọng là ông Trump phải tập trung vào việc thúc đẩy chương trình cải tổ lập pháp để cho cử tri biết rằng chính quyền có thể đưa ra những thay đổi chính sách và làm dịu các nhà lập pháp đang mang nỗi sợ hãi vì những rắc rối của ông Trump có thể làm hỏng cơ hội tái cử của họ.
Những gì họ cần làm là đưa ra các vấn đề lập pháp và nói rằng, “chúng tôi đang làm các điều đó” và “Trump sẽ là Trump”. Đồng thời, họ đang làm việc để có một số kế hoạch như vấn đề chăm sóc sức khỏe thông qua Thượng Viện, một số hình thức cải cách thuế và làm theo những gì họ hứa sẽ làm.” Rich Galen, cố vấn hàng đầu cho Newt Gingrich khi ông này là chủ tịch Hạ Viện trong nhiệm kỳ của ông Clinton đã nói như vậy.
Tuy nhiên, sự thúc đẩy của ông Trump để cải tạo việc chăm sóc sức khoẻ đã giảm trong Quốc Hội, và Tòa Bạch Ôc vẫn chưa đưa ra kế hoạch chi tiết cho những cắt giảm thuế như lời đã hứa của ông.
Joel Johnson, một cố vấn hàng đầu cho ông Clinton, nói rằng cách lựa chọn truyền thống cho một tổng thống bị bao vây khi trở về từ nước ngoài là sẽ đưa ra một bài phát biểu quan trọng, buộc các nhân viên của mình bắt tay làm việc. Nhưng ông nói không biết Trump có thể làm bất cứ điều gì trong số những điều đó một cách hiệu quả để lấy lại sự kiểm soát tình hình hay không.
“Bạn luôn tìm kiếm một nút bấm để làm trở lại từ đầu và làm thế nào để xoay chuyển cục diện.” Tuy nhiên, ông nói tôi không biết làm gì và không biết họ sẽ đi về đâu.
Sáng nay, chủ Nhật, TT Trump đã mở cuộc phản công đối với báo chí. Ông Trump cho rằng những tin tức báo chí cho rằng con rễ của ông tính toán việc xác lập đường dây truyền thông bí mật với Nga trong thời gian chuyển quyền là tin giả (fake news).
Trong những Twitter như lệ thường, sáng nay TT Trump viết rằng đó là những lời nói láo được thêu dệt ra (fabricated lies) do truyền thông tin giả tung ra.
TT Trump cho rằng báo chí tin giả đưa tin kiểu “sources said” (các nguồn tin nói rằng) mà không có tên tuổi đích thật, không phải là nguồn tin tin cậy.
Ngay sau khi lời phản công của TT Trump như đã nói trên, Bộ Trưởng An Ninh Nội An là John Kelly đã nói trên nhiều đài truyền hình vào chủ nhật và ca ngợi những đường dây liên lạc hậu trường, bí mật đặc biệt với Nga cũng là điều tốt.
Vấn đề nói trên chỉ mới là màn mở đầu mà thôi…
Ngọc Thạch (New York Times, Reuters và AP)
