Monday, March 18, 2024

Thỏa Hiệp Giữa Hai Đảng Về Vấn Đề Hạn Chế Súng Tại Thượng Viện  

Cali Today News – Trong cuộc họp báo hôm thứ Ba tuần trước, ông Mitch McConnell, Lãnh Tụ Khối Thiểu Số tại Thượng Viện Hoa Kỳ đưa ra một bản tuyên bố có nhiều ý nghĩa, nhưng cũng bí hiểm, và kỳ cục. Ông công nhận đang có nhiều cố gắng để “tìm ra được một kết quả tốt sau hai vụ bắn người kinh khủng xảy ra ở trường học. Điều này khiến chúng ta cần phải ngồi lại với nhau để cùng ủng hộ một nền tảng chung.(framework)”. Rồi ông nói thêm: “Về phần cá nhân tôi, tôi cảm thấy thoải mái với nền tảng đó (framework) và nếu một dự luật dựa vào nền tảng được thảo ra phản ảnh đúng với nền tảng, tôi sẽ ủng hộ dự luật này.”. Chữ dùng của ông mập mờ, khó hiểu, sau đó ông rời khỏi máy vi âm, quảy bước ra đi. Ông bỏ lửng cái chữ quan trọng nhất, trọng tâm của vấn đề, ông không chịu nói ra. Đó là chữ “súng”. Chỉ nghe ông nói không thôi, có lẽ nhiều người không biết ông muốn nói cái gì. Điều ông nói là hiện nay đang có 10 Thượng Nghị Sĩ Dân Chủ và 10 Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa ngồi lại với nhau để làm ra dự luật về an toàn súng, một dự luật có ý nghĩa nhất kể từ 25 năm qua. Với 20 Thượng Nghị Sĩ đồng ý tham gia, người ta có thể tránh được thủ tục “filibuster”, tức là thủ tục nói dông nói dài để cản trở việc làm luật. Mãi về sau, khi được vặn hỏi, ông  mới nói rõ, và ông khuyên đừng đăng báo, ông ủng hộ những biện pháp của nền tảng này. Những biện pháp đó phản ảnh kết quả thăm dò trong số “những người đang sở hữu súng (own a gun)- ám chỉ hỏi những người đang đang có súng mà thôi.”  

Người ta không lấy làm ngạc nhiên vì sao kết quả thăm dò này lại được ông McConnell đặc biệt chú ý đến, bản chất con người ông vốn dĩ là như vậy, rất khó đoán. Dĩ nhiên, giáo điều chính thống của Đảng Cộng Hòa là “pro-gun”, tức bảo vệ quyền mang súng của mỗi cá nhân. Cái quyền này nghe không mấy hấp dẫn, và có vẻ lạnh lùng, bất nhẫn. Do đó, nếu nền tảng này mà được sự đổng thuận của hai đảng, điều này hết sức quan trọng. Vấn đề cấp thiết đang khiến các ngài nghị sĩ dân cử buộc lòng phải làm là có nhiều vụ bắn súng giết người hàng loạt. Trong nỗ lực này, TNS John Cornyn,lãnh đạo phía Đảng Cộng Hòa, ông cũng là nghị sĩ của tiểu bang Texas, nơi 19 trẻ em và hai cô giáo bị bắn chết tại một trường tiểu học ở tỉnh Uvalde. Tay súng là một thanh niên trẻ đã mua khẩu súng trường AR-15 một cách hợp pháp sau khi hắn vừa kỷ niệm sinh nhật 18 tuổi. Hậu quả thảm khốc của bắn súng giết người ở trường học hiển nhiên không phải là hiện tượng mới lạ. Bên phía Đảng Dân Chủ, người đứng đầu làm đại diện thương thảo là Thượng Nghị Sĩ Chris Murphy của tiểu bang Connecticutt. Trong bài diễn văn đọc tại hội trường Thượng Viện sau khi xảy ra vụ bắn giết ở Uvalde, ông nói về nỗi kinh hoàng xảy ra sau mỗi vụ bắn giết như vậy. Hồi năm 2012, tại tiểu bang của ông 20 học sinh và 6 người lớn ở trường tiểu học Sandy Hook đã bị bắn chết. Ông từng nói thật là đáng xấu hổ, ngành lập pháp dậm chân tại chỗ, không làm gì cả sau khi xảy ra vụ thảm sát này. Ông đặt câu hỏi: “Chúng ta đang làm gì đây? Tại sao chúng ta ngồi lại với nhau tại đây?”. Nhưng lần này, có gì đó khác với những lần trước trong công thức thảo ra dự luật.  

Một dấu hiệu làm lay chuyển ý kiến của các nhà luật pháp là vì kết quả thăm dò dư luận mà ông McConnell nói ở trên. Cuộc thăm dò dư luận do tổ chức Common Sense Leadership Fund  thực hiện. Tổ chức này gồm một nhóm người trong Đảng Cộng Hòa có thế lực tài chính rất mạnh, họ chi ra rất nhiều tiền cho những ứng cử viên Cộng Hòa dự trù sẽ ra tranh cử vào mùa thu năm nay. Tổ chức đã hỏi ý kiến những gia đình sở hữu súng, tức là có súng để ở trong nhà. Kết quả cuộc thăm dò của tổ chức Common Sense Leadership Fund cho thấy 84% gia đình có súng trong nhà ủng hộ dự luật bao gồm những điểm sau đây: Đòi hỏi các cửa hàng, đại lý bán súng phải điều tra thật kỹ lý lịch những người mua súng ở lứa tuổi từ 18 đến 21, và bỏ thêm nhiều tiền để tăng cường việc giữ an ninh cho trường học, cũng như chữa trị bệnh tâm thần, và dịch vụ tư vấn, khuyên bảo. Ngoài ra, còn có những kết quả thăm dò khác ủng hộ cho nền tảng căn bản chung này như: 79% người trả lời thăm dò ủng hộ việc cung cấp tài chánh cho tiểu bang để áp dụng chặt chẽ luật “red-flag” Laws, tức Luật Báo Động Đỏ. Luật này cho phép tạm thời tịch thu súng của những người đe dọa sẽ làm những hành vi bạo động, hay từng lâm vào trường hợp khủng hoảng tâm thần. Và 86% người được thăm dò ủng hộ việc áp dụng cứng rắn biện pháp gọi là “boyfriend loophole”, trong đó những cặp đôi sống chung với nhau, không phải là vợ chồng, và từng xảy ra bạo hành, đánh đập trong gia đình, cần phải ngăn chặn không cho kẻ bạo hành có súng.  

Nếu có ai nhận ra một số điều bi quan, đáng lo về thỏa hiệp mới này cũng là điều hợp lý. Thanh niên mới 18 tuổi lần đầu tiên vẫn có thể mua loại súng tấn công bán tự động, mặc dù chính quyền liên bang có quyền kiểm tra hồ sơ đượng sự, kể cả hồ sơ lúc còn niên thiếu (chỉ buộc kẻ muốn mua súng phải chờ đợi ít lâu, sau khi hoàn tất việc kiểm tra hồ sơ lý lịch). Theo thỏa hiệp, dự luật mới  này cũng không ngăn chặn việc mua súng dễ dàng ở một số tiểu bang, nơi đó luật hạn chế súng lỏng lẻo, cho phép cá nhân mang súng đi ra nơi công cộng. Dự luật cũng không ngăn cản được Tối Cao Pháp Viện đưa ra phán quyết cho rằng Luật Hạn Chế Việc Mang Súng ở nơi công cộng- như ở New York- là vi hiến. (Quả thực tuần rồi TCPV Hoa Kỳ đã đưa ra phán quyết nói rằng Luật Hạn Chế Mang Súng ở New York là vi hiến). Và sau cùng, dự luật mới cũng không ngăn chặn được tình trạng buôn bán, vận chuyển súng lậu giữa các tiểu bang, mặc dù dự luật cung cấp thêm nhiều dụng cụ, phương tiện để chống lại việc buôn bán súng lậu xuyên bang.  

Sau thảm kịch bắn súng giết người ở Uvalde, bên phía Dân Chủ có được một chọn lựa là tổ chức cuộc đầu phiếu về một dự luật chi tiết trình bày lập trường của mỗi đảng, song cũng vì thủ tục “filibuster” dự luật đó sẽ khó có thể thành hiện thực. Nghị sĩ Chuck Schumer, lãnh tụ Khối Đa Số nói Nghị Sĩ Murphy hỏi ông có nên dành cho “một khoảng trống” để hai phía tìm ra được điểm tương đồng hay không?. Một nhà thương thuyết hàng thứ hai trong phía Đảng Dân Chủ là bà Kyrsten Sinema, tiểu bang Arizona, bà này có quan hệt rất tốt với phía Đảng Cộng Hòa, nhờ bà mà thỏa hiệp mới đạt được. (Nhân vật thương thuyết thứ hai quan trọng trong đảng Cộng Hòa là ông Thom Tillis ở tiểu bang North Carolina). Trong lần phỏng vấn với đài MSNBC, Thượng Nghị Sĩ Chris Murphy nói khuôn khổ nền tảng của dự luật sẽ cứu được nhiều mạng sống, mặc dù nó còn nhiều thiếu xót. Ví dụ: Nó có thể ngăn chặn nhiều vụ tự sát.  

Những người muốn tự tử thường làm hành động này trong lúc bốc đồng. Rất may là đa số đều có thể ngăn chặn kịp thời,trừ phi họ có sẵn súng ở trong tay. Theo bà Dân Biểu Giffords, trong tổ chức ủng hộ kiểm soát súng, bà cho biết: “Súng chỉ chiếm khoảng 5% trong những vụ có ý định tự tử tại Hoa Kỳ, nhưng chính súng làm cho khoảng 50% người muốn tự tử tìm được cái chết.”. Dự luật nền tảng muốn Quốc Hội phải làm điều gì đó để ngăn chặn những vụ bắn súng làm chết người, thay vì chỉ đóng vai trò tiêu cực của người bàng quan đứng nhìn. Thượng Nghị Sĩ Murphy cũng đưa ra lý luận cho rằng nếu thay đổi quá mạnh sẽ giúp phong trào đòi kiểm soát súng tăng lên cao. Như vậy sẽ gặp sự chống đối quyết liệt của phe đòi giữ súng. Thay vào đó, hãy để tiếng nói của trẻ em được lắng nghe, gây được ảnh hưởng, và tạo cơ hội để phía Đảng Cộng Hòa có dịp đóng góp kinh nghiệm của họ đối với cuộc khủng hoảng về súng. Những nỗ lực tranh đấu đòi kiểm soát súng sau thảm kịch ở trường tiểu học Sandy Hook không còn bị xem là vô ích.  

Tuy nhiên, vẫn có một số áp lực về phía Đảng Cộng Hòa. Bốn Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa trong phái đoàn thương thuyết sẽ về hưu trong năm nay. Bình luận gia của đài Fox News, ông Tucker Carlson gọi sự thỏa hiệp làm ra dự luật nền tảng về kiểm soát súng là hành vi độc tài nhằm “tịch thu súng” của người khác. Trong một video có dụng ý bài xích, ông Carlson cho trình chiếu hình ảnh một thằng du côn trong băng đáng, có vài đứa là Da Đen, vung vẩy cây súng, hăm dọa, và đòi hỏi: “Ê lão già John Cornyn kia, liệu luật mới của mấy cha làm được gì trong trường hợp này…. Hãy lo sửa đổi đi, rồi quay trở lại nói chuyện với tao về khẩu súng trường AR mà tao để trong tủ quần áo.” (Trong cuộc phỏng vấn hồi năm 2019, Carlson nói chính ông ta có giữ một khẩu súng trường bán tự động loại AR ở trong nhà, và ông nói: “mọi khẩu súng tôi có ở trong nhà là súng của giới lao động, trung lưu.).  

Từ thành phần né tránh, những người xem nhẹ về súng đạn đến những kẻ cực đoan, thổi phồng những hình ảnh đáng sợ, đến những kẻ xem súng đạn như báu vật, và những kẻ xem thường đạo đúc luân lý đều có tiếng nói trong đường lối nghiên cứu Đảng Cộng Hòa liên quan đến những vấn đề do súng đạn gây ra trên đất nước này. Nói cách khác, cụ thể hơn, là vấn đề súng đạn sẽ giữ vai trò quan trọng trong cuộc vận động tranh cử giữa nhiệm kỳ, vào mùa thu năm nay. TNS Murphy hy vọng sẽ có đạo luật hạn chế súng hoàn thành, để Tổng thống Biden ký trong tuần lễ sắp tơi, trước khi các Nghị sĩ đi nghỉ nhân dịp Lễ Quốc Khánh 4 tháng Bảy. Vụ thỏa hiệp giữa hai đảng có thể cũng không thành hình, bởi vì ông McConnell có khá nhiều lý do để bác bỏ nó. Song rất có thể, nhờ tận dụng tối đa sự cảm nhận thông thường-common sense- tuy rằng rất yếu-nhưng cũng đạt được sự đột phá, và đưa đến một thành tích đáng kể.  

Nguyễn Minh Tâm dịch theo THE NEW YORKER  ngày 27/6/2022  

BÀI VIẾT LIÊN QUAN
- Advertisment -

MỚI CẬP NHẬT

spot_img