Cali Today News – Trước lúc chia tay hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Lào vào tối hôm qua, Tổng Thống Obama đã bắt tay tất cả lãnh đạo trong dạ tiệc và KHÔNG bắt tay tổng thống Philippines, Duterte.
Đây có thể là phản ứng riêng ‘cho cá nhân’ ông Obama nhằm ‘trả đũa’ lại lời nói xúc phạm vừa qua của ông Duterte đối với ông Obama, mặc dù ông Obama đã ‘linh động’ có cuộc gặp mặt ngắn ngủi vài giờ trước đó vì quyền lợi nước Mỹ.
Ngoài những lời nói ‘thoá mạ’ đối với TT Obama, ông Duterte còn đào sâu vào hố ngăn cách với quân đội Mỹ khi kết tội quân đội Mỹ xưa đã tàn sát ‘tổ tiên’ của ông Duterte. Dù rằng ông Duterte đã hạ giọng sau khi dùng ngôn ngữ tệ hại tấn công TT Obama trước khi đi và đào sâu vào lịch sử thực dân giữa hai nước Mỹ và Phi trước đây và hậu quả là cuộc hội đàm riêng giữa Hoa Kỳ và Philippines đã dự tính bị huỷ bỏ.
Vào đầu ngày thứ Ba (trước khi cuộc họp bị huỷ), ông Duterte có ý hối tiếc về lời nói của mình. Nhưng vào thứ Năm ông lại phát biểu những lời đúng ra không nên nói vừa khi hội nghị ASEAN chấm dứt. Theo một giới chức Philippines cho hãng thông tấn AP của Pháp hay, không hiểu sao ông Duterte lại ‘trở chứng’ thêm một lần nữa? Trong bài phát biểu có chuẩn bị TT Duterte đã ‘phác họa’ lại bức tranh lịch sử thời gian quân Mỹ tàn sát “tổ tiên” của ông ra sao và do đó Hoa Kỳ “chớ nên nói chuyện nhân quyền” nữa?
Theo giới chức này lời phát biểu ‘gay cấn’ đó khiến không khí hội trường ‘lặng phắt do chấn động’. Cử toạ chấn động không do cảm kích mà quá ngạc nhiên với bài diễn văn vô bổ có hại cho sự an nguy của nước Phi trong lúc chỉ có Hoa Kỳ mới đủ sức ủng hộ Phi chống lại sự bành trướng của Bắc Kinh. Cử toạ phải ‘lặng phắt’ do hiện nay các căn cứ quân sự của Mỹ đã ‘lỡ” tái lập tại Phi và hiệp ước an ninh Washington và Manila đã tái tục xác định?
Sau khi chia tay hội nghị, TT Obama bắt tay với tất cả mọi người ngoại trừ ông Duterte. Tuy Bộ Trưởng Ngoại Giao Phi Perfecto Yassay có bào chữa rằng vào lúc đó “hai lãnh đạo đi ra hai hướng nên quên bắt tay nhau”, nhưng sự giải thích này khó lòng tin được.
Trước đó ông Obama tuy có tuyên bố ‘không đặt vấn đề cá nhân’ giữa ông và ông Duterte, Với tư cách đại diện cho Hoa Kỳ ông không áp dụng cá nhân vào vấn đề lợi ích quốc gia, do đó sự huỷ bỏ cuộc gặp mặt chính thức giữa hai tổng thống là quyết định đúng của ông Obama vì dạnh dự nước Mỹ. Khi một tổng thống bị ‘báng bổ’ bằng lời nói tệ hại như vừa nêu thì nước Mỹ không thể ‘im lặng cúi đầu’ để hội thảo chính thức được. Nhưng TT Obama đã linh động thế vào đó cuộc họp ngắn, ngoài dự trù để cứu vãn tình hình bang giao giữa hai nước.
Nhưng sự bắt tay chào từ biệt nhau, là chuyện cá nhân. Ông Obama có quyền quyết định, vì nếu ông Obama vì thói ‘quân tử Tàu” bắt tay với người đã ‘chữi’ mình thì hoá ra ông chỉ là môt người ‘bù nhìn’ hay cái bắt tay của ông hoàn toàn giả dối đó thôi.
Dù sao, thái độ bất nhất của ông Duterte đã cho Tổng Thống hiểu sâu hơn con người ‘bên trong’ ông ta. Một nước Phi đang cần đồng minh để chống lại sự tấn công trước mắt là Bắc Kinh lại có ông tổng thống đem hiềm khích trong quá khứ ra để thoả mãn lòng hiềm thù trong lòng khi có quyền bính trong tay. Đây chính là vấn đề cá nhân làm hại việc lớn, một trở ngại lớn cho Philippines và cho cả Hoa Kỳ.
Dù nói sao chăng nữa, TT Obama vẫn giữ được hướng đi của Mỹ bằng cuộc “gặp gở linh động” Mỹ-Philippines vào ngày thứ Năm. Nhưng khi TT Obama quyết định không bắt tay ông Duterte trước lúc ra về là quyền cá nhân của ông Obama, hơn nữa ông Obama còn có tư cách và danh dự cá nhân ngoài quyền lợi nước Mỹ.
Tin và bình Đinh Hoa Lư
