Friday, March 29, 2024

Quan niệm về hai Thế Giới Nga

Một người Nga tên là Aleksandr Dugin, tự nhận mình là triết gia, đưa ra chủ thuyết cho rằng nước Nga bao gồm một phần lãnh thổ của Ukraine, và một số vùng đất khác thuộc về thế giới của nước Nga. Chủ thuyết của Dugin được giới lãnh đạo ở Điện Cẩm Linh xem như cẩm nang. Hồi tháng Tám, cô Darya, con gái của Dugin, bị giết trong một vụ nổ bom bằng xe hơi. Vụ mưu sát này nhắm giết Dugin hơn là Darya. Tin tình báo Mỹ cho rằng có lẽ chính phủ Ukraine đứng sau vụ ám sát.


Nguyễn Minh Tâm dịch theo THE NEW YORKER  ngày 17/10/2022

Cali Today News – Nước Nga nói họ đang mở rộng biên cương đất nước của họ. Ngày 30 tháng Chín vừa qua, Tổng thống Vladimir Putin ký một tài liệu đón nhận một cách trái phép bốn vùng lãnh thổ của Ukraine từ nay trở nên thành viên trong Liên Bang Nga. Trong bài diễn văn, Putin nói rằng cư dân ở những vùng kể trên từ nay “sẽ vĩnh viễn trở thành công dân của đất nước Nga.”. Putin khẳng định sự kiện ngang ngược trên trong lúc quân đội Ukraine đang cố gắng giải phóng những vùng đất bị sáp nhập ra khỏi sự cưỡng chiếm của Nga. Putin cố tình sáp nhập bốn vùng đất để khỏa lấp tin tức về những thất bại quân sự của Nga. Putin đã chuẩn bị ráo riết cho kế hoạch sáp nhập lãnh thổ. Trước đó hơn một tuần, Putin ra lệnh tuyển mộ hàng trăm ngàn tân binh, và hăm dọa sẽ dùng vũ khí nguyên tử. 

Theo chủ thuyết Russian World, hay thế giới của nước Nga, bao gồm một phần, hay toàn thể lãnh thổ nước Ukraine  và những vùng đất khác chưa được nói tới. Ý kiến này xuất phát từ một nhân vật tự nhận là triết gia tên là Aleksandr Dugin, và chủ thuyết đó được giới lãnh đạo ở điện Kremlin áp dụng. Hồi tháng Tám vừa qua, cô con gái 32 tuổi của Dugin tên là Darya đã bị giết trong một vụ nổ bom bằng xe hơi. Vụ nổ bom nhắm mục tiêu để giết Dugin hơn là con gái của ông. Cô Darya cũng là một nhà bình luận bênh vực cho chủ thuyết đế quốc Nga của cha cô. Tuần trước báo N.Y Times cho biết giới tình báo Hoa Kỳ tin rằng chính phủ Ukraine là kẻ đứng sau vụ ám sát bằng bom này. Nếu quả thực điều này là đúng, chính phủ Ukraine xem vai trò của chủ thuyết về Russian World hết sức quan trọng. 

Trong bài diễn văn của Putin, ông ta trình bày khá rõ về thế giới quan của đế quốc Nga- Russian World, và một thế giới khác, rộng lớn hơn theo quan điểm của ông.  Theo Putin, phe Tây phương đã tiêu diệt Liên Bang Xô Viết hồi năm 1991, nhưng nước Nga vùng dậy, chống lại sự việc này một cách mãnh liệt. Bây giờ, phe Tây phương lại muốn tiêu diệt nước Nga. Ông nói: “Bọn chúng xem nước Nga và chủ thuyết về nước Nga rộng lớn là một đe dọa trực tiếp đối với bọn chúng. Chính vì thế chúng chọn triết gia Dugin để ám sát.”. Mục tiêu tối hậu của bọn chúng- đặc biệt là Hoa Kỳ và nước Anh- là nhằm chinh phục dân tộc khắp nơi trên thế giới, buộc họ phải từ bỏ những giá trị đạo đức truyền thống, để chấp nhận loại giá trị băng hoại của chúng, như “Cha mẹ số 1”, “cha mẹ số 2”, và “cha mẹ số 3”, không phải gồm một mẹ, một cha (những đứa trẻ hoàn toàn đánh mất ý niệm về cha, hay mẹ) mà còn có thể là có loại cha mẹ chuyển giới nữa. Putin nhắc đi nhắc lại nhiều lần rằng chỉ có nước Nga mới có thể cứu thế giới khỏi những đe dọa của sự tồi bại về đạo đức như vậy. Đây là chủ thuyết về một thế giới khiến cho nước Nga phải khai chiến ở Ukraine – và động viên thanh niên Nga, cũng như phải sử dụng cả vũ khí nguyên tử, để cứu vãn thế giới. 

Thế giới của nước Nga được hình thành bằng những lời lẽ tuyên truyền, sau đó va chạm với thế giới thực tế ngoài đời, khi đó sự thật phũ phàng được  lộ ra, phơi bày cho mọi người biết đâu rõ. Ngày 5 tháng Mười vừa qua có hai cuốn phim video được phổ biến rộng rãi trên trang mạng xã hội bằng tiếng Nga, trong đó có trang mạng thường cổ vũ cho cuộc chiến tranh hiện nay. Hai cuốn video chiếu cảnh một đám đông thanh niên trẻ mặc quần áo lính. Họ nói họ là một nhóm 500 thanh niên vừa mới bị bắt đi lính. Họ than phiền về cuộc sống quá cực khổ của họ hiện nay. Họ đang phải sống trong điều kiện “của những con thú vật.”. Họ phải tự bỏ tiền ra mua thức ăn, không có áo lạnh để mặc cho ấm, và cũng không có cả đơn vị chủ quản. Một người nói rõ: “Chúng tôi không được chính thức đăng ký vào một đơn vị nào. Chúng tôi có vũ khí cầm trong tay, nhưng không được chính thức cấp phát cho.”. Trong lúc đó, một số đài truyền hình quốc doanh công khai loan tin về những chiến thắng của quân đội Ukraine. Đài truyền hình còn kêu gọi nước Nga nên chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh kéo dài, trước khi có thể phản công đánh Ukraine. 

Hiện còn quá sớm để  đoán xem những tin tức trên đây xuất phát từ đâu. Tuy nhiên, chúng ta có thể mường tượng ra tình cảnh một nước Nga bị đánh bại về quân sự sẽ như thế nào. Ông Alexey Navalny, một nhân vật đối lập với Putin từng bị chính phủ Nga mưu sát, và bỏ tù từ tháng Giêng năm 2021, gần đây ông Navalny vừa cho đăng một bài báo cậy đăng – op-ed- của ông trên báo Washington Post, do nhóm luật gia bênh vực cho ông đem ra ngoài. Ông Navalny cho rằng nước Nga đáng bị đánh bại vì sự yếu kém về quân sự, và toan tính sai lầm của Putin. Khi tái thiết nước Nga, chúng ta cần phải lập một quốc hội hoàn toàn mới, thay vì chỉ thay đổi một Tổng thống. Theo ông phải làm như vậy để sau này không còn một cá nhân nào có thể chiếm đoạt nhiều quyền hành như Putin.

Bài cậy đăng của ông Navalny trình bày sự khôn ngoan, thâm độc của Putin. Thủ đoạn chính của hắn là loại trừ những đối thủ chính trị, bỏ tù tất cả những người này. Ông Navalny có lẽ đã quên, không miêu tả hết về sự thay đổi văn hóa đang xảy ra ở nước Nga hiện nay. Chỉ trong vòng hơn bảy tháng sau khi Nga tung ra cuộc chiến tranh xâm lăng nước láng giềng, có tới hàng trăm ngàn người Nga bỏ nước ra đi. Nhiều người trong số những người đi lưu vong sang nước khác là nhà báo, ký giả, văn nhân, thi sĩ, và nghệ sĩ. Họ là những người đã cùng với rất nhiều văn nhân thi sĩ khác hiện còn đang kẹt lại trong nước Nga viết nên những dòng thơ, những bài tiểu luận sâu sắc, và thấm thía, đăng trên trang mạng xã hội Facebook, trên trang báo bình luận podcasts. Trong đó, họ mô tả những hoàn cảnh hết sức bi đát của người dân phải sống trong một đất nước gây ra cuộc chiến tranh giành thuộc địa, và diệt chủng. Một số văn nhân thi sĩ người Ukraine chế giễu đám văn thi sĩ người Nga trong việc họ cố gắng đi tìm sự thức tỉnh của linh hồn. Thực vậy, người Ukraine đang gặp rất nhiều khó khăn, bi đát. Nhưng họ biết chắc chắn rằng tương lai của họ sẽ sáng lạn, và biết họ sẽ đi về đâu. Trong lúc đó, người Nga thì không còn gì cả. Họ không còn hy vọng có được những ngày hạnh phúc, như thuở xưa. 

Một trong những bài thơ xuất hiện rất sớm thuộc thể loại này là bài thơ của thi sĩ Alexey Oleynikov, một tác giả chuyên viết sách cho thiếu nhi. Ông viết về tâm trạng nghịch lý, mâu thuẫn của những người trí thức, văn nhân phải bỏ nước Nga ra đi, mang theo một con nhím dùng làm thú nuôi trong nhà. Dòng thơ viết như sau: “Chúng ta không thể nào xóa hết được nỗi ô nhục này cho đến khi trở thành già nua/ Trong đời chúng ta có những lúc vận hạn xấu xảy ra, nhưng chưa bao giờ chúng ta phải chứng kiến một tình cảnh ngu xuẩn như hiện nay.” Bài thơ được đăng trên trang mạng Facebook vào tháng Ba, được rất nhiều người đọc như một hiện tượng lớn trên trang mạng xã hội. Vào tháng Năm, một bài thơ khác của tài tử, kiêm thi sĩ Zhenya Berkovich được đăng trên trang mạng xã hội và được nhiều người truyền qua nhau đọc. Bài thơ này nói về một thanh niên người Nga còn trẻ được bóng ma của ông Nội về thăm và nói chuyện với anh ta. Ông Nội của anh trước đây từng chiến đấu trong Thế Chiến Thứ Hai. Ông nói với đứa cháu trai rằng hãy quên ông đi, đừng nhớ đến ông nữa. Bởi vì những hoài niệm về cuộc chiến thời của ông thường được dùng để biện minh cho cuộc chiến tranh hiện nayTrong tháng 10 này, một bài thơ khác được rất nhiều người đọc trên mạng là một bài thơ của thi sĩ Eli Bar-Yahalom. Ông là một người Nga gốc Do Thái. bài thơ của ông tả lại cuộc đối thoại giữa Chúa và một người dân ở Moscow, anh này muốn trở về quê nhà. Chúa nói với anh ta rằng: “Ở Bucha không còn sự đề kháng, nổi dậy. Ở Irpin cũng không còn cả đống tro tàn.”. Chúa đã mô tả cho anh ta nghe cái cảnh hoang tàn, chết chóc ở hai vùng ngoại ô thủ đô Kyiv nơi bọn xâm lược Nga phạm tội ác chiến tranh. Ngoài ra, còn có hai đài bình luận truyền thanh- podcasts- bằng tiếng Nga nói về đề tài trách nhiệm của mỗi cá nhân và trách nhiệm tập thể của con người đối với cuộc chiến đang xảy ra hiện nay. Và nhà văn nổi tiếng người Nga tên là Linor Goralik sinh trưởng ở Ukraine, đang sống ở Do Thái vừa lập ra hai đài bình luận hàng ngày lấy tên là ROAR – Russian Oppositional Arts Review- tạm dịch là Tạp Chí Tiếng Nói đối lập ở nước Nga. Đài này vừa phát hành ba tài liệu với những đề tài rất phong phú. 

Lần sau cùng nhiều người viết những bài bình luận bằng tiếng Nga là thời kỳ vào cuối thập niên 1980. Người dân Xô Viet lúc bấy giờ đang thức tỉnh suy nghĩ về những gì xảy ra trong quá khứ dưới sự cai trị của Stalin đầy rẫy khủng bố, kinh hoàng. Đó chính là thời điểm nước Nga cho phép tổ chức Nhân Quyền xây dựng tượng đài “Memorial’s” cùng với một số việc làm tử tế khác chung với hai nhà hoạt động cho dân chủ ở Ukraine và Belarus. Hai nhân vật này vừa được nhận giải Nobel Hòa Bình trong tuần trước. 

Bây giờ người dân Nga đang đối diện với thực tế đau lòng của thời hiện tại. Những văn sĩ lưu vong người Nga tìm cách viết lại con đường để họ trở về một nước Nga mới- giống như những người lãnh đạo tổ chức bảo vệ nhân quyền xây dựng tượng đài Memorial’s ngày xưa. Sự tưởng tượng phong phú của những văn nghệ sĩ này vượt ra khỏi sự quy định của  hiến pháp Nga để đi đến một thế giới khác hẳn, không giống như thế giới của đế quốc Nga mà Putin muốn quanh trở lại. Đó là thế giới thực tế mà chúng ta đang sống.

Nguyễn Minh Tâm dịch theo THE NEW YORKER  ngày 17/10/2022

BÀI VIẾT LIÊN QUAN
- Advertisment -

MỚI CẬP NHẬT

spot_img