(CaliToday) — Toà Phúc Thẩm liên bang tại Washington tại phiên điều trần vào thứ Hai tỏ dấu hiệu sẽ thu hẹp lệnh bịt miệng được toà cấp dưới ban hành đối với cựu Tổng thống Donald Trump, trong vụ hình sự âm mưu đảo ngược kết qủa bầu cử 2020.
Hội đồng Phúc thẩm 3 thẩm phán không đưa ra phán quyết ngay lập tức, nhưng mở khả năng điều chỉnh một số điều trong án lệnh, hay thậm chí thu hẹp phạm vi những người được bảo vệ, kể cả cho phép ông Trump tự do công kích Công tố viên Đặc biệt Jack Smith đang giám sát các vụ truy tố hình sự cựu Tổng thống. Trong các câu hỏi, các Thẩm phán liên tục chất vấn luật sư của Trump về lập luận không thể cắt bớt phát ngôn ông ấy, và tra hỏi công tố về những điều khoản trong lệnh bịt miệng cấm cựu Tổng thống chỉ trích cố vấn đặc biệt Jack Smith, các nhân viên của ông ấy cũng như các nhân chứng trong vụ án.
Thẩm phán toà liên bang D.C Tanya S. Chutkan ban hành lệnh bịt miệng vào tháng 10, trong đó cấm Trump công khai mạ lỵ nhân chứng, nhân viên toà, và các công tố viên liên quan đến vụ án. Nhưng Thẩm phán cho phép cựu Tổng thống chỉ trích toà, Bộ Tư pháp, Tổng thống Joe Biden, hay bản thân vụ truy tố.
Ông Trump nhanh chóng kháng cáo.Cựu Tổng thống trong hồ sơ toà 31 trang cho rằng, lệnh bịt miệng vi phạm quyền Tu chính Án thứ Nhất của ông. Luật sư biện hộ cho rằng, ánh lệnh chẳng qua là hành động kiểm duyệt, không vượt qua được bài kiểm tra mà toà sử dụng khi xem xét những vấn đề liên quan đến ngôn luận. “Hơn nữa, Lệnh Bịt miệng dập tắt những chỉ trích công khai các nhân vật công chúng tiêu biểu, ngôn luận được bảo vệ cao nhất trong Tu chính Án thứ Nhất,” hồ sơ toà ghi.
Ba Thẩm phán do Dân chủ bổ nhiệm, Thẩm phán Patricia Millett, Cornelia Pillard và Bradley Garcia chấp thuận yêu cầu tạm ngưng khẩn cấp lệnh bịt miệng trong thời gian chờ Phúc thẩm xét.
Tại phiên điều trần, 3 thẩm phán Toà Phúc Thẩm D.C chất vấn gay gắt lập luận của biện hộ rằng, những ý kiến của Trump trên mạng xã hội phải được bảo vệ tuyệt đối theo Tu chính án thứ nhất như là những ví dụ về “phát biểu chính trị cốt lõi.” Hội đồng Phúc thẩm đặt câu hỏi liệu những ý kiến đó trên thực tế có thể là điều gì đó khác hay không: những ví dụ “phát biểu chính trị nhằm làm trật đường ray, hoặc làm hư thủ tục tư pháp hình sự.”
Toà cũng cho rằng, lệnh bịt miệng có thể áp đặt cho ông Trump như một biện pháp “phòng ngừa” để bảo vệ những người liên quan đến vụ truy tố khỏi những đe dọa hay hành động quấy rối chưa xảy ra. Các Thẩm phán nhắc đến “động lực” lâu đời từ cuộc bầu cử năm 2020, trong đó ông Trump nhắc đến một số người cụ thể trong những ý kiến của mình, và những người này sau này bị những người khác đe doạ.
“Khi phiên tòa này đến gần, bầu không khí sẽ ngày càng căng thẳng,” Thẩm phán Brad Garcia nói. “Tại sao toà phải chờ xem, chờ đợi những đe dọa xảy ra, thay vì có hành động hợp lý trước?”
Công tố viên cho rằng, toà có toàn quyền hạn chế tuyên bố của bất cứ bị cáo hình sự nào, thậm chí cả người đang tranh cử tổng thống. Họ lập luận, cần thiết có lệnh bịt miệng nói riêng vì những công kích “gần như hàng ngày” của ông Trump nhắm vào Smith, Thẩm phán Chutkan và các nhân chứng tiềm năng trong vụ án, trong đó có cựu Phó Tổng thống Mike Pence, cựu Bộ trưởng Tư pháp William P. Barr và Tướng Mark. A. Milley – cựu Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân.
Toà chất vấn về việc liệu có sự khác biệt giữa đe dọa và quấy rối công tố viên với đe dọa nhân chứng hoặc bồi thẩm đoàn hay không. Đặc biệt, các thẩm phán đặt câu hỏi liệu những ý kiến mang tính kích động về công tố có vượt quá giới hạn của Tu chính Án thứ Nhất hay không. Hội đồng Phúc thẩm đặt câu hỏi liệu án lệnh có đi quá xa hay không, kể cả nghi ngờ về việc liệu những công kích đó có ngăn cản Smith tiếp tục theo đuổi truy tố hay không.
Hiện chưa rõ khi nào Toà Phúc thẩm sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng về việc hủy bỏ, hay giữ nguyên, hay hạn chế lệnh bịt miệng cho đến ngày xét xử vụ án. Nguyên đơn và bị cáo đều có thể kháng án lên đến Tối cao Pháp viện.
Nếu án lệnh được giữ nguyên và có hiệu lực trở lại, Thẩm phán Chutkan có thể phải đối mặt với một vấn đề thậm chí còn khó khăn hơn: làm thế nào lệnh bịt miệng nếu Trump vi phạm. Vi phạm lệnh bịt miệng được xem là hành vi khinh thường tòa án, có thể dẫn đến khiển trách, phạt tiền hoặc phạt tù. Nhưng thủ tục diễn ra như thế nào rất phức tạp.
Hương Giang (Theo New York Times)
