Cali Today News – Nguồn tin từ thủ đô Vientiane của Lào hội nghị các ngoại trưởng 10 thành viên Đông Nam Á, đã đồng ý đi đến quyết nghị về tự do hàng hải tại Biển Đông cùng tầm quan trọng của vấn đề phi quân sự hoá và tự kềm chế hoạt động tại vùng biển này. Nhưng một thất vọng rất lớn đối với công luận thế giới là ASEAN đã không đề cập đến phán quyết của toà án thường trực LHQ đã ra phán quyết vào ngày 12 tháng Bảy vừa qua phán về tranh chấp Philippines và Trung Cộng về biển đảo tại đây.
Kết quả cuối cùng cho cuộc gặp mặt các ngoại trưởng ASEAN chỉ mang lại một thông cáo chung mang lời lẻ bao quát, mơ hồ có tính tượng trưng hơn là đi vào thực tế mà thế giới đang cần. Thông cáo chung có đoạn nói:
“Chúng tôi…có chú ý đến sự lo ngại của một số vị ngoại trưởng về vấn đề tôn tạo đảo nhân tạo và các hoạt động leo thang trong vùng, những vấn đề đã xói mòn đi sự tín cẩn và sự tự tin, gia tăng căng thẳng và có thể phá vỡ hoà bình, an ninh cùng ổn định trong vùng,”
Những lời lẽ chỉ có tính cách ngoại giao như vậy rõ ràng quốc tế đã nghe quá nhiều lần. Nhưng phán quyết LHQ vừa qua là vấn đề cụ thể có ảnh hưởng thiết yếu nhất cho sinh tồn của ASEAN khi LHQ đã xoá bỏ chủ quyền phi pháp mà Bắc Kinh đã tự tuyên bố tại Biển Đông cũng như lấy lại chủ quyền cho Philippines qua xác nhận các đảo mà Bắc Kinh xâm lăng thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Phi. Cũng như LHQ đã lên án tính cách phá hoại môi trường thế giới của Trung Cộng tại Biển Đông qua sự phá huỷ hàng loạt các đảo ngầm và nổi các rặng san hô trong vùng Trường Sa.
Cũng trong tuyên bố chung này, hội nghị cũng đề cập đến sự tôn trọng Công Ước Chung LHQ về Luật Biển UNCLOS năm 1982 cùng tránh các hành vi tự quyền diễn tập quân sự và gia tăng quân sự hoá, nhưng cuối cùng lại không nhắc đến phán quyết của Toà Trọng Tài vừa qua cũng là những vấn đề liến quan đến UNCLOS?
Ngoại trưởng của Trung Cộng là Wang Yi ‘hí hửng’ tuyên bố tại Lào rằng các nước Đông Nam Á “không nên nhắc quan hệ ASEAN và Trung Cộng” tại hội nghị này. Ông ta còn cho rằng Bắc Kinh luôn chú trọng về vấn đề giữ đúng Quy Tắc Ứng Xử (Code of Conduct) tại Biển Đông.
Kết quả này làm công luận thế giới nhớ lại hội nghị ASEAN vào tháng trước tại Kunming (Côn Minh) Trung Cộng, Bắc Kinh đã áp lực lên Lào và Cambodia khiến ASEAN rút lại tuyên bố chung.
Ngoại trưởng Lào là Thongloun Sisoulith đã tự “minh oan” cho mình qua lời giải thích vào ngày Chủ Nhật hôm qua rằng ông ta muốn nhắc lại ASEAN nên tiếp tục duy trì vai trò kiến trúc trong vùng là các nước trung tâm là “tự đi theo cách thức riêng của ASEAN với những bưóc tiến theo tốc độ thích hợp cho tất cả thành viên”?
Tốc độ và cách riêng đó là gì? phải chăng Lào và Cambodia đang bị Bắc Kinh áp lực cùng mua chuộc?
Đinh Hoa Lư (Straitimes)
