Washington (New York Times) — Theo bản tin được New York Times loan vào thứ Năm, Tổng thống Donald Trump vào tháng Ba đã yêu cầu luật sư hàng đầu của Toà Bạch Ốc bằng mọi cách ngăn chặn Tổng trưởng Tư pháp Jeff Sessions rút khỏi cuộc điều tra liệu các cộng sự của ông ta có thông đồng với Nga can thiệp vào bầu cử Mỹ 2016 hay không.
Áp lực của công chúng đòi ông Sessions – người từng là một cố vấn cao cấp trong ban vận động tranh cử của ông Trump – tránh xa cuộc điều tra ngày một gia tăng. Nhưng luật sư Toà Bạch Ốc Donald F. McGahn II lại nhận lệnh của Tổng thống, vận động hành lang ông Sessions vẫn giữ nguyên vị trí chịu trách nhiệm cuộc điều tra, theo hai nguồn tin thông thạo sự việc.
Tuy nhiên, ông McGahn thất bại sứ mệnh, và Tổng thống bùng nổ cơn giận trước một số viên chức Toà Bạch Ốc, ông bảo mình cần được Tổng trưởng Tư pháp bảo vệ. Tổng thống tuyên bố, ông muốn được các viên chức thực thi công lực hàng đầu bảo vệ theo cách Tổng trưởng Tư pháp Robert F. Kennedy đối với anh trai là Tổng thống John F. Kenedy, hay như Eric H.Holder Jr. đối với cựu Tổng thống Barack Obama. Ông Trump quay sang hỏi, “Roy Cohn của tôi đâu?” Đương kim tổng thống muốn ám chỉ tới cựu luật sư tư và là phụ tá hàng đầu cho Thượng nghị sĩ Joseph R. McCarthy trong cuộc điều tra hoạt động của cộng sản vào thập niên 1950. Ông Cohn qua đời vào năm 1986.
Việc vận động hành lang ông Sessions là một trong những chuyện trước đây chưa được tường trình, và được công tố viên đặc biệt Robert Mueller biết đến khi điều tra liệu ông Trump có cản trở điều tra Nga của FBI hay không. Sự việc diễn ra trong khoảng thời gian 2 tháng, từ lúc ông Sessions rút khỏi cuộc điều tra hồi tháng Ba cho đến khi ông Mueller được bổ nhiệm vào tháng Năm khi ông Trump tin rằng mình đã mất kiểm soát cuộc điều tra.
Bên cạnh đó, trong một lá thư tính gởi cho Giám đốc FBI vào lúc đó là James Comey, ông Trump đã miêu tả cuộc điều tra Nga “bịa đặt và mang động cơ chính trị.” Tuy nhiên, các cố vấn Toà Bạch Ốc đã ngăn cản việc này. Ông Mueller cũng có bằng chứng cho thấy ông Comey đã ghi lại một loại các biên bản ghi nhớ miêu tả những lần trao đổi “có vấn đề” với Tổng thống trước khi ông ta bị sa thải vào đầu tháng Năm.
Công tố viên đặc biệt cũng nhận được những ghi chép tay từ cựu Đổng lý của ông Trump, ông Reince Priebus, cho thấy ông Trump đã nói chuyện với ông Preibus về việc ông ta gọi Comey lên, thúc giục lãnh đạo FBI công khai việc ông ta không bị điều tra. Quyết định sa thải Giám đốc FBI của Tổng thống thậm chí đã dẫn đến việc một luật sự Toà Bạch Ốc đã thực hiện một bước phi thường trong việc nói với ông Trump về việc liệu ông ta có quyền sa thải Comey hay không.
New York Times cũng biết được 4 ngày trước khi ông Comey bị sa thải, một trong những phụ tá của ông Sessions đã hỏi một nhân viên quốc hội liệu ông ta có thông tin gây tổn hại ông Comey hay không. Việc này nằm trong nỗ lực giảm uy tín của Giám đốc FBI.
Ông Mueller cũng điều tra một tuyên bố sai trái rằng Tổng thống trên Chuyên cơ I vào tháng 7 đã đọc cho nhân viên viết tuyên bố phản đối bài báo về cuộc gặp gỡ giữa con trai Donald Jr. với luật sư Nga vào năm 2016.
Các chuyên viên pháp lý cho rằng, hai vấn đề chính mà ông Mueller sẽ tập trung điều tra: liệu ông Trump có cản trở công lý và liệu có sự thông đồng giữa ban vận động tranh cử của ông Trump với Nga hay không.
Tuy nhiên, các chuyên viên bị chia rẽ trong việc liệu các chứng cớ có đủ để ông Mueller lập hồ sơ cản trở công lý hay không. Có thể khó để chứng minh rằng Tổng thống, người có nhiều quyền hạn đối với nhánh hành pháp, bao gồm tuyển hoặc sa thải các viên chức, lại cản trở công lý. Một số chuyên viên khác lại cho rằng, hồ sơ sẽ mạnh hơn nếu có chứng cớ chỉ ra Tổng thống đã bảo các nhân chứng khai man. Mỗi bên điều có lý của mình.
Theo New York Times, cho dù ông Mueller tin đã có đầy đủ chứng cớ để lập hồ sơ chống lại Tổng thống hay không thì niềm tin của ông Trump rằng Tổng trưởng Tư pháp nên bảo vệ ông ta đã mở ra cánh cửa quan trọng cho thấy cách ông ta lãnh đạo quốc gia.
Huong Giang (Theo NYT)
