South China Morning Post – Liu Guoxin, một công nhân xây dựng 45 tuổi từ miền Trung Trung Quốc, sẽ đón giao thừa ở đảo Saipan, vùng lãnh thổ thuộc Mỹ ở Tây Thái Bình Dương. Ông không thể về đoàn tụ với vợ và 2 con vì người chủ nợ tiền lương.
Năm 2016, Ông Liu đã ứng tuyển cho một công ty ở quê nhà Trịnh Châu, thủ phủ tỉnh Hà Nam. Quảng cáo ghi rằng mức lương tối thiểu là $2,300 Mỹ kim mỗi tháng, ăn ở miễn phí với 3 – 4 người/phòng, thậm chí có khả năng nhận thẻ xanh.
Ông đã phải xin tiền họ hàng và vay nặng lãi $6,250 để đóng phí tuyển dụng.
14/12/2016, ông đã đến đảo Saipan với hộ chiếu du lịch và bắt đầu theo đuổi ‘Giấc mơ Mỹ’.
Ông Liu đến làm cho công ty kỹ thuật có trụ sở ở miền Đông Trung Quốc chuyên làm những vách bình phong (curtain wall – vách bao phủ bên ngoài của tòa nhà) cho các tòa nhà. Ông chuyên làm các khung kim loại sử dụng để đỡ lớp kính bên ngoài cho dự án phát triển sòng bài và khách sạn trị giá $3.1 tỉ Mỹ kim của công ty Imperial Pacific International có trụ sở chính ở Hồng Kông.
Nhưng giấc mơ Mỹ dần trở thành ác mộng.
Ông nói kể: “Tôi nghĩ là mình đến Mỹ nhưng Saipan khác hoàn toàn với những gì tôi tưởng tượng. Đây là trò lừa đảo. 20 người đàn ông phải sống chen chúc trong căn phòng bẩn thỉu 30 mét vuông và dùng chung nhà vệ sinh.”
“Tôi thường phải làm việc 13 tiếng/ngày và hầu như không có ngày nghỉ. Tôi được trả $1,150 Mỹ kim/tháng, chỉ một nửa số tiền được hứa.”
Tuy nhiên, đây vẫn chưa phải là điều tồi tệ nhất.
Vào tháng 3, FBI đột nhập vào một công trường xây dựng khi một người đàn ông bị ngã chết. Theo tờ New York Times, một số giám sát viên và nhà thầu Trung Quốc bị bắt hoặc bỏ trốn và hàng chục những công nhân không có giấy tờ bị mắc kẹt.
Chín tháng sau, ông Liu và hàng chục người Trung Quốc khác vẫn còn ở Saipan. Ông đã nhận khoản tiền $5,200 Mỹ kim trước khi chủ bỏ trốn nhưng họ vẫn còn nợ ông khoản tiền $11,500 Mỹ kim.
Một nhà thờ Công giáo địa phương đã cho ông Liu và 23 đồng nghiệp thức ăn và chỗ ở.
Những người đàn ông này đang đấu tranh để đòi lại khoản tiền lương còn thiếu và khoản lệ phí tuyển dụng đắt đỏ mà họ phải trả. Họ bị rào cản về ngôn ngữ, thiếu kiến thức về pháp luật và lo sợ phải đối mặt với những nhóm cho vay nặng lãi khi hồi hương.
Aaron Halegua, một luật sư và nghiên cứu viên của Trường Luật New York, người nắm rõ về những khó khăn của người lao động Trung Quốc, nói rằng trường hợp này cho thấy “những người lao động ngoại quốc dễ bị tổn thương và đang bị lợi dụng.”
Một nạn nhân khác là Guo Qinghui, từ tỉnh Sơn Đông ở Trung Quốc, đã trả cho công ty tuyển dụng $6,000 Mỹ kim để có công việc trong dự án sòng bài của MCC International Saipan, công ty con của Tập đoàn Luyện kim Trung Quốc. Từ khi anh đến nhận việc vào 11/2016 thì chỗ tuyển dụng đã cắt đứt liên lạc với anh.
Theo tài liệu pháp luật từ luật sư Imperial Pacific, họ đề nghị trả $4,000 để bù đắp khoản tiền lương mà MCC còn thiếu anh nhưng anh không đồng ý.
Anh Guo nói: “Nhiều người chỉ làm 10 ngày đã nhận được $7,000 – $8,000 Mỹ kim. Wang Chulin nhận $25,000 Mỹ kim trước khi anh ấy rời đi vào tháng 5. Chúng tôi không đòi nhiều hơn những gì MCC trả cho những người khác.”
Theo bộ lao động của Cộng đồng Quần đảo Bắc Mariana, bao gồm cả Saipan, công nhân ngoại quốc có mức lương tới tiểu $6.55 Mỹ kim/giờ và tiền tăng ca nếu làm hơn 40 giờ/tuần.
Học sinh Trung Quốc đã chấp nhận thực tế rằng học tập ở ngoại quốc không còn bảo đảm một công việc tốt.
Theo tờ Marianas Variety, MCC đã trả tiền và đưa 189 công nhân hồi hương, sau thỏa thuận được ký với Bộ Lao Động Mỹ vào tháng 4.
Vào tháng 5, nhà thầu Trung Quốc Gold Mantis Construction Decoration đã trả số tiền thiếu, lệ phí tuyển dụng, bồi thường thiệt hại và cho 90 công nhân hồi hương.
Nhưng không phải ai cũng may mắn như vậy. Những người còn mắc kẹt nói rằng một số đồng nghiệp của họ đã về nước trắng tay và một số khác tiếp tục làm việc cho các công ty xây dựng đang hoạt động ở Saipan.
Ông Guo và 3 đồng nghiệp đã bị trục xuất khỏi ký túc xá và phải tá túc trong một cái “xó” $350 Mỹ kim/tháng, dù họ không có tiền để trả.
Anh Guo nói: “Tôi không biết tôi phải làm gì nữa.”
Ông Halegua nói rằng những nước đưa công nhân sang ngoại quốc và những nước nhận công nhân ngoại quốc đến làm cần phải làm nhiều hơn để bảo vệ họ.
Phát ngôn nhân của Bộ Ngoại Giao Trung Quốc cho biết Saipan là trường hợp tranh chấp lao động và công nhân phải tìm kiếm sự can thiệp của Tòa Đại sứ.
Nam Phố (Theo SCMP)
