Cali Today News – Vào hôm thứ năm (theo giờ địa phương) tại Nhật, Tổng thống Rodrigo Duterte tuyên bố Phi Luật Tân sẽ cùng tập trận hàng hải chung với Nhật, nhưng sẽ không có bất cứ cuộc tập trận chung nào với đồng minh lâu năm Hoa Kỳ.
Duterte vẫn tiếp tục trút giận lên Washington. Trong cuộc hội kiến với Thủ tướng Nhật Shinzo Abe vào hôm thứ tư, Tổng thống Duterte giải thích tại sao mình lại phẫn nộ Mỹ như vậy. Do Washington đối xử với Phi Luật Tân như “chó bị cột dây vào cổ,” dễ bị “dắt mũi,” và còn lên mặt “dạy dỗ” về nhân quyền khi lên án chiến dịch chống ma tuý đầy máu của ông ta.
Chuyến công du của nhà lãnh đạo Phi Luật Tân đến Nhật diễn ra trong bối cảnh chính sách đối ngoại của quốc gia gây bất an, nhất là sau nhiều tuần phát ngôn nặng lời, khiêu khích nhắm vào Hoa Kỳ, trong đó có cả việc đe doạ chấm dứt Thoả thuận Hợp tác Quân sự Tăng cường (EDCA) giữa hai bên, chuyển hướng tập trung sang Trung Quốc. Trong chuyến công du đến Trung Quốc tuần trước, Duterte tuyên bố sẽ “ly khai” khỏi Mỹ, tuy nhiên sau đó ông ta dịu giọng, giải bày không có ý muốn cắt đứt quan hệ với Mỹ, chẳng qua ông ta muốn theo đuổi chính sách ngoại giao độc lập, không bị phụ thuộc.
“Tập trân chung với Nhật không thành vấn đề, việc cho phép binh sĩ Nhật đồn trú chưa được bàn đến, tuy nhiên với Mỹ lại là vấn đề,” ông Duterte chia sẻ với truyền thông, chỉ một ngày sau khi tuyên bố muốn binh sĩ ngoại quốc rút khỏi quốc gia trong hai năm tới. “Tôi không muốn làm mất mặt Bộ trưởng Quốc phòng của mình nhưng tập trận chung với Mỹ sẽ nằm cuối cùng,” Duterte nói. Tuyên bố này được đưa ra trong ngày cuối của chuyến công du Nhật kéo dài ba ngày, khi ông Duterte quan sát hoạt động Tuần duyên Nhật ở cảng Yokohama, gần Tokyo.
Những tuyên bố hằn học ném vào Mỹ gần đây của Tổng thống Duterte khiến Thủ tướng Abe rơi vào tình thế khó xử. Ông Abe một mặt thắt chặt mối quan hệ với Washington trong khi vẫn xây dựng và duy trì quan hệ an ninh quốc phòng với Manila và các quốc gia Đông Nam Á như đối pháp chống lại sự hung hăng của Trung Quốc trên biển Đông. Trong cuộc hội đàm vào ngày 26 tháng 10, hai nhà lãnh đạo khẳng định tầm quan trọng giải quyết tranh chấp trên biển Đông ôn hoà và tuân thủ theo công pháp quốc tế.
Trong khi giọng điệu chống Mỹ của Duterte khiến tương lai liên minh quốc phòng Hoa Kỳ – Phi Luật Tân ảm đạm thì vào tháng tới, quan chức quốc phòng hai bên sẽ có cuộc hội kiến thường niên tại Manila, thông thường bàn về kế hoạch tập trận chung vào năm tới. Lúc đó, bức tranh tương lai liên minh có thể sẽ rõ hơn.
Mặc dù Duterter mạnh mẽ khẳng định sẽ không có tập trận chung, nhưng phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng lại cho hay, mọi chuẩn bị cho cuộc tập trung giữa Mỹ và Phi Luật Tân tháng sau tại đảo Palawan vẫn đang diễn ra. “Việc này đã được lên kế hoạch hơn một năm trước, nếu có lệnh từ trên xuống thì chúng tôi sẽ huỷ,” Đại tá Benjamin Hao cho hay, “Nhưng đến nay vẫn chưa có hướng dẫn nào.”
Cuộc gặp giữa ông Duterte và Nhật hoàng Akihito bị hủy do Hoàng thân Mikasa từ trần ngày 27.10, hưởng thọ 100 tuổi. Đây và vị hoàng thân cao tuổi nhất của Hoàng gia Nhật Bản.
Hương Giang (Theo Reuters)
