(Politico) – Dân biểu Cộng hoà Louie Gohmert (Texas) và một số đại cử tri bị đánh bại của ông Donald Trump từ Arizona có thể buộc Phó Tổng thống Mike Pence công khai chọn một bên trong nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử của Tổng thống Mỹ.
Gohmert và 11 đại cử tri vào tối Chủ Nhật khởi kiện ông Pence lên toà liên bang trong nỗ lực tìm cách bãi bỏ những quy định về thủ tục kiểm phiếu cử tri đoàn tại Quốc hội vào tuần tới, với hy vọng sẽ cho phép Phó Tổng thống – người sẽ chủ trì thủ tục kiểm phiếu vào ngày 6 tháng 1 tại lưỡng viện – đơn giản phớt lờ đại cử tri của Tổng thống đắc cử Joe Biden và thay vào đó sẽ đếm phiếu đại cử tri mà ông Trump thua.
Vụ kiện khẳng định Đạo luật Kiểm phiếu Cử tri đoàn năm 1887 – một đạo luật mơ hồ lâu đời về thủ tục kiểm phiếu cử tri đoàn để giữ cho độ kịch tính ở mức tối thiểu – ràng buộc một cách vi hiến, không cho Pence thực thi thẩm quyền tối cao trong việc chọn phiếu nào được kiểm. Nguyên đơn lập luận một số điều khoản của Đạo luật này mâu thuẫn với Tu Chính Án 12.
Vụ kiện sẽ được Thẩm phán Jeremy Kernodle do ông Trump bổ nhiệm xét xử, chưa rõ liệu ông có chấp thuận yêu cầu xét xử khẩn cấp hay không.
Mặc dù vụ bản thân vụ kiện khó có được lực kéo pháp lý, nhưng vụ kiện đặt ông Pence vào thế hoặc phải tranh chấp vụ kiện, tức là đối lập với Trump và nguyên đơn Cộng hoà, hoặc ủng hộ và bóc trần sự chú ý để đảo ngược ý nguyện của cử tri bầu cử năm 2020.
Pence đã tiếp xúc với các nhà lập pháp Cộng hoà trong nỗ lực tìm cách đảo ngược kết quả bầu cử nhưng lại tránh công khai không đứng về bên nào. Và ông cũng không tỏ dấu hiệu dự tính sẽ giải quyết vai trò chủ trì vào ngày 6 tháng 1 như thế nào.
Mặc dù Biden được chứng nhận đắc cử ở những tiểu bang như Arizona, Pennsylvania, Michigan và các tiểu bang khác, những người Cộng hoà là đại cử tri của ông Trump vẫn gặp gỡ và bỏ phiếu cho Tổng thống tái đắc cử. Họ dựa vào ông Pence và các nhà lập pháp Cộng hoà xem những lá phiếu không chính thức này cũng như những danh sách được chứng nhận ở những tiểu bang nơi ông Trump bị đánh bại.
Theo vụ kiện, Mike Pence có thể chỉ tuân theo những điều khoản hợp hiến và thực thi “toàn quyền trong việc xác định phiếu cử tri đoàn của một tiểu bang cụ thể, phải phớt lờ và có thể không dựa vào bất cứ điều khoản nào trong Đạo luật Kiểm phiếu Cử tri đoàn sẽ hạn chế thẩm quyền riêng của ông ấy.”
Gohmert chỉ ra trong vụ kiện, ông sẽ là một trong những Dân biểu Cộng hoà dự tính sẽ thách thức đại cử tri của Biden từ những tiểu bang trọng yếu. Hàng chục nhà lập pháp Cộng hoà tại Hạ viện dự tính sẽ tham gia vụ kiện, và ít nhất một tân Thượng nghị sĩ Cộng hoà Tommy Tuberville (Alabama) tỏ dấu hiệu sẽ tham gia cùng đồng nghiệp ở Hạ viện. Hiện chưa rõ liệu có Thượng nghị sĩ nào Cộng hoà sẽ tham gia hay không.
Trong khi Lãnh tụ Đa số Thượng viện Mitch McConnell kêu gọi nội bộ tham gia vào thách thức, thì lãnh đạo thứ Hai của Cộng hoà – Thượng nghị sĩ John Thune (South Dakota) lại làm ông Trump ngứa mắt khi tuyên bố trước truyền thông: bất cứ thách thức nào đối với kết quả đều dẫn đến thất bại!
Theo những quy định mà Gohmert đang thách thức, để có thể tranh chấp phiếu cử tri đoàn phải có ít nhất một nhà lập pháp ở mỗi viện ký vào đơn khiếu nại. Nhưng bất cứ thách thức nào đều có thể thất bại theo những quy định đó. Hạ viện do Dân chủ kiểm soát sẽ bỏ phiếu giữ nguyên chiến thắng của Biden, và nhiều Thượng nghị sĩ Cộng có dấu hiệu sẽ không ủng hộ nỗ lực của ông Trump.
Bãi bỏ những quy định đó, theo Gohmert, sẽ cho phép Pence quyết định đại cử tri nào được cân nhắc đầu tiên, đặt ra khả năng ông có thể đơn giản chọn kiểm phiếu đại cử tri của ông Trump.
Đồng minh của ông Trump thường xuyên chỉ ra, vai trò của Pence trong thủ tục chứng nhận Cử tri đoàn là lý do để hy vọng kết quả bầu cử có thể được đảo ngược. Ông Trump thậm chí khuếch đại thuyết như vậy vào tuần trước, tái đăng lại trên Twitter đề nghị, Mike Pence có thể can thiệp vào việc chuyển phiếu đại cử tri vào Cơ quan Lưu trữ Quốc gia.
Ít nhất hồi đầu tháng nay, Pence tính giám sát chiến thắng của Biden và rồi né tránh cơn giận của Trump bằng cách ra nước ngoài công du ngoại giao chuyến cuối cùng trong vai trò Phó Tổng thống. Nếu Pence cuối cùng không tham gia thủ tục kiểm phiếu Cử tri đoàn, Thượng nghị sĩ Chuck Grassley (Cộng hoà – Iowa) – Phó Chủ tịch Thượng viện – thay Mike Pence chủ trì cuộc họp.
Hương Giang (Theo Politico)
