Hơn một tháng kể từ khi chính quyền CSVN nhận đủ số tiền 500 triệu Mỹ kim đền bù thiệt hại do Tập đoàn Gang thép Hưng Nghiệp Formosa đưa, họ mới hoàn tất được phương án nhận tiền đền bù.
Theo các tờ báo trong nước loan tin, đến ngày 10/10/2016, chính quyền đã hoàn tất phương án chi trả tiền đền bù thiệt hại cho người dân. Những người bị thiệt hại trong thảm họa cá chết, do Tập đoàn Formosa xả thải hủy hoại môi trường sẽ nhận tiền bằng hai hình thức: Nhận tiền qua tài khoản ngân hàng và nhận tiền mặt.
Trước đó, chính quyền cho biết số tiền đền bù cho ngư dân trong thảm họa môi trường là 12,100 tỷ đồng (khoảng 544 triệu Mỹ kim), nhiều hơn số tiền mà Formosa đền bù cho ngư dân thông qua chính phủ (11,500 tỷ đồng~500 triệu Mỹ kim). Số tiền 600 tỷ (44 triệu Mỹ kim) sẽ phải do chính quyền CSVN bỏ ra để đền bù cho người dân bị thiệt hại.
Tuy nhiên, cách tính toán đền bù thiệt hại không được đông đảo người dân ở miền Trung đồng ý. Vì theo họ, cách tính của chính quyền mang tính cào bằng. Một người có sức khỏe yếu với một người có sức khỏe tốt đều có thu nhập ngang nhau nên thiệt hại như nhau. Hay một người có kinh nghiệm và một người với vào nghề nhưng lại có phương tiện đánh bắt cùng chung công suất nên thu nhập ngang nhau.
Chính vì đó, liên tiếp nổ ra các cuộc biểu tình, đòi hỏi chính quyền phải cấp tốc đền bù cho ngư dân. Vì rằng cuộc sống của họ đã quá túng quẫn, từ nhiều tháng nay họ không thể ăn cá, ăn hải sản. Họ cũng không thể ra khơi để đánh bắt cá kiếm thêm thu nhập.
Cách tính thiệt hại của chính quyền mang tính áp đặt. Họ cho làm ra một bản danh sách những thiệt hại, người dân chỉ việc nhìn vào, đánh dấu rồi ký nhận. Trong khi số thiệt hại của ngư dân nhiều hơn so với cách tính của chính quyền. Đó cũng chính là nguyên khiến cho hàng ngàn người dân ở xã Kỳ Lợi (Kỳ Anh, Hà Tĩnh) đã không chấp nhận cách tính thiệt hại, bèn bỏ về không chịu hợp tác với chính quyền xã.
Theo cách tính của ngư dân Kỳ Lợi, với 1,088 hộ dân, tổng thiệt hại của họ đã lên đến 2,200 tỷ đồng, bằng 1/5 số tiền mà Formosa thỏa thuận đền bù với chính quyền CSVN. Hay mới đây, người dân tại 3 xã Quỳnh Ngọc, Sơn Hải và Quỳnh Thọ thuộc huyện Quỳnh Lưu (Nghệ An) nộp đơn yêu cầu chính phủ, quốc hội CSVN phải chi trả tiền đền bù thiệt hại với số tiền lên đến gần 446 tỷ đồng (khoảng hơn 20 triệu Mỹ kim).
Chính quyền CSVN đang rơi vào thế “tiến thoái lưỡng nan”, một mặt đã thỏa thuận với Formosa với số tiền đền bù, mặt khác số thiệt hại của ngư dân nhiều hơn rất nhiều lần so với tiền mà họ nhận được. Đó là chưa nói, số ngư dân thiệt hại không chỉ gói gọn trong 4 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế, mà còn có cả Nghệ An và có thể là Đà Nẵng hoặc những tỉnh thành khác bị vạ lây do giá hải sản rớt thảm hại.
Chính vì đó, “trăm dâu đổ đầu tằm”, bao nhiêu thiệt hại cứ đổ hết cho ngư dân. Chính quyền áp đặt cách tính thiệt hại, buộc ngư dân phải chấp nhận. Vì chỉ như vậy mới nằm trong số tiền 500 triệu Mỹ kim nhận từ Formosa.
Mặt khác, chính quyền không chấp nhận đơn kiện của các ngư dân không nằm trong vùng bị thiệt hại do chính quyền phân định. Như mới đây, tòa án thị xã Kỳ Anh (Hà Tĩnh) đã bác đơn, trả đơn kiện về cho ngư dân giáo xứ Phú Yên (huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An). Lý do mà phía tòa án là ngư dân đã không đưa ra được tài liệu để chứng minh mình bị thiệt hại.
Ngư dân đang rơi vào thế khó, một mặt phải đối diện với Tập đoàn Formosa, một mặt phải đương đầu với những “mưu hèn, kế bẩn” từ nhà cầm quyền CSVN trong việc bảo vệ Tập đoàn Formosa. Họ sẵn sàng huy động hàng ngàn cảnh sát cơ động với súng máy, lựu đạn và chó nghiệp vụ để ra tay đàn áp người dân, như cách mà họ đã làm vào Chủ nhật ngày 9/10. Mục đích chỉ là nhằm bảo vệ Tập đoàn Gang thép Hưng Nghiệp Formosa. Vì rằng, số tiền mà Trung Cộng viện trợ cho chính quyền CSVN thông qua những dự án tại khu kỹ nghệ Vũng Áng, mà đi đầu phải là Tập đoàn Gang thép Hưng Nghiệp Formosa. Đó cũng chính là lý do vì sao ông Nguyễn Phú Trọng làm lơ trước bất cứ tin tức về Formosa. Ông không hề đả động, thậm chí còn cấm tiệt nhắc đến “thảm họa”, mà chỉ là “sự cố”. Dùng vụ án Trịnh Xuân Thanh để lái dư luận sang hướng khác.
Chưa hết, dù ngư dân chưa nhận được bất cứ đồng tiền nào trong số tiền đền bù, nhưng tờ báo Hà Tĩnh lại cho đăng tải những bài viết cho rằng, người dân hân hoàn với phương án đền bù.
Nguoi Quan Sat
