Nguyễn Minh Tâm
Cali Today News – Trong tháng Năm vừa qua, đồng tiền điện tử Bitcoin bị mất giá rất nặng, hết sức tàn nhẫn. Lần đầu tiên kể từ tháng Bảy năm 2021, giá của mỗi đơn vị xuống dưới mức $30,000. Đồng tiền điện tử lớn nhất thế giới hiện nay chỉ bằng phân nửa trị giá so với lúc trước mùa thu năm ngoái. Vài loại tiền điện tử khác như Ether và BNB cũng lâm vào hoàn Cali Today News – cảnh mất giá trầm trọng tương tự. Ngoài ra, một số chuyên gia còn lo ngại, và đưa ra lời cảnh báo sẽ có trường hợp gọi là “crypto winter” (Cơn lạnh mùa đông của tiền điện tử), ám chỉ rằng những khu vực từ bấy lâu nay phát triển rất mạnh, đáng nể dựa vào tiền điện tử, nay sẽ bị co cụm, thu hẹp lại.
Hiện tượng mất giá của tiền điện tử đang xảy ra là do hậu quả của những yếu tố ngắn hạn, và trường kỳ. Hãy lược kê lại từ đầu những nguyên do này. Đồng tiền điện tử Bitcoin lên xuống giống như những thành phần khác của thị trường tài chánh. Trong lúc những người trung thành với tiền điện tử cho rằng loại tiền này mang tính chất độc lập, có sức đề kháng chống lại lạm phát và khủng hoảng. Kinh nghiệm trong vài năm vừa qua cho thấy niềm tin này là sai hoàn toàn.
Lúc gần đây, thị trường tài chánh bị chao đảo, rúng động vì việc Nga xâm lăng Ukraine , sau đó tình trạng lạm phát, và sự gián đoạn trong chuỗi dây chuyền cung ứng hàng hóa làm cho tình hình càng xấu thêm. Trung Hoa bị chậm phát triển vì đại dịch COVID-19 hoành hành làm cho mọi người lo âu thêm về tình hình tài chính. Lạm phát khiến buộc Ngân Hàng Dự Trữ Liên Bang phải tăng lãi suất. Đối với nhà đầu tư, họ đi tìm nơi an toàn để giữ tiền không bị mất giá. Loại tiền điện tử Bitcoin lên xuống quá mạnh, coi bộ có nhiều rủi ro nên họ không đầu tư vào đây.
Tính chất sinh động của Bitcoin và các loại tiền điện tử khác là một phần lý do khiến những người thích đầu cơ bỏ tiền ra để mua chúng. Họ mong kiếm lời thật nhanh, nhanh hơn cả việc mua các loại stocks thông thường. Nhưng bên cạnh việc tăng giá rất nhanh- boom- thì cũng xảy ra hiện tượng mất giá rất nhanh- burst. Kể từ ngày mới bắt đầu có Bitcoin là năm 2009, người ta nhận thấy có vài chu kỳ lên xuống -bear and bull- đáng kể đi đôi với sự tham dự của các nhà đầu tư. Có khi thật đông người bỏ tiền đầu tư vào Bitcoin, có lúc họ lại ào ạt rút tiền ra khá nhiều, không để ý đến loại tiền điện tử nữa. Vào thời điểm thịnh hành, nhiều địa điểm mua bán loại tiền điện tử nhận thấy có những khách hàng đi vay mượn tiền để đầu tư vào tiền điện tử. Nếu giá bắt đầu xuống vì người đầu tư bán cổ phiếu để lấy tiền ra, hay vì lý do nào đó, nên tình trạng mất giá càng thêm trầm trọng hơn.
Với giả thuyết cho rằng người đầu tư vào tiền điện tử kiếm lời nhờ vào sự tin tưởng loại tiền này sẽ tăng giá trị, và phát triển mạnh. Chỉ dựa vào niềm tin mà thôi, vì thế thị trường có thể bị chao đảo, rúng động vì có sự hoài nghi, hay có sự thay đổi về chính sách. Năm 2021, chính quyền Trung Quốc ra lệnh truy xét về hoạt động mua bán Bitcoin khiến cho thị trường bị sụp đổ tức khắc, đang từ $65,000 một đơn vị vào tháng Tư, tuột xuống chỉ còn $35,000 vào tháng Sáu. Tương tự như vậy, toàn bộ thị trường tiền điện tử cũng bị sụp đổ khi ông Elon Musk tuyên bố hồi tháng Năm năm 2021 rằng công ty xe hơi Tesla sẽ không nhận trả tiền mua xe bằng bitcoin, vì lý do môi sinh.
Nhiều nhà đầu tư vào tiền điện tử đang để ý theo dõi một cách lo âu vì một số quốc gia đang lưu ý đến hoạt động đầu tư vào tiền điện tử. Họ có ý định sẽ đặt ra những quy luật đầu tư của loại tiền này, như ở Hoa Kỳ, Trung Hoa, Ấn độ và Đức. Cùng lúc đó, tiền điện tử còn bị chao đảo vì sự phá phách của những kẻ tìm cách đột nhập vào hệ thống điện toán. Có lần công ty tiền điện tử Ethereum bị đột nhập và lấy cắp hết $600 triệu. Những vụ đột nhập, ăn cắp trên điện toán kiểu này khiến cho những người có ý định mua tiền điện tử để đầu tư trở nên ngần ngại, e dè.
Cuối cùng, các loại tiền điện tử lúc gần đây còn bị mất giá trị vì một vài vụ lừa đảo, như công ty tiền điện tử TerraUSD (UST) trị giá $60 tỷ bị phá sản. Người ta xem đây là một vụ lừa đảo kiểu Ponzi. Ban đầu công ty này cà quyết rằng mỗi đơn vị UST bao giờ cũng trị giá ít nhất là $1 đô la, nhưng nó bị sụt giá chỉ còn 6 cents, khiến cho người đầu tư phải bán đổ, bán tháo, bỏ chạy.
Để chống đỡ lại sự sụp đổ của tiền điện tử, công ty Luna Foundation Guard, công ty chuyên phụ trách bảo hiểm cho các loại tiền kim khí, bỏ ra hơn $3 tỉ đô la để giúp bảo vệ số vốn đầu tư vào tiền điện tử. Nhưng cố gắng này chỉ khiến cho toàn bộ thị trường tiền điện tử thêm khủng hoảng. Một số lớn nhà đầu tư vào Bitcoin vội vàng bán hết cổ phần đầu tư của họ. Tiền điện tử Bitcoin xuống đến mức thấp nhất kể từ tháng 12 năm 2020.
Tiên đoán về tương lai của tiền điện tử sẽ ra sao, nhiều người tin rằng tình hình sẽ chỉ xấu thêm thôi bởi vì các nhà đầu tư bị hoảng hốt. Cùng lúc đó, lại có một số người lợi dụng sự xuống giá của tiền điện tử, tung tiền ra để mua vào với giá rẻ. Họ tin rằng, mặc dù thị trường có nhiều biến động dữ dội, nhưng tương lai của đồng Bitcoin sẽ tiếp tục phát triển rất tốt như chúng ta đã từng thấy trong mười năm trước đây.
Nguyễn Minh Tâm dịch theo báo TIME ngày 6/6/2022
