Năm 2023 sẽ là năm Donald Trump bị truy tố?

Công việc điều tra kéo dài 18 tháng trời ròng rả của ủy ban điều tra ngày 6 tháng 1 đã chấm dứt.

Nhưng, các cuộc điều tra về Donald Trump vẫn chưa kết thúc.

Trump hiện đang có nguy cơ bị truy tố cao hơn bất kỳ lúc nào kể từ khi ông ta tham gia chính trường.

Mời xem video bài bình luận qua Youtube

Jack Smith, một người cố vấn đặc biệt mới được bổ nhiệm đang giám sát không chỉ là một mà là hai vụ kiện chống lại Donald Trump đã được tiến hành trong nhiều tháng qua. Phần đầu tiên xoay quanh những nỗ lực của Trump nhằm lật ngược chiến thắng trong cuộc bầu cử của ông Joe Biden, và phần thứ hai, việc Donald Trump ăn cắp tài liệu mật của chính phủ đem về nơi ở riêng ở Mar-a-Lago.

Ngoài ra, các cuộc điều tra cấp tiểu bang về hành vi vi phạm luật bầu cử và hoạt động kinh doanh trốn thuế của Donald Trump vẫn đang được tiến hành và Trump đã mất quyền miễn trừ truy tố của tổng thống đương nhiệm (theo chính sách của Bộ Tư pháp).

Một thẩm phán liên bang đã cho rằng nỗ lực của Trump để đánh cắp cuộc bầu cử đã dẫn đến hành vi phạm hình sự.

Bây giờ, nếu một bản cáo trạng xảy ra, thì đó vẫn chưa phải là phần cuối của câu chuyện – còn lâu mới kết thúc. Sẽ có một hoặc nhiều phiên tòa diễn ra sắp tới.

Trump có thể không thể bị ngăn cản việc tiếp tục tranh cử tổng thống năm 2024, nhưng bất chấp những lời bàn tán về những tai ương chính trị gần đây của ông ta, Donald Trump vẫn đang tiếp tục dẫn đầu mọi cuộc thăm dò trong nội bộ đảng Cộng Hòa với nhiều ứng cử viên tiềm năng khác.

Tuy nhiên, hiện tại, truyền thông báo chí và công chúng Mỹ đã dồn mọi sự chú ý vào ông Jack Smith, người cố vấn đặc biệt, một công tố viên DOJ chuyên nghiệp, đã tiếp nhận hai cuộc điều tra đã được tiến hành trong nhiều tháng qua.

Cuộc điều tra về nỗ lực giành quyền lực bất hợp pháp của Trump dường như cực kỳ quan trọng, nhưng sức mạnh của vụ kiện pháp lý và bằng chứng chống lại cá nhân ông ta thì không phải tất cả đều rõ ràng và có thể dễ dàng được các đại bồi thẩm đoàn chấp nhận.

Trong khi đó, cuộc điều tra về việc Trump giải quyết sai các tài liệu mật thì dường như rõ ràng hơn về mặt pháp lý với bằng chứng mạnh mẽ hơn – nhưng có báo cáo cho thấy các nhà điều tra đang gặp căng thẳng về việc liệu tội ác này có đủ nghiêm trọng để buộc tội ông ta hay không.

Vì vậy, xác suất truy tố nào được xem là dễ thành công hơn nếu vị cố vấn đặc biệt sẽ cố gắng truy tố cựu tổng thống trong vụ án quan trọng nhưng có lẽ khó khăn hơn, hay vụ án dễ dàng hơn nhưng ít nổi bật hơn? Hoặc cả hai?

Cuộc điều tra lớn hơn của Bộ Tư pháp về vụ tấn công ngày 6 tháng 1 đã được tiến hành kể từ khi chúng xảy ra, trước hết tập trung vào những người đã thực sự xông vào Điện Capitol. Ban đầu, không thực sự có sự đồng thuận trong giới tinh hoa chính trị về việc liệu Trump có thực sự phạm tội với mạng lưới dối trá về cuộc bầu cử hay không. Vì vậy, một cuộc điều tra về riêng bản thân ông ta dường như đã không được bắt đầu ngay lập tức sau vụ bạo loạn.

Bây giờ chúng ta biết rằng một nhóm công tố viên đã bắt đầu xem xét kỹ lưỡng hơn về Trump và các cộng sự của ông ấy vào mùa thu năm 2021. Khoảng một năm trước, nhóm này đã “được Bộ Tư pháp bật đèn xanh để giải quyết một vụ việc liên quan đến Trump, nếu bằng chứng dẫn họ đến đó,” theo một nguồn tin đến từ CNN.

Cuộc thăm dò lúc đầu diễn ra lặng lẽ. Vào tháng 1 năm 2022, tờ Washington Post đưa tin rằng “cho đến nay Bộ Tư Pháp dường như không trực tiếp điều tra” Donald Trump và bản tin này tôi đã có nói trong một bài bình luận trong năm rồi. Nhưng chỉ một tuần rưỡi sau bài báo đó, Phó Tổng chưởng lý Lisa Monaco đã xác nhận một cuộc điều tra về một khía cạnh trong âm mưu của Trump, đó là đại cử tri giả mạo. Đây là nỗ lực của các đồng minh của Trump nhằm nêu tên những người ủng hộ Trump là đại cử tri ở các tiểu bang chiến trường quan trọng mà ông Biden đã thắng, với âm mưu đưa các phiếu đại cử tri giả đệ trình lên Quốc hội và Phó Tổng thống Mike Pence để tranh chấp với các phiếu của các đại cử tri thực tế.

Đến tháng 5, cuộc điều tra đã triệu tập nhiều phụ tá thân cận của Trump để yêu cầu cung cấp tài liệu và thông tin cụ thể về các luật sư đã cố gắng giúp Trump lật ngược cuộc bầu cử. Vào tháng 6, nhà riêng của Jeffrey Clark – quan chức mà Trump đã dự định giao Bộ Tư Pháp cho ông ta phụ trách để sau đó chính thức tuyên bố có gian lận kết quả bầu cử – đã bị các đặc vụ liên bang khám xét. Dân biểu Scott Perry (R-PA), người đã giúp Trump liên lạc với Jeffrey Clark, cũng là đối tượng chính của cuộc điều tra này.

Sau đó vào tháng 9, các nhà điều tra đã ban hành ít nhất 40 trát đòi hầu tòa trong một tuần , lần này tập trung nhiều hơn vào các hoạt động gây quỹ và chính trị của Trump. Gần đây hơn, các trát hầu tòa mới đã được gửi tới các quan chức tiểu bang mà Trump đã cố gắng gây áp lực.

Cuộc điều tra chắc chắn có vẻ khá rộng rãi và nghiêm trọng vào thời điểm này. Nhưng, quan trọng là, chúng ta vẫn thiếu tầm nhìn về một vài câu hỏi quan trọng.

Đầu tiên, bằng chứng chống lại cá nhân Trump mạnh đến mức nào?

Liệu các thành viên thân cận vòng trong của trump của đủ can đảm chịu ra làm chứng chống lại Trump hay không?

Liệu Trump có sử dụng Quyền tự do ngôn luận trong Tu chính án thứ nhất được Hiến pháp bảo vệ để trốn tránh trách nhiệm hay không? (Theo một số quan điểm của những luật sư của Trump cho biết ông ta có thể thoát tội bằng cách tuyên bố rằng mọi thứ ông ta làm đều được pháp luật cho phép và bảo vệ, đó là Quyền tự do ngôn luận trong Tu chính án thứ nhất)

Một vấn đề khác, Bộ Tư Pháp nghĩ gì về các vấn đề pháp lý trọng tâm của vụ việc?

Ủy ban ngày 6 tháng 1 của Hạ viện lập luận rằng Trump đã vi phạm bốn luật liên bang trong nỗ lực duy trì quyền lực bất hợp pháp, đó là: a) cản trở một thủ tục chính thức, b) âm mưu lừa gạt Hoa Kỳ, c) âm mưu khai man và lập danh sách cử tri đoàn giả mạo để lừa gạt Quốc Hội và d) âm mưu đưa ra tuyên bố sai sự thật và hỗ trợ một cuộc nổi dậy.

Tuy nhiên, mặc dù các điều tra viên của Bộ Tư Pháp rõ ràng đang thực hiện cuộc điều tra của họ rất nghiêm túc, nhưng công chúng Mỹ thực sự không biết liệu họ có đồng ý với phân tích luật của Thẩm phán David Carter hay không, hoặc liệu họ có hoàn toàn chắc chắn về những gì họ nghĩ về điều đó hay không.

Một trong những lập luận bào chữa của Trump có thể là ông ta sẽ nói rằng, ông ấy đang tham gia vào chính trị và phát biểu chính trị, chứ không phải âm mưu phạm tội. Nếu ông ta bị truy tố vì điều đó thì chắc chắn lập luận đó sẽ đi đến Tòa án Tối cao để phân xử.

Đây hoàn toàn là một trường hợp khá mới lạ và thật khó để giải quyết vì các công tố viên không thể dựa vào bất kỳ một trường hợp nào trước đây để dẫn dụ một cách giải quyết tương tự như vậy. Chủ đề này cực kỳ quan trọng, nhưng bởi vì các hành động của Trump là chưa từng có tiền lệ, nên có rất ít lộ trình về con đường phía trước của công tố viên đặc biệt sẽ trơn tru, thuận lợi.

Tình hình điều tra tài liệu mật

Đối với trường hợp tài liệu mật được phân loại có vẻ đơn giản hơn từ cả góc độ pháp lý và bằng chứng – nhưng nó vẫn có những vấn đề tiềm ẩn riêng.

Khi FBI đột kích Mar-a-Lago để tìm kiếm các tài liệu mật vào tháng 8, thế giới chính trị tràn ngập suy đoán về điều gì có thể biện minh cho một hành động khác thường như vậy và Trump đã phạm phải những sai phạm gì.

Có phải ông ta đã bán tài liệu mật của chính phủ Mỹ cho một người hay một quốc gia nào không? Lý thuyết này chưa bao giờ được hỗ trợ bởi bất cứ bằng chứng, nhưng một báo cáo của Washington Post cho rằng các công tố viên DOJ và các đặc vụ FBI đang làm việc cùng nhau đã không hoàn toàn đồng ý về sức mạnh và xác suất thành công của vụ án.

Theo báo cáo của Washington Post vào tháng 12, FBI ban đầu không chắc họ có muốn tiếp nhận vụ việc hay không. Cơ quan Lưu trữ Quốc gia đã yêu cầu họ tham gia vì họ đã tìm thấy tài liệu mật trong các hộp được Trump trả lại cho họ một cách muộn màng và họ cho rằng còn thiếu nhiều tài liệu hơn. Ngay cả sau khi Trump bất chấp trát đòi hầu tòa của đại bồi thẩm đoàn để trả lại tài liệu, một số đặc vụ FBI làm việc trong vụ án đã “không chắc chắn” rằng họ có đủ lý do hợp pháp và chính đáng để khám xét.

Trong khi đó, sự chia rẽ giữa DOJ và FBI được cho là vẫn tồn tại. Bloomberg News đưa tin rằng mặc dù một số công tố viên DOJ nghĩ rằng có đủ bằng chứng để buộc tội Trump cản trở công lý vì ông đã bất chấp trát đòi hầu tòa, nhưng một số “lãnh đạo FBI” đặt câu hỏi tại sao Trump lại bị buộc tội khi bà Hillary Clinton đã không bị như vậy vì khi đó bà Clinton có một số thông tin mật trong những email được gửi đến tài khoản email cá nhân mà bà Clinton đã sử dụng cho công việc còn Trump giữ tài liệu trong những thùng carton ở Mar-a-Lago. FBI lo ngại, yếu tố này có thể bị các luật sư Trump đưa ra để so sánh và đòi hỏi một cách đối xử công bằng.

Nói rõ hơn, là quan điểm của DOJ cho rằng Trump cố tình lấy những tài liệu mật đem về nơi ở riêng để sử dụng cho mục đích xấu hay bà cho một ai đó, còn FBI thì cho rằng động cơ của Trump khi lấy tài liệu như chiến lợi phẩm hoặc vật kỷ niệm mà không được phép. Với lập luận này của FBI thì điều đó sẽ không giúp Trump thoát khỏi tội vi phạm luật thông tin được phân loại, nhưng chắc chắn đó không phải là mối đe dọa rõ ràng đối với an ninh quốc gia so với việc cố gắng bán tài liệu cho nước ngoài.

Vì vậy, rõ ràng có một số căng thẳng giữa các nguồn tin của các phóng viên về việc liệu tội ác của Trump ở đây có đủ nghiêm trọng để bị buộc tội hay không (khi bà Clinton cũng có những sai phạm tương tự nhưng không bị buộc tội).

Lời kết:

Cố vấn đặc biệt Jack Smith sẽ phải đưa ra quan điểm của riêng mình về tất cả những điều này. Và mặc dù bất kỳ khuyến nghị buộc tội nào mà ông Jack Smith đưa ra sẽ được trình lên Bộ trưởng Tư Pháp Merrick Garland để phê duyệt, ý kiến ​​của ông sẽ là quyết định cuối cùng trong việc xác định liệu Trump có phải bị truy tố hay không và truy tố bởi những tội danh nào.

Việt Linh 04.01.2023