Có lẽ những người theo dõi các cuộc tranh cử năm 2016, Donald Trump thắng một phần nhờ vào lời hứa không cắt An sinh xã hội và Medicare.
Ông ta đúng, đã giữ lời hứa, nhưng không phải trong mọi thời điểm. Đảng Cộng hòa với đám tay chân thân cận ông ta đang nắm quyền lực trong Hạ viện sẽ làm những điều đó bằng những cách thức khác tinh vi hơn, kín đáo hơn.
Trong phần lớn hai năm qua, các đảng viên Cộng hòa ở Đồi Capitol hầu như đã phớt lờ Donald Trump. Kể từ sau ngày 6 tháng 1 và việc Trump bị trục xuất khỏi Twitter, đảng Cộng hòa đã có thể phớt lờ ông ta.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Các chương trình nghị sự hiện tại của những đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện ngoài những mục tiêu chính yếu là trả thù, họ chỉ làm chút ít vào các vấn đề xã hội vụn vặt và đang bắt đầu quay trở lại các chương trình chính thống như dưới thời Trump, đặc biệt là về các vấn đề kinh tế.
Trong thời gian trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, họ đã từng tính đến chuyện cắt giảm nhiều quyền lợi lớn như An sinh xã hội và Medicare nhưng đã đảo ngược hướng đi sau khi những tính toán này bị công chúng Mỹ đủ mọi tầng lớp phản đối.
Giờ đây, với thời hạn trần nợ đang đến rất nhanh, các nhà lãnh đạo Đảng Cộng hòa muốn cắt giảm mạnh ngân sách để đổi lấy một cuộc bỏ phiếu cho phép nước Mỹ thanh toán các hóa đơn của mình.
Nhưng chính xác là Donald Trump, đang nắm lấy cơ hội để cố gắng một lần nữa bẻ cong GOP theo ý muốn của mình.
Hôm thứ Tư, Politico đưa tin rằng “Donald Trump đang gây chia rẽ trong Đảng Cộng hòa về một trong những vấn đề nhức nhối nhất của chính trị Mỹ: tương lai của Medicare và An sinh xã hội.”.
Trong khi các đảng viên GOP tại Hạ viện muốn thúc đẩy việc thay đổi lợi ích của cả hai chương trình bằng những cắt giảm khác có liên quan nhưng vẫn không bị mang tiếng là cắt giản trực tiếp Medicare và An sinh xã hội, Trump đã chia đảng thành hai phe riêng biệt khi ông ta tấn công Thống đốc Cộng hòa Florida Ron DeSantis vì ủng hộ ngân sách quốc hội thay đổi bảo hiểm y tế. Cả phe Cộng hòa và thậm chí một số đảng viên Dân chủ đều đồng ý rằng các hành động của Trump có hiệu quả về mặt chính trị. Nhưng một số thành viên GOP tức giận khi thấy đảng của họ bị chia rẽ mới vì thắt lưng buộc bụng tài chính.
Trump đang tìm cách tấn công DeSantis trong khi một số đảng viên Cộng hòa phần lớn đã cố gắng hạ bệ Trump bằng cách áp dụng hầu hết các quan điểm chính sách của ông ta trong chiến dịch tranh cử, đặc biệt là khi nói đến vấn đề nhập cư và Trung Quốc.
Nhưng về chính sách kinh tế, có nhiều sự khác biệt hơn — Mike Pence, cựu phó tổng thống của Trump, đã công khai vận động cắt giảm các chương trình như An sinh xã hội và Medicare, làm hài lòng khá nhiều đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện vì hướng tới một mục tiêu giống như họ mong muốn.
Đảng Cộng hòa đơn giản là quá ý thức hệ để nhận ra rằng cam kết của Trump không cắt bỏ các chương trình này được cho là hành động thiên tài chính trị lớn nhất của ông ta trong cuộc bầu cử năm 2016. Bây giờ họ đang bị chính cam kết đó làm khó bởi chính người lãnh đạo đảng đưa ra chiếu bài, không cắt giảm An sinh xã hội, Medicare, đi ngược lại chủ trương của đảng Cộng hòa.
Nhưng thực ra, nếu quan sát kỹ, Trump không thực sự quan tâm đến việc tuân theo cam kết này mà chỉ là một cách mị dân, rằng ông ta sẽ đứng về phía người dân, không cắt giảm, trong khi quan điểm chính thức của GOP vẫn như mọi khi, không thay đổi, đó là: Sẽ cắt giảm các chương trình phúc lợi xã hội, không bằng cách này thì bằng cách khác, vì đó luôn là mục tiêu cuối cùng của họ.
Tuy nhiên, quyết định vận động tranh cử theo hướng ngược lại của Trump nhằm lấy lòng cử tri — và phơi bày chủ trương của Hạ viện Cộng hòa muốn cắt giảm các chương trình đã khiến họ lâm vào cảnh khó xử.
Donald Trump đắc cử tổng thống năm 2016 bằng cách thuyết phục cử tri rằng ông ta không phải là một đảng viên Cộng hòa bình thường. Kiêu ngạo và thô lỗ, thẳng tính, không kiêng nễ bất cứ ai, công khai bài ngoại, cổ súy việc mạnh tay với người nhập cư và tội phạm là người da màu kể cả các đối thủ chính trị của ông ta, nếu cần, phải bắt họ ngồi tù.
Nhưng một phần thành công của Trump cũng đến từ việc thuyết phục cử tri rằng ông ta tự do hơn các đảng viên Cộng hòa khác, đặc biệt là về các vấn đề kinh tế. Việc Trump ưa chuộng thuế quan và căm ghét các thỏa thuận thương mại đã giúp thuyết phục các cử tri Trung Tây ủng hộ ông.
Nhưng đặc biệt đối với cam kết không cắt giảm Medicare và An sinh xã hội của Trump đặc biệt hiệu quả. Trump đã từng nói với Daily Signal, một ấn phẩm bảo thủ, vào năm 2015 rằng: “Tôi sẽ không cắt An sinh xã hội như mọi đảng viên Cộng hòa khác và tôi sẽ không cắt Medicare hay Medicaid,” Đây chính là một phần quan trọng trong thông điệp tranh cử của ông ta trong năm 2016 và 2024.
Nhưng có mấy người Mỹ nhận ra dã tâm của Trump khi quyết tâm bãi bỏ Obamacare, vì thực chất Obamacare có liên quan đến Medicaid; Chính Trump đã đề xuất cắt giảm 800 tỷ đô la vào năm 2017. Chẳng ai để ý đến cả, ông ta đã cắt giảm thuế doanh nghiệp lớn, đã tạo ra một lỗ hổng trong thâm hụt liên bang; Các đảng viên Cộng hòa đã bỏ phiếu cho việc cắt giảm thuế đó cho những người giàu có, trong đó có Trump và những nhà lập pháp Cộng Hòa thì giờ đây cũng chính một Hạ viện Cộng hòa đang sử dụng khoản thâm hụt đó như một cái cớ để cắt giảm An sinh xã hội và Medicare.
Trump đủ khôn ngoan để nhận ra rằng việc cắt giảm các chương trình phúc lợi xã hội có thể bị lợi dụng vào năm 2016. Khi còn đương nhiệm, ông ta không quan tâm đến những cam kết trước đó của mình và để cho đảng Cộng hòa thoải mái làm bất cứ điều gì họ muốn.
Lời kết:
Con đường chiến dịch tranh cử của Trump đã quay trở lại và các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện giờ đây thấy mình bị ràng buộc giữa lập trường không cắt giảm của Trump và lập trường của họ muốn cắt giảm mọi thứ đang xung đột với nhau.
Một phần, các đảng viên Cộng hòa hiểu rõ, Trump không hề là một đảng viên Cộng hòa đúng nghĩa, không hề nghĩ đến quyền lợi của đảng, ông ta thực sự chính là một RINO, là đảng viên Cộng hòa trên danh nghĩa, nên ông ta không có gì để mất, nên bất kể là ai cản đường tiến của ông ta cho tham vọng tranh cử thì ông ta để sẽ tận diệt họ, bất kể đó là ai, là những người đồng đảng hay đảng chính trị mà ông ta đang mượn cái tên để thực hiện để đạt được tham vọng quyền lực.
Việt Linh 05.03.2023