Jack Smith, cố vấn đặc biệt được chỉ định cách đây chưa đầy ba tháng để giám sát các cuộc điều tra về nỗ lực nắm giữ quyền lực bất hợp pháp của Donald J. Trump và việc ông ta giải quyết sai các tài liệu mật đang dẫn đến những chỉ dấu tích cực hơn.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Vói một số câu hỏi mà cố vấn đặc biệt jack Smith có thể đưa ra là:
- Cựu Tổng thống Donald J. Trump có sử dụng thông tin chi tiết với các thực thể ở nước ngoài khi còn đương chức không?
- Từ đâu ông ấy có thông tin về việc liệu các máy bỏ phiếu có bị can thiệp hay không?
- Ông ấy có biết rằng ông ấy sẽ phải rời đi khi nhiệm kỳ của ông ấy kết thúc hay không?
- Ông ấy có biết trước rằng cuộc bạo loạn sẽ xảy ra hay không?
- Ông ấy có biết về những đại cử tri giả mạo hay không?
Đó là một trong những câu hỏi mà các nhà điều tra của Bộ Tư pháp đã hướng đến các nhân chứng khi cố vấn đặc biệt Jack Smith nắm quyền kiểm soát các cuộc điều tra liên bang về những nỗ lực của ông Trump nhằm đảo ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 và việc giải quyết các tài liệu mật tại nơi ở riêng của Trump tại Mar-a-Lago.
Thông qua các cuộc phỏng vấn nhân chứng, trát đòi hầu tòa và các bước khác, Jack Smith đã tích cực hành động kể từ khi được chỉ định đảm nhận các cuộc điều tra gần ba tháng trước, tìm cách thực hiện tốt mục tiêu giải quyết nhanh nhất để có thể đi đến câu trả lời rằng liệu ông Trump, vẫn là một ứng cử viên hàng đầu cho đề cử tổng thống năm 2024 của Đảng Cộng hòa, sẽ phải đối mặt với cáo buộc truy tố hay không.
Tuần trước, Jack Smith đã đưa ra trát đòi hầu tòa cho cựu Phó Tổng thống Mike Pence, một nhân chứng quan trọng tiềm năng cho các hành động và tâm trạng của ông Trump trong những ngày trước vụ tấn công vào Điện Capitol vào ngày 6 tháng 1 năm 2021 bởi một đám đông ủng hộ Trump.
Riêng vụ tài liệu mật, thì một thành viên trong nhóm pháp lý của ông Trump, M. Evan Corcoran, đã phải ra trước đại bồi thẩm đoàn liên bang để điều trần về lý do tại sao ông Trump không trả lại thông tin mật đang được lưu giữ tại dinh thự ở Mar-a-Lago. Các quan chức Bộ Tư pháp đã phỏng vấn ít nhất một luật sư khác của Trump liên quan đến vụ tài liệu mật.
Ngoài hai cuộc điều tra: Vụ tài liệu mật của Trump và vụ bạo loạn ở điện Capitol, ông Smith dường như đang theo đuổi một nhánh khác có liên quan đến vụ bạo loạn ngày 6 tháng 1, đó là kiểm tra Save America, một ủy ban hành động chính trị ủng hộ Trump, qua đó ông Trump đã huy động được hàng triệu đô la với tuyên bố sai sự thật về gian lận bầu cử. Cuộc điều tra đó bao gồm xem xét cách thức và lý do nào mà các nhà cung cấp của ủy ban được trả tiền.
Qua các cuộc phỏng vấn với các quan chức hiện tại và trước đây, những chuyên gia luật, cựu công tố viên đã đưa ra những đánh giá khá tích cực về hành động và suy nghĩ của ông Jack Smith, cung cấp một bức chân dung ban đầu về cách ông ấy quản lý các cuộc điều tra đang bùng nổ về mặt chính trị, với nhiều nguy cơ cho ông Trump và cả Bộ Tư pháp.
Giáo sư luật của đại học Harvard, Laurence Tribe thì nhận định rằng, ông Jack Smith dường như coi các chuỗi điều tra khác nhau của mình là một phần duy nhất, với các yếu tố, người chơi và chủ đề được kết nối với nhau một cách chặt chẽ — ngay cả khi chúng tạo ra các kết quả khác nhau.
Jack Smith đã không xuất hiện trước công chúng và trao quyền cho cấp dưới hơn là can thiệp trực tiếp vào các cuộc điều tra. Đó là một phong cách chỉ huy được rèn giũa trong thời gian làm công tố viên tội ác chiến tranh ở Tòa án Quốc tế tại Hà Lan, công tố viên liên bang ở Tennessee và lâu hơn hết là trong nhiệm kỳ điều hành đơn vị liêm chính công của Bộ Tư pháp, chuyên điều tra các quan chức dân cử tham nhũng.
Nhưng nhiều diễn biến khác nhau đã xuất hiện công khai trong những ngày gần đây cho thấy nhóm của Jack Smith đang thực hiện các bước trên nhiều mặt trận khác nhau với nhiều mệnh lệnh và đôi khi mâu thuẫn nhau trong việc tiến hành một cuộc điều tra toàn diện theo một thời gian biểu được giới hạn nghiêm ngặt.
Tốc độ hoạt động tăng cường nói lên mục tiêu của Jack Smith là hoàn thành trước khi chiến dịch năm 2024 diễn ra một cách nghiêm túc, thời điểm trễ nhất cần phải dứt điểm có thể là vào mùa hè năm 2024.
Mức độ phức tạp mà Jack Smith đang phải đối mặt là khả năng quá trình pháp lý kéo dài, chẳng hạn như trong một cuộc chiến có khả năng xảy ra về việc liệu bất kỳ lời khai nào của ông Mike Pence có được hưởng đặc quyền hành pháp hay không.
Jack Goldsmith, cựu trợ lý tổng chưởng lý và hiện là giáo sư Luật Harvard, cho biết rằng: “Mức thúc đẩy điều tra kỹ lưỡng các hành động bất hợp pháp của Trump và mong muốn hoàn thành cuộc điều tra càng sớm càng tốt, vì đang trong mùa bầu cử tổng thống, đang gây chiến với nhau. Jack Smith sẽ phải đau đầu với quyết định, trong hai chọn một, quyết tâm đi tới để bảo vệ pháp quyền và trừng phạt kẻ phạm tội hay nhún nhường để thực thi đúng quy tắc của Bộ Tư pháp, là không gây ảnh hưởng hay can thiệp đến một ứng cử viên trong mùa bầu cử.”
Khi xem xét những nỗ lực của Donald Trump nhằm duy trì quyền lực sau thất bại trong cuộc bầu cử và cách thức nào đã dẫn đến cuộc bạo động ngày 6 tháng 1, Jack Smith đang giám sát cuộc điều tra với trát đòi hầu tòa cho Mike Pence, điều này cho thấy rằng ông đang tìm kiếm lời khai đi thẳng vào câu hỏi về vai trò của ông Trump trong việc cố gắng ngăn chặn chứng nhận chiến thắng của ông Biden trong cuộc bầu cử và các bước mà ông Trump đã kích động một đám đông những người ủng hộ đến Washington và xúi giục họ tiến đến điện Capitol.
Nhóm của Jack Smith đang sàng lọc hàng núi bằng chứng do ủy ban ngày 6 tháng 1 của Hạ viện cung cấp, bao gồm cả việc tập trung vào kế hoạch đại cử tri giả, trong đó một số cố vấn của ông Trump và một số quan chức chiến dịch đã tập hợp các danh sách cử tri thay thế của Trump từ các tiểu bang tranh chấp mà Trump đã thua.
Gần đây, nhóm của Jack Smith đã hỏi các nhân chứng về chiến dịch tranh cử của Trump do một nhà cung cấp bên ngoài ủy quyền ngay sau cuộc bầu cử nhằm đưa ra bằng chứng về gian lận bầu cử.
Một loạt các nhà cung cấp Trump đã được trát đòi hầu tòa. Các nhà điều tra đã đặt ra các câu hỏi liên quan đến cách trả tiền, cho thấy rằng họ quan tâm đến việc liệu một số thực thể được sử dụng để che giấu người được trả tiền hay không hoặc liệu các khoản thanh toán có dành cho các dịch vụ thực sự được cung cấp hay không.
Trong cuộc điều tra về việc ông Trump giải quyết sai những thông tin mật thì câu hỏi quan trọng nhất sẽ không phải là ông ta đã làm gì với những tài liệu đó, mà câu hỏi sẽ tập trung vào thái độ và những hành động của Trump, khi nhận những trát đòi trả lại tài liệu mật từ Cơ quan Lưu trữ Quốc Gia và Bộ Tư pháp, liệu ông ta có cản trở công lý hay không.
Các nhà điều tra đang tìm cách diễn đạt lại những hình ảnh không chỉ là những gì đã diễn ra sau khi ông Trump rời Tòa Bạch Ốc với hàng trăm tài liệu nhạy cảm, mà còn cả cách ông ấy đã tiếp cận các tài liệu mật này như thế nào trong khoảng thời gian gần hai năm những tài liệu này nằm tại Mar-a-Lago.
Trong cuộc điều tra vụ tài liệu mật, Jack Smith có thể sẽ gặp những thách thức khi phỏng vấn một số người không đáng tin cậy, những người có quyết tâm bảo vệ ông Trump bằng mọi giá.
Một số cố vấn của ông Trump đã được Bộ Tư pháp phỏng vấn. Một số người đã ra trước đại bồi thẩm đoàn, bao gồm ông Corcoran, người đã đại diện cho ông Trump trong vụ kiện liên quan đến tài liệu mật và có vai trò trung tâm trong việc giải quyết các nỗ lực của chính phủ nhằm lấy lại tài liệu.
Một phụ tá khác của ông Trump, Christina Bobb, bà này từng là người lưu giữ các hồ sơ mà Bộ Tư pháp quan tâm. Bà ấy đã ký một chứng thực vào tháng 6 khẳng định rằng những tài liệu còn lại được chuyển đi vào tháng 6 là tất cả những gì còn lại. Có nghĩa là không còn gì tại Mar-a-Lago nhưng giờ đây đó là những lời nói láo sau đợt đột kích lấy tài liệu của FBI trong tháng 8 năm 2022.
Bà Bobb đã xuất hiện hai lần trước Bộ Tư pháp và đã khai rằng, chính ông Corcoran đã soạn thảo tuyên bố và bà chỉ việc ký tên vào.
Lời kết:
Mặc dù, theo hình thức thủ tục quân giai thì ông Jack Smith không cần phải xin phép ông Merrick Garland để triệu tập ông Mike Pence, nhưng dù sao, đó cũng là một nhân vật quan trọng nên gần như chắc chắn là ông Jack Smith đã hỏi ý kiến ông Garland về quyết định đó, vì Bộ Tư pháp vẫn có một quy định, rằng các cố vấn đặc biệt phải báo cáo hướng phát triển của các cuộc điều tra thường xuyên cho Bộ trưởng Tư pháp.
Nhưng nhiều nhà quan sát pháp lý thông qua tình hình hiện tại đã đưa ra giả thuyết — với hai khả năng là đối thủ tranh cử tổng thống năm 2024, ông Trump và ông Biden, đang đối mặt với các cuộc điều tra riêng biệt của các công tố viên đặc biệt — là bằng chứng cho thấy cơ chế công tố viên đặc biệt đang được sử dụng vượt xa mục đích hạn chế của nó.
Các quy định về luật sư đặc biệt là một nỗ lực nhằm trao cho Bộ trưởng Tư pháp một số quyền độc lập trong những tình huống bị xung đột lợi ích, đó là một vấn đề quan trọng, nhất là những cuộc điều tra mà ông Jack Smith đang phụ trách, vì đây là lần đầu tiên Bộ Tư pháp đối mặt với những tình huống đặc biệt khó xử và chưa từng có tiền lệ này.
Liệu ông Jack Smith phải giải quyết bài toán khó này bằng sự chọn lựa nào? Luật pháp hay chính trị?
Việt Linh 14.02.2023