Trong nửa nhiệm kỳ đầu tiên của mình, Tổng thống Biden thường nhận được đánh giá cao về chính sách đối ngoại của mình từ các chuyên gia chính trị trong nước cũng như các quốc gia Đồng Minh.
Jake Sullivan, cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống, lập luận rằng, theo báo cáo gần đây của nhà báo David Ignatius của Washington Post, rằng tổng thống Biden đã đạt được ba mục tiêu an ninh quốc gia mà ông đặt ra khi nhậm chức, đó là: 1) Xây dựng lại nền kinh tế Hoa Kỳ và trẻ hóa tầng lớp trung lưu; 2) Hồi sinh NATO và các liên minh toàn cầu khác; và 3) Rút quân đội Hoa Kỳ khỏi Afghanistan để tập trung vào các mối đe dọa hiện tại.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Về kinh tế, Tổng thống Biden đã giành được những chiến thắng về mặt lập pháp sẽ mang lại khoản đầu tư dài hạn vào cơ sở hạ tầng trong nước, những bước đầu tiên của chính sách công nghiệp cho công nghệ cao và đầu tư đáng kể vào năng lượng tái tạo. Ông cũng đã duy trì một cách hợp lý việc Trump thoát khỏi các chính sách thương mại tân tự do đầy tai hại trong những thập niên qua, mặc dù một chiến lược thay thế vẫn chưa được xác định rõ.
Tuy nhiên, tầng lớp trung lưu của Mỹ sẽ ngạc nhiên khi biết về “sự trẻ hóa” của tầng lớp này. Đáng ngại là về cơ bản, Tổng thống Biden đã thừa nhận lập luận lạm phát theo những cách có khả năng gây ra hậu quả tàn khốc. Cục Dự trữ Liên bang — và các ngân hàng trung ương trên khắp thế giới — đang tăng lãi suất, như thể giá cả tăng thì tiền lương cũng phải tăng theo. Và kết quả hầu như được thấy trước sẽ là một cuộc suy thoái, với hàng triệu người có thể mất việc làm, tiền lương trì trệ, và như Ngân hàng Thế giới dự đoán, một cuộc suy thoái toàn cầu tốn kém hoàn toàn có thể xảy ra.
Tuy nhiên, nguyên nhân chính của lạm phát là sự gián đoạn nguồn cung – những nguyên nhân khiến các nền kinh tế trên thế giới ngừng hoạt động và mở cửa trở lại do đại dịch Covid-19 – thời tiết khắc nghiệt, hậu quả của các lệnh trừng phạt đối với Nga và sự lạm dụng giá độc quyền. Hầu hết trong số những vấn đề này sẽ kéo dài chứ không phải tạm thời.
Nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy chính quyền Mỹ đang hành động mạnh mẽ để đối phó với những tác động gây bất ổn của khí hậu, sự lạm phát và sự độc quyền sẽ tiếp tục khuấy động nền kinh tế.
Tổng thống Biden cuối cùng đã chấm dứt chính sách quân sự điên rồ của giới diều hâu Mỹ ở Afghanistan. Sự sụp đổ ngay lập tức, mà ông Biden đã phải gánh chịu, của một chính phủ đầy rẫy tham nhũng chỉ là bằng chứng nữa cho thấy Hoa Kỳ đáng lẽ ra phải ra tay từ nhiều nhiệm kỳ trước đây.
Tuy nhiên, Afghanistan chỉ là một mặt trận trong nhiều cuộc chiến bất tận bắt đầu vào ngày 11/9 và tiếp tục cho đến ngày nay. Quân đội Mỹ vẫn ở lại Syria, một sự sỉ nhục rõ ràng đối với người Mỹ khi luôn hô hào “trật tự dựa trên luật lệ” với phần còn lại của thế giới trong khi họ làm ngược lại.
Tổng thống Biden đã đưa binh lính trở lại Somalia và duy trì sự ủng hộ đối với cuộc chiến tàn khốc của Ả Rập Saudi đối với Yemen. Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vẫn tiếp tục; lực lượng đặc biệt Mỹ được gửi đến hơn 100 quốc gia. Không có dấu hiệu nào cho thấy việc rút quân khỏi Afghanistan là dấu hiệu chấm dứt của cuộc chiến chống khủng bố của Mỹ ở nước ngoài.
Jake Sullivan tuyên bố rằng Hoa Kỳ hiểu rằng đó là một thế giới đa cực “Các quốc gia không muốn lựa chọn và chúng tôi cũng không muốn họ lựa chọn.”
Nhóm tham mưu của Tổng thống Biden cũng đã thành công phần lớn trong việc xây dựng lại các liên minh của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là để đạt được mục đích gì? Tổng thống Biden lập luận rằng Mỹ đã sẵn sàng tiếp tục lãnh đạo thế giới, là “quốc gia không thể thiếu” một lần nữa, với các quốc gia Đồng Minh.
Một cuộc đấu tranh toàn cầu mới giữa chủ nghĩa độc tài và dân chủ. Một cuộc cạnh tranh quyền lực lớn của Hoa Kỳ với Nga và Trung Quốc. Tiếp tục cuộc chiến chống khủng bố quốc tế. Khí hậu vẫn đang tiếp tục thay đổi theo chiều hướng ngày càng xấu đi. Đại dịch vẫn còn nguy hiểm và lây nhiễm. An ninh mạng đang bị đe dọa với bất cứ quốc gia nào. Kinh tế Mỹ đang bị trì trệ. Vậy nước Mỹ muốn tiếp tục là “đầu tàu thế giới” đề tập trung vào vấn đề gì đây? Giải quyết các vấn đề của thế giới hay trong nước? Điều gì cấp bách hơn?
Không thể ưu tiên cho tất cả vấn đề được, mà phải thực hiện theo thứ tự ưu tiên. Về đối ngoại, trọng tâm chính của chính quyền Mỹ là Trung Quốc, được mô tả như một “đối thủ cạnh tranh ngang hàng”, kế tiếp đó là cuộc xâm lược Ukraine của một nước Nga của Putin, một đế chế độc ác của thế kỷ 21, với 100 tỷ USD vũ khí và viện trợ khổng lồ của Hoa Kỳ vào Ukraine chỉ trong một năm.
Chính quyền Biden đã tranh thủ các đồng minh áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Nga, trang bị vũ khí cho người Ukraine, nhưng những chi phí khủng khiếp đang gia tăng ở Ukraine ngày càng cao và không ai nói chắc là sự viện trợ sẽ luôn được giữ vững.
Nhưng điều trớ trêu là các biện pháp trừng phạt lại gây ra nhiều gián đoạn kinh tế ở châu Âu hơn là ở Nga. Các cuộc biểu tình ở Pháp, Ý và Đức đang mở rộng khi người châu Âu phải đối mặt với một mùa đông với chi phí năng lượng tăng cao, các nhà máy đóng cửa và tình trạng khốn khổ, thiếu thốn ngày càng gia tăng.
Biến đổi khí hậu thảm khốc đang ngày càng tàn phá nhiều hơn và cướp đi sinh mạng của ngày càng nhiều người. Khí hậu khắc nghiệt sẽ buộc hàng triệu người rời khỏi nhà của họ. Tổng thống Biden đã đưa Hoa Kỳ trở lại Thỏa thuận Paris và thông qua khoản đầu tư lớn đầu tiên vào năng lượng tái tạo — nhưng Hoa Kỳ đã đốt nhiều nhiên liệu hóa thạch hơn năm ngoái so với năm trước, thế giới đang tiếp tục nóng lên lên, và các chính phủ tiếp tục loay hoay không biết đường giải quyết. Như vậy, chính nước Mỹ đang làm điều mâu thuẫn với chính mình.
Lời kết:
Đại dịch Covid đã cướp đi sinh mạng của 1 triệu người Mỹ và còn tiếp tục tăng. Sự lây lan mới là không thể tránh khỏi. Hệ thống y tế công cộng của nước Mỹ bây giờ yếu hơn trước, dư luận và xã hội Mỹ đang chia rẽ hơn.
Tuy nhiên, bất bình đẳng tiếp tục trở nên tồi tệ hơn; tham nhũng tràn lan. Chi tiêu quân sự tiếp tục tăng, nhưng gia đình của những quân nhân vẫn đang bị thiếu ăn, nhu cầu xã hội bị bỏ đói. Chi phí cho những điều cơ bản—chăm sóc sức khỏe, nhà ở, đại học, bảo đảm hưu trí, thuế tín dụng trẻ em, giá thuốc cao—ngày càng vượt xa tầm với của hầu hết người Mỹ.
Tổng thống Mỹ cho biết ưu tiên hàng đầu của ông là ưu tiên xây dựng lại nền kinh tế Hoa Kỳ.
Tổng thống Mỹ đang nói về một “America is back now!” or “America first will be back in the next 2 years!”?
Việt Linh 27.01.2023