Friday, March 29, 2024

Số Điện Thoại Mới 988 Dùng Để  Cứu Người Bị Khủng Hoảng Tâm Thần

Nguyễn Minh Tâm dịch theo báo TIME ngày 8/8/2022

Cali Today News – Từ lâu lắm rồi, chị Tonja Myles không còn nhớ rõ, chị đã từng có ý muốn tự tử. Khi còn thơ ấu, chị bị xâm phạm tình dục, cô bé Myles chán đời, bắt đầu chơi ma túy, sau đó, đi làm gái mãi dâm để “che đậy nỗi đau trong lòng.”, như lời cô thường tâm sự, và cô từng trải qua hai lần suýt chết vì dùng quá liều lượng thuốc có ma túy. Sau khi hồi phục, cô làm việc trong tổ chức bênh vực, giúp đỡ những người bị bệnh tâm thần trong thành phố cô đang ở, thành phố Baton Rouge, tiểu bang Louisiana. Cô giúp đỡ những người bị khủng hoảng tâm thần bằng cách chia sẻ câu chuyện đời của cô, qua những lần phải vật vã, khủng hoảng vì tình trạng tâm thần bất ổn.

Cho mãi đến năm 2016, chính bản thân cô vẫn còn bị khủng hoảng tâm thần. Có một lần cô đã viết lá thư vĩnh biệt để lại cho thân nhân, mang theo vài viên thuốc, và lái xe đến một nơi vắng vẻ, dự tính sẽ tự tử. 

Sau khi gia đình phát giác được lá thư từ biệt, họ tìm cách khuyên nhủ cô đổi ý, nói cô nên gọi điện thoại về nhà cho biết tin. Sau đó, gia đình gọi số cấp cứu 911 để nhờ giúp đỡ. Một nhân viên công lực trong toán tiếp cứu 911 tìm ra cô Myles, và nhận diện ra cô. Ông ta đã từng gặp cô Myles trong lần cô đi thuyết trình cho các nhân viên công lực về cách can thiệp để cứu người bị khủng hoảng tâm thần. Đầu tiên là phải nói chuyện với người đang bị khủng hoảng với tâm tình của một người đã từng trải qua khủng hoảng, không được nói với giọng điệu của một nhân viên công lực. Nhân viên công lực phụ trách an ninh thường có thói quen xem tất cả những trường hợp khủng hoảng có thể ảnh hưởng đến an ninh công cộng.

Lần đó cô Myles không phải ngồi tù nhờ sự can thiệp của nhân viên công lực từng làm việc với cô trước đây. Nhưng sáu năm trôi qua, tình hình can thiệp giúp cho người bị khủng hoảng tâm thần vẫn không được cải thiện. Vụ cô Myles được cứu, thoát chết kịp thời, chỉ là một ngoại lệ trong nhiều vụ khủng hoảng tâm thần xảy ra hàng ngày ở Hoa Kỳ. Mặc dù hệ thống cấp cứu nói chung về y tế, về an ninh công cộng, về hỏa hoạn, được phối hợp chặt chẽ ở hầu hết mọi cộng đồng trong nước Mỹ qua hệ thống 911. Nhưng đối với những trường hợp khủng hoảng về tâm thần, hay những vụ tâm trí điên loạn, thái độ xử sự bất bình thường, hầu như không có một hệ thống phối trí chặt chẽ quy củ. Đường dây điện thoại nóng, tên là National Suicide Prevention Lifeline có lẽ là tổ chức gần gũi nhất để giúp người bị khủng hoảng tâm thần ở Hoa Kỳ. Nhưng đường dây này hoạt động rất kém, chỉ có khoảng 200 trung tâm, phân  phối không đồng đều trên toàn quốc, và ngân khoản tài trợ rất ít.

Cho đến hôm nay, hy vọng giúp nạn nhân khủng hoảng tâm thần mới thành hiện thực. Ngày 16 tháng Bảy vừa qua, chính phủ liên bang quyết định dẹp bỏ con số cấp cứu dài lê thê -800-273-8255 để thay thế nó bằng ba con số đơn giản 988 chỉ dùng vào việc cấp cứu cho những trường hợp bị khủng hoảng tâm thần. Hệ thống 988 Suicide and Crisis Lifeline phát triển các trung tâm cấp cứu hiện có bằng cách nối điện thoại trực tiếp giữa người bị khủng hoảng tâm thần với chuyên gia về bệnh tâm thần, để người chuyên gia này giải tỏa khủng hoảng, và giúp đỡ cho người đang bị khủng hoảng tâm thần.

Khi một người gọi số 988, ngay lập tức sẽ có cố vấn tâm lý chuyên nghiệp ở trung tâm hướng dẫn người bị khủng hoảng giải quyết vấn đề tâm lý khiến người ấy gặp rắc rối. Lý tưởng nhất là trung tâm 988 ở gần nạn nhân. Cuộc điện đàm đầu tiên có thể làm thay đổi tình hình. Sau đó, nếu tình hình khó khăn, cần được giúp đỡ nhiều hơn, trung tâm sẽ gửi đến tận nơi một toán công tác lưu động gồm chuyên gia chữa bệnh tâm thần, cố vấn tâm lý từng có kinh nghiệm về tâm trạng giống như người đang bị khủng hoảng tâm thần. Nếu sự can thiệp như vậy vẫn chưa đủ, trung tâm 988 có thể đưa người bị khủng hoảng đến những cơ sở khác giúp ổn định tâm thần cho nạn nhân. Ở đây có những nhân viên y tế chuyên về tâm thần theo dõi, quan sát, và cung cấp thêm dịch vụ tư vấn, hay gửi nạn nhân đến một cơ sở tư nhân để được chăm sóc lâu dài.

Những sắp xếp, can thiệp theo phương cách này rất tốt cho nạn nhân bị khủng hoảng tâm thần. Theo cách can thiệp từ trước đây, hậu quả thường thấy là đa số nạn nhân đều phải đưa vào bệnh viện, vào nhà tù, hay vào nhà xác. Nếu tình huống trở nên xấu, có bạo động làm chết người “đa số các quận hạt đều sử dụng hệ thống 911 để giải quyết những hậu quả của khủng hoảng tâm thần.”. Theo bác sĩ Ashwin Vasan Ủy Viên trong Ủy ban Y Tế thành phố New York thì hệ thống 988 là cải cách đáng kể nhất của chính phủ liên bang nhất từ nhiều thập niên qua, giúp nạn nhân bệnh tâm thần.

Nhưng muốn thực hiện được hệ thống cấp cứu 988, người ta phải vượt qua rất nhiều trở ngại. Hệ thống 988 đòi hỏi xây dựng một hệ thống giàu lòng nhân ái trong một quốc gia từ trước đến nay vấn đề bệnh tâm thần thường  bị ngó lơ, gạt sang một bên, không được tài trợ đầy đủ. Vấn đề tìm ra ngân khoản tài trợ, tìm đủ nhân viên chuyên môn có khả năng, và được hãng bảo hiểm y tế chấp thuận trả tiền là việc rất khó. Theo ông John Palmieri, Giám đốc Cơ Quan 988 liên bang: “Chúng ta đang ở trong một hệ thống còn rất rời rạc, và yếu đuối, trong đó việc cung cấp dịch vụ cho mỗi cá nhân không thuần nhất, tùy theo phương tiện và hoàn cảnh mỗi nơi.” Tên đầy đủ của cơ quan này là 988 Behavioral Health Crisis at the Substance Abuse and Mental Health Services Administration- hay gọi tắt là SAMHSA. Cơ quan trên trực thuộc Bộ Y Tế và Nhân Sự trong chính phủ Hoa Kỳ, có trách nhiệm chu cấp ngân khoản hoạt động cho hệ thống điện thoại cấp cứu 988 ở mỗi tiểu bang. 

Hệ thống cấp cứu giúp người bị khủng hoảng tâm thần nhận được nguồn vốn đầu tư đầu tiên là $432 triệu đô la từ chính phủ liên bang. Từ nhiều thập niên qua vấn đề khủng hoảng tâm thần bị sao lãng khá lâu, bây giờ đúng là lúc chính quyền cần phải quan tâm đến vấn đề này. Tình trạng khủng hoảng tâm thần của người Mỹ hiện đang ở mức cao điểm vì đại dịch, vì lo âu nhiều thứ, vì trầm cảm, và những áp lực về tình cảm – emotional stress, xuất phát do tình trạng bị phong tỏa, giới hạn đi lại, vướng bệnh tật, và bị mất việc làm. Thống kê của chính phủ liên bang cho biết: So sánh với trước khi xảy ra đại dịch (2019), mức độ trầm cảm và lo âu của người Mỹ ở tuổi trưởng thành tăng lên gấp 4 lần trong thời gian từ tháng Tư 2020 đến tháng Tám năm 2021. Trong năm 2020 cứ 11 phút là có một  người Mỹ chết vì tự tử. Tỉ lệ mắc bệnh lo âu và trầm cảm, đặc biệt tăng rất nhanh trong số thiếu niên ở tuổi teen. Chuyên gia về bệnh tâm thần phải vất vả đối phó với mức độ gia tăng đáng kể này. 

Theo phó giám đốc Shelby Zurick Beasley làm việc ở trung tâm Provident Behavioral Health, một cơ quan phi vụ lợi phục vụ cộng đồng trong thành phố St. Louis: Hệ thống 988 giúp rất nhiều cho trường hợp bị khủng hoảng tâm thần. Có thể người gọi vào phải chờ đợi một thời gian để  được gặp cố vấn tâm lý, nhưng ít nhất người ấy cũng có dịp nói chuyện với chuyên gia về tâm thần.

Bác sĩ Margie Balfour, trưởng ban chuyên ngành trị liệu bệnh tâm thần ở thành phố Tucson, Arizona phát biểu như sau: “Hệ thống 988 đem lại sự cải tổ vô cùng lớn lao. Đối với ngành trị liệu bệnh tâm thần thì đây chính là liều thuốc cứu sinh đến đúng lúc. Giống như người bị đột quỵ tim cần được cứu nguy tức khắc”.

 

Kể từ lúc mới bắt đầu hoạt động vào năm 2005, hệ thống đường dây điện thoại nóng ngăn ngừa tự tử đã giúp khá nhiều trường hợp nghiêm trọng, giúp ngăn chặn tự tử, và giải tỏa những vụ khủng hoảng tâm thần nguy kịch. Một công trình nghiên cứu thực hiện vào năm 2018 cho thấy khi người bị khủng hoảng muốn tự tử gọi vào đường dây nóng ngăn ngừa tự tử, thì 80% những cuộc gọi theo sau vô cùng quan trọng, nó giúp người bị khủng hoảng cảm thấy như được yểm trợ, nâng đỡ tinh thần. Do đó, giúp người bị khủng hoảng bỏ được ý muốn tự tử hết sức quan trọng . Nhưng mặc dù có nhu cầu cao như thế, song ngân khoản tài trợ cho đường dây ngăn ngừa tự tử lại thiếu thốn, không thể bành trướng, phát triển thêm.

Đến năm 2018, Quốc Hội thông qua đạo luật National Hotline Improvement Act quyết tâm thực hiện hệ thống đường dây nóng chỉ gồm có 3 con số dễ nhớ để giúp người bị khủng hoảng tâm thần dễ gọi vào. Bắt đầu từ năm 2020, hệ thống cấp cứu với 3 con số 988 được lập ra, đưa vào hoạt động. 

Bên cạnh việc lập ra hệ thống ba số 988, chính phủ liên bang còn cung cấp nhiều ngân khoản cho tiểu bang để gia tăng khả năng hoạt động của những trung tâm cấp cứu. Chương trình American Rescue Plan lập ra hồi năm 2021, nhằm trợ giúp những trường hợp khủng hoảng vì đại dịch COVID-19, đã nhận được $105 triệu đô la. Ngân khoản này cũng được dùng để tăng cường hoạt động cho các trung tâm 988. Các tiểu bang báo cáo cho biết vào mùa xuân năm 2021, đa số tiểu bang đã nhận được số tiền khoảng $30 triệu đô la để triển khai hoạt động của các trung tâm cấp cứu 988. Quốc hội địa phương tại nhiều tiểu bang cam kết sẽ cung cấp khoảng $200 triệu đô la để thực hiện hệ thống cấp cứu 988. 

Quan điểm về hoạt động của trung tâm cấp cứu 988 thay đổi nhiều khi xét về khía cạnh an ninh công cộng. Nói chung, trên toàn quốc, nhân viên công lực có vũ trang thường là những người đầu tiên đến tiếp cứu trong trường hợp có khủng hoảng xảy ra dù trong bất cứ tình huống nào. Một cuộc nghiên cứu thực hiện vào năm 2015 tìm thấy những người bị bệnh tâm thần rất dễ bị nhân viên công lực bắn chết khi có khủng hoảng xảy ra. Tỷ lệ bị nhân viên công lực bắn chết 16 lần cao hơn người bình thường. Cơ quan SAMHSA yêu cầu các tiểu bang bắt buộc mọi nhân viên làm việc trong trung tâm 911 khi được gửi đến hiện trường xảy ra khủng hoảng phải liên lạc tức khắc với trung tâm tiếp cứu khủng hoảng tâm thần 988 để được các chuyên gia về tâm thần tăng phái đến làm việc chung giải quyết khủng hoảng. Ngoài ra, nhóm cấp cứu lưu động – mobile team- luôn luôn được sử dụng như nhân viên tiếp cứu đầu tiên đến nơi xảy ra khủng hoảng, thay vì gửi nhân viên công lực, hay nhân viên y tế đến trước. Cùng lúc đó, hệ thống cơ quan giúp ổn định tâm thần của người bị khủng hoảng tại địa phương cũng luôn luôn sẵn sàng tiếp ứng

Thống kê cho biết hình thức can thiệp theo kiểu mới này đem lại hiệu quả tốt đẹp. Ví  dụ vào tháng Sáu năm 2021, thành phố New York bắt đầu thử nghiệm hình thức can thiệp kiểu mới bằng cách gửi đến hiện trường toán cấp cứu lưu động trước hết. Trong nhóm gồm có nhân viên cố vấn từng trải qua kinh nghiệm khủng hoảng tâm thần, cán sự xã hội, và xe cứu thương EMT mỗi khi có điện thoại kêu cứu vì khủng hoảng tâm thần đang xảy ra ở hai khu vực Harlem và Bronx. Kết quả cho thấy khi có điện thoại gọi số 911 kêu cứu về khủng hoảng tâm thần từ tháng Giêng đến tháng Ba năm 2022, có đến 87% người gọi cấp cứu phải đưa vào phòng cấp cứu của bệnh viện. Trong khi đó, nhóm cấp cứu lưu động dành cho khủng hoảng tâm thần chỉ đưa vào phòng cấp cứu của bệnh viện 59% những vụ khủng hoảng tâm thần. Họ có thể giúp người bị khủng hoảng tâm thần theo nhiều cách khác, chẳng hạn như khuyên nhủ tại hiện trường, gửi đến những cơ sở chữa trị thích hợp cho người bị tâm thần, hay nghiện ma túy, và tiếp tục theo dõi sức khỏe tâm thần của người bị khủng hoảng sống trong cộng đồng một thời gian sau đó.

Tuy nhiên, phải công nhận rằng phần lớn nhiều tiểu bang chưa tận dụng hết khả năng hoạt động của trung tâm cấp cứu 988. Nói chi đến việc mở rộng hoạt động của những trung tâm này. Tổ chức Vibrant Emotional Health là tổ chức điều hành hoạt động của nhiều trung tâm 988 ước tính rằng những cuộc gọi kêu cứu đến trung tâm 988 sẽ gia tăng khoảng 50% sau năm đầu hoạt động. Vậy mà hiện nay khả năng hoạt động của nhiều trung tâm 988 đã bắt đầu thấm mệt. Trong năm ngoái, có đến 17% người gọi vào xin cấp cứu đã cúp điện thoại sau 30 giây chờ đợi đợi. Các trung tâm nhận điện thoại ở địa phương quá bận rộn nên họ chuyển dây điện thoại sang đường dây toàn quốc, và do đó, thời gian chờ đợi kéo dài lâu hơn. Theo một nghiên cứu của tổ chức RAND Health Care: nhiều trung tâm 988 cũng nhận các tin nhắn- text messages- hay đồng ý nói chuyện- chat- với người gọi vào xin giúp đỡ. Nhưng nhiều nơi chưa có đủ khả năng kỹ thuật để can thiệp theo lối này. 

Cũng theo tổ chức Vibrant thì việc gọi số 988 để xin giúp đỡ mới chỉ là bước đầu tiên. Người cố vấn có thể nói chuyện giải thích cho người gọi vào, và giúp giảm được 90% tình hình nguy cấp bằng điện thoại. Nhưng điều này không có nghĩa là vấn đề khiến họ bị khủng hoảng tâm thần đã được giải quyết xong. Liên lạc được với những nơi có thể giúp người bị tâm thần chữa trị mới quan trọng, và thiết yếu. Ông Matt Kudish, Giám đốc cơ quan National Alliance on mental Illness New York City Metro nói: “Chúng ta biết rằng hệ thống giúp đỡ người bị tâm thần hiện đang có rất nhiều khuyết điểm, nhiều người đã phải vào tù, hay nằm chết trên hè phố chỉ vì những thiếu sót này. Điều quan trọng không phải chỉ là trả lời điện thoại cấp cứu, mà phải tiếp tục theo dõi để chữa trị cho những người này để giúp họ hồi phục, có được sức khỏe lành mạnh.”.

Hai cơ quan SAMHSA và Vibrant cùng đề nghị chúng ta cần khuyến khích các tiểu bang đầu tư thêm vào việc giúp người bị tâm thần. Hai tổ chức này đề nghị một số quy tắc tiêu chuẩn mà các tiểu bang cần phải làm cho được. Trước hết, cần phải trả lời 90% những cuộc gọi xin cứu giúp trong vòng 30 giây đầu tiên. Tổ chức RAND thực hiện cuộc thăm dò cho thấy chỉ có khoảng 16% các tiểu bang có hệ thống 988 làm được tiêu chuẩn này. 

Trong lúc ngân sách dành cho ngành cảnh sát tăng rất nhiều mỗi năm, nhưng ngân khoản dành cho những sáng kiến tốt lại rất khan hiếm. Dù rằng những sáng kiến mới này cứu sống được nhiều người. Hiện nay chỉ có nhóm cấp cứu lưu động là được “medicaid” bồi hoàn tiền công tác khi họ can thiệp vào những vụ khủng hoảng tâm thần. Trong khi đó cơ quan “Medicare” và các hãng bảo hiểm thương mại không chịu bồi hoàn tiền. Khi đó, tiểu bang phải đứng ra trả phụ thêm. Ngoài ra, nhiều chuyên gia tâm lý, và tổ chức trong cộng đồng cũng muốn tham gia vào việc giúp người bị khủng hoảng tâm thần, nhưng họ không chắc sẽ được trả tiền thù lao như thế nào,nên họ ngần ngại không muốn tham gia vào hệ thống 988. Ông Kevin Ann Huckshorn, Y Tá làm việc ở E R I International, một tổ chức phi lợi nhuận phụ trách điều hành nhiều cơ sở giúp người bệnh tâm thần nói: “Hy vọng rồi đây hệ thống 988 trở nên phổ thông, nổi tiếng, và sẽ được quốc hội tiểu bang chu cấp thêm ngân khoản.”.

Tiểu bang tìm cách thu thập nhiều nguồn ngân sách để giúp cho các trung tâm 988. Một vài tiểu bang trích ra khoản tiền trong ngân sách Medicare của liên bang dành cho bệnh tâm thần. Nhưng nguồn ngân khoản này không đủ. Họ tìm cách lấy tiền ở các nguồn khác như lấy lệ phí của người sử dụng cell phone, giống như việc thu lệ phí của người muốn duy trì dịch vụ gọi số 911, lên đến $3 tỷ đô la hàng năm. Tiểu bang Virginia là tiểu bang đầu tiên làm ra luật để tạo ra sự thay đổi này. Một vài tiểu bang khác như Nevada và Utah lập ra một ủy ban tìm hiểu xem có cách nào khác để giải quyết tình trạng thiếu hụt ngân khoản dành cho hệ thống 988. Tiểu nag Washington đã thông qua đạo luật bắt các hãng bảo hiểm phải chi trả phí tổn cấp cứu vì khủng hoảng tâm thần.

Để trình bày rõ ràng tiềm năng của cuộc đổi mới trong việc chăm sóc người bị khủng hoảng tâm thần, chúng ta nên đến tiểu bang Arizona để quan sát. Tại Arizona, từ năm 2009, quốc hội tiểu bang đã dành riêng một khoản ngân sách để đối phó với những vụ khủng hoảng tâm thần. Ngân khoản do quốc hội đề nghị được dùng để yểm trợ cho những toán lưu động chuyên đi giải quyết khủng hoảng, và bồi hoàn tiền phí tổn cho những cơ sở cung cấp dịch vụ giúp đỡ người bị khủng hoảng tâm thần. Lấy ví dụ tại khu đô thị của thành phố Phoenix, với dân số gần 5 triệu người, có 30 toán lưu động do các cơ sở phụ trách về bệnh tâm thần điều động. Medicaid đồng ý trả tiền cho những dịch vụ giúp những người bị cơ nhỡ cần đến sự giúp đỡ. Những ai không có bảo hiểm tư sẽ được chính phủ tiểu bang can thiệp để trả giúp một phần phí tổn. Ngoài ra, ngân khoản của tiểu bang cũng đồng ý trả cho những cơ sở đứng ra lo chăm sóc lâu dài những trường hợp bị bệnh tâm thần cần được chữa trị lâu, bất kể loại bảo hiểm y tế nào của người bị bệnh.Ông Kevin Hall Phó trưởng Ty Cảnh Sát Tucson nhận xét rằng khi có sự phân chia trách nhiệm chi trả rõ ràng như vậy, chúng ta sẽ tránh được những trường hợp bệnh nhân được “các chuyên gia tâm thần dỏm, ở ngoài lề đường nhảy vào chữa trị.”. Thành phố Tucson cũng vừa có chuyên gia tâm lý được đưa vào làm việc chung với hệ thống cấp cứu 911.Người này được gửi đi theo để thẩm định thái độ của người đang gặp khủng hoảng, và liên lạc ngay lập tức với hệ thống 988 để giúp cho nạn nhân, thay vì để cho nhân viên công lực, hay nhân viên cấp cứu y tế xử lý. Không phải tiểu bang nào cũng có thể làm được  như tiểu bang Arizona. Viên chức ở các tiểu bang khác nên đến đây để học hỏi kinh nghiệm. 

Kết quả tối hậu là khi chúng ta thuyết phục được công ty bảo hiểm chịu trả tiền cho dịch vụ khủng hoảng tâm thần, và khi tiểu bang dành riêng  ngân khoản cho vấn đề khủng hoảng tâm thần, chắc chắn chúng ta sẽ cứu được nhiều mạng sống của con người. Đã có những công trình nghiên cứu chứng minh cho thấy tiền đầu tư vào việc giúp đỡ người bị khủng hoảng tinh thần nói theo nguyên tắc “cost-efficient”, lời hay lỗ, chắc chắn chúng ta sẽ tiết kiệm được rất nhiều khi tránh không để những người bị khủng hoảng tâm thần tiếp tục rơi vào vòng lao lý nhiều lần, tốn kém cho hệ thống pháp lý, giảm chi phí nằm trong phòng cấp cứu của bệnh viện. Hệ thống 988 từ nay sẽ có đầy đủ phương tiện để thu thập tài liệu về vấn đề này trên quy mô lớn. 

Chị Tonjia Myles là người hiểu rõ hơn ai hết kết quả tuyệt vời của hệ thống 988. Được đối xử với tất cả tấm lòng nhân ái, và bằng nhân viên chuyên nghiệp hiểu rõ tâm trạng của người bị khủng hoảng, chị đã được cứu sống. Trong thời gian nằm điều trị dài hạn ở cơ sở chữa bệnh tâm thần hổi năm 2018, chị có một nhận xét sâu xa như sau: “Tôi nhận ra rằng tất cả những đau đớn tôi mang trong lòng mà tôi nghĩ rằng nếu mình tự tử thì những đau đớn đó sẽ chết theo mình, song thực ra nó để lại đau đớn cho gia đình và bạn bè của tôi. Tôi không muốn bất cứ ai phải trải qua những đau đớn như tôi. Do đó, chị Myles đã được chữa trị theo phương pháp tâm lý trị liệu, được khám nghiệm về khủng hoảng hậu chấn (PTSD), và cho uống thuốc. Hiện nay chị làm mục sư trong nhà thờ, và đồng thời làm cố vấn trong nhóm trợ giúp người bị khủng hoảng tâm thần.

Chị Myles tâm sự: “Tôi không bao giờ nghĩ rằng cả đời tôi được chứng kiến sự khai sinh ra hệ thống 988. Đó là hệ thống lập ra để cứu giúp người gặp nạn, và đồng thời nó giúp người ta có hy vọng trong cuộc sống.”

Nguyễn Minh Tâm dịch theo báo TIME ngày 8/8/2022

BÀI VIẾT LIÊN QUAN
- Advertisment -

MỚI CẬP NHẬT

spot_img