Virus gây ra COVID-19 không bắt nguồn từ chợ hải sản Vũ Hán, xác nhận một nghiên cứu mới về chuỗi gene đã bị xóa từ những ngày đầu tiên của virus.
Jesse Bloom, tác giả của bài báo, người nghiên cứu sự tiến hóa của virus tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson ở Seattle, cho biết việc tìm ra các chuỗi trình tự Gene sớm hơn như thế này có thể giúp tiết lộ những hiểu biết mới về virus SARS-CoV-2.
Dữ liệu Bloom công bố hôm 22/6 mang tới nhiều thông tin mới để xác định thời điểm và cách thức virus nCoV truyền từ dơi hoặc động vật khác sang người. Phân tích cũng củng cố những tranh luận rằng virus có thể đã lưu hành ở Vũ Hán trước các đợt bùng phát đầu tiên liên quan tới động vật và chợ hải sản hồi tháng 12/2019.
Dù thông tin mới không ảnh hưởng tới giả thuyết virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm mà chính quyền Joe Biden đang điều tra, nó làm dấy lên câu hỏi tại sao các trình tự gene ban đầu bị xóa.
Bloom xem việc xóa trình tự gene là một hành động đáng ngờ. “Có vẻ các trình tự gene được xóa để che giấu sự tồn tại của chúng”, ông viết trong báo cáo mới đăng trên tạp chí khoa học Biorxiv.
Trình tự gene của virus nắm giữ những manh mối quan trọng về cách nCoV truyền từ động vật, có thể là dơi, sang người. Và những trình tự gene của các ca nhiễm đầu tiên còn quý giá hơn rất nhiều, bởi chúng có thể giúp các nhà khoa học tiến gần hơn nguồn gốc lây lan ban đầu.
Khi Bloom xem xét dữ liệu gene được công bố bởi nhiều nhóm nghiên cứu khác, ông đã thấy một nghiên cứu vào tháng 3/2020 kèm tài liệu về 241 trình tự gene được các nhà khoa học Đại học Vũ Hán thu thập. Thông tin cho biết các nhà khoa học đã đăng tải trình tự gene lên một cơ sở dữ liệu trực tuyến Sequence Read Archive (SRA), do Thư viện Y khoa Quốc gia của chính phủ Mỹ quản lý.
Nhưng khi Bloom tìm kiếm dữ liệu gene đó vào đầu tháng này, kết quả ông nhận được từ Sequence Read Archive là “không tìm thấy thư mục nào”. Ông cố gắng tìm kiếm các manh mối liên quan và phát hiện người thu thập 241 trình tự gene là nhà khoa học Aisi Fu của Bệnh viện Nhân dân ở Vũ Hán. Tiếp tục lần theo manh mối, Bloom cuối cùng cũng thấy một nghiên cứu khác được đăng tải bởi bác sĩ Fu và các đồng nghiệp vào tháng 3/2020, nói về một phương pháp xét nghiệm nCoV mới. Nhóm nhà khoa học đã đăng nghiên cứu lên tạp chí khoa học Wiley Online Library ba tháng sau đó.
Trong nghiên cứu, các nhà khoa học viết đã xem xét 45 mẫu dịch mũi từ “những bệnh nhân ngoại trú nghi ngờ nhiễm nCoV trong giai đoạn đầu dịch”. Sau đó họ phân tích trình trự gene của các mẫu sinh phẩm nhưng không công bố chúng. Thay vào đó, họ chỉ công bố một số đột biến của virus. Thông qua một số manh mối, Bloom biết các mẫu virus này thuộc về 241 trình tự gene bị mất.
Bloom sau đó phát hiện nhiều trình tự gene trong số này được lưu trữ dưới dạng tệp trên Google Cloud. Mỗi trình tự được chứa trong một tệp trên kho lưu trữ đám mây và tên các tệp đều có chung một định dạng cơ bản. Dựa trên những dữ liệu trên Google Cloud, Bloom đã khôi phục được 13 trong 241 trình tự gene đã bị xóa.
Các mẫu virus được lấy từ chợ hải sản Hoa Nam, nơi liên quan tới những ca nhiễm đầu tiên được phát hiện vào tháng 12/2019, có những đột biến mà những mẫu virus được thu thập vài tuần sau đó không có. Các trình tự gene mà Bloom khôi phục cũng không có đột biến này.
Điều này khiến Bloom tin rằng trước khi lan tới chợ hải sản Hoa Nam, nCoV đã lưu hành một thời gian ở Vũ Hán. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận kết luận này sẽ cần thêm những phân tích sâu hơn về trình tự gene của virus.
Các trình tự gene bị mất cũng giúp giải thích lý do tại sao rất khó để tìm ra thời điểm và vị trí virus bắt đầu đầu tiên, Bloom nói.
Ông nói: “Điều này cho thấy chúng ta cần phải thực sự quan trọng trong việc quay lại và phân tích từ dữ liệu chính càng nhiều càng tốt.
Bloom cho biết không rõ tại sao các đoạn đầu bị thiếu, mặc dù có thể chính phủ chỉ đơn giản là không thích công bố thông tin một cách công khai. Ông hy vọng có thể tìm thấy các gen ban đầu khác ở đâu đó mà không cần phụ thuộc vào chính phủ Trung Quốc.
Các nhà nghiên cứu khác đồng ý rằng điều quan trọng là phải theo dõi các trình tự ban đầu khác.
Tiến sĩ W. Ian Lipkin, một nhà dịch tễ học và chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y tế Công cộng Mailman cho biết: “Hướng điều tra này có thể giúp chúng tôi xác định nguồn gốc của vi rút và tái tạo lại cách nó lây lan trong những ngày đầu tiên của đại dịch. “
“Chúng tôi cũng cần biết làm thế nào và tại sao các trình tự bị xóa. Đây là quyết định của địa phương, khu vực hay quốc gia?” Lipkin nói thêm.
Sergei Pond, một chuyên gia phân tích trình tự tại Đại học Temple ở Philadelphia, ca ngợi nghiên cứu của Bloom, nói rằng nó đã xác nhận một số công việc của chính ông và đưa ra những ý tưởng để tìm ra nhiều trình tự ban đầu hơn.
TH
